Za deficit budžeta krive nabavke uniformi, ljekova, subvencije...

Iz Ministarstva finansija su potvrdili da je deficit budžeta u decembru iznosio 146 miliona, umjesto planiranih deset miliona, da je državnoj kasi nedostajalo ukupno 172 miliona, kao i da su u tom mjesecu potrošili svih 159 miliona eura koliko se nova Vlada zadužila u decembru.

Tekući izdaci su umjesto planiranih 112 miliona koštali 163 miliona. Rashodi za materijal su umjesto 3,8 iznosili 11,5 miliona, troškovi za usluge su povećani sa 5,8 na 16,5 miliona, tekuće održavanje je umjesto 3,2 koštalo 8,4 miliona, za subvencije je umjesto planiranih 4,8 potrošeno 21,7 miliona, za ostale rashode 10,6 umjesto 4,2 miliona...

Na pitanje “Vijesti” zbog čega je kod tekućih izdataka došlo da višestruko veće potrošnje za materijal, usluge, subvencije i ostale izdatke, iz kabineta ministra finansija Novice Vukovića su većinom naveli vanredne razloge i događaje za rast dijela ovih stavki.

”Na poziciji ‘rashodi za materijal’ u decembru je izvršena nabavka uniformi za pripadnike Vojske Crne Gore, što je realizovano preusmjeravanjem sredstava unutar budžeta Ministarstva odbrane, upravo u korist pozicije ‘rashodi za materijal’, zbog čega dolazi do odstupanja izvršenja ove budžetske pozicije u odnosu na plan. ‘Rashodi za usluge’ realizovani su u većem iznosu od plana, dominantno, usljed povlačenja sredstava iz kredita, sredstava donacija i IPA sredstava. Navedena sredstva izvršavaju se u visini njihovog ostvarenja i ne planiraju se, u skladu sa odredbama godišnjeg zakona o budžetu, ali se potrošnja evidentira, te dolazi do odstupanja u izvršenju u odnosu na plan. Naime, kod Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede realizovana su sredstava iz kredita, namijenjena za realizaciju MIDAS projekta kao i kod tadašnje Uprave prihoda i carina, namijenjena za finansiranje projekta ‘Reforma poreske administracije’, za implementaciju projekta ‘E-fiskalizacija’, dok su kod Ministarstva turizma, ekologije održivog razvoja i razvoja sjevera, realizovana sredstva iz donacija. Sredstva za subvencije, u decembru, plaćena su u većem iznosu u odnosu na plan, dominatno, kod Zavoda za zapošljavanje, po osnovu subvencija pravnim licima koja zapošljavaju lica sa invaliditetom, imajući u vidu da ista nijesu realizovana za novembar, jer su se usvajanjem Zakona o izmjenama zakona o budžetu za 2023. godinu stvorile zakonske pretpostavke za realizaciju istog u decembru. Takođe, rast izvršenja subvencija je zbog povlačenja IPA sredstava kod Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede”, naveli su iz Ministarstva finansija razloge zbog čega tekući izdaci u decembru bili za ukupno 51 milion veći od plana.

Rashodi za transfere institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru bili su za decembra planirani na 30,7 miliona eura, a na kraju su iznosili 71 miliona, dok je za kapitalne izdatke plaćeno 79 miliona umjesto planiranih 20,7 miliona.

“Potrošnja u okviru pozicije ‘transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru’ realizovana je u većem iznosu od plana, prevashodno, kod Fonda za zdravstveno osiguranje, u okviru potprograma ‘Zdravstvena zaštita’, za potrebe snabdijevanja ljekovima i medicinskim sredstvima, u okviru javnog zdravstvenog sistema. O ostvarenju kapitalnog budžeta, za detaljne informacije Ministarstvo finansija upućuje na Upravu za kapitalne projekte i Upravu za saobraćaj, kao ustanove koje se staraju o izvršenju Kapitlanog budžeta. Dodatno, ukazujemo da je, u decembru, došlo i do povlačenja oko 11,4 miliona eura sredstava iz kreditnih linija, namijenjenih realizaciji kapitalnih projekata, kao i dva miliona eura donatorskih sredstava, zbog čega dolazi do dodatnog odstupanja izvršenja u odnosu na plan. Bitno je napomenuti da, u ukupnom iznosu, nije došlo do prekoračenja godišnjeg plana budžetske potrošnje”, naveli su iz Ministarstva.

Zaduženje bilo 159 miliona, a moglo je da bude do 500 miliona

Iz Ministarstva navode da je u decembru potrošenje zaduženje od 159 miliona eura. “Vijesti” su pitale zbog čega se ovo desilo, kada je bilo najavljeno da će se taj novac koristiti i kao rezerva za 2024. godinu.

“Izmjenama budžeta za 2023. godinu bila je predviđena mogućnost zaduživanja od oko 500 miliona eura, za potrebe finansiranja budžeta. Takođe, tada je iskazano očekivanje da neće biti potrebno obezbijediti sredstva i zaduženja u planiranom iznosu, već u znatno nižem, u cilju obezbjeđivanja sredstava za redovno finansiranje obaveza države, kao i obezbjeđivanje fiskalne rezerve, u iznosu od okvirno 50-100 mil. eura, koji bi se koristili tokom 2024. godine. Dakle, zaduživanje je realizovano u znatno nižem iznosu od planiranog, čime je obezbijeđeno redovno servisiranje obaveza države, kao i i povećanje depozita na kraju godine, koji su preneseni u 2024. godinu. Napominjemo da se zaduživanje sprovodi u skladu sa projektovanim tokovima naplate prihoda i rashoda, na osnovu čega se i planiraju potrebe finansiranja budžeta i ostvarivanja fiskalne rezerve. Shodno navedenom, a imajući u vidu veću naplatu prihoda od plana, što je bio slučaj i u decembru, krajem godine izvršeno je zaduživanje u ukupnom iznosu od 159 miliona eura”, naveli su iz Ministarstva.

Zaključeni su ugovori sa osam domaćih poslovnih banaka, za ukupno zaduženje u iznosu od 109 miliona eura sa prosječnom ponderisanom kamatnom stopom od 6,55 odsto fiksno godišnje, sa prosječnim rokom dospijeća od 54 mjeseca, dok je najveći broj ugovora zaključen na rok dospijeća od pet godina.

“Dodatno, u decembru se država zadužila i preko emisije državnih zapisa, u iznosu od 50 miliona eura, od čega 20 miliona na rok od tri mjeseca, 20 miliona na rok od šest mjeseci i 10 miliona na rok od devet mjeseci, dok prosječna ponderisana kamatna stopa na ukupan iznos emitovanih zapisa iznosi 3,7 odsto”, naveli su iz Ministarstva.

Bez jasnog odgovora da li slijede nova zaduženja

S obzirom da je u decembru ostvaren deficit od 146 miliona eura, umjesto planiranog od deset miliona, “Vijesti” su pitale i da li postoje preliminarni podaci o prihodima i rashodima budžeta za januar 2024. godine, da li je u njemu ostvaren suficit ili novi deficit, kao i da li će za funkcionisanje državne kase uskoro biti potrebno novo zaduženje.

“Podaci o ostvarenju budžeta za januar će, shodno ustaljenoj praksi, biti objavljeni u okviru redovnih mjesečnih izvještaja o izvršenju budžeta, u toku februara 2024. godine”, kazali su iz Ministarstva.

U tabelama o prihodima i rashodina državnog budžeta iz decembra navedeno je i da je u tom mjesecu potrošeno i zaduženja od 28,7 miliona eura iz inostranih izvora.

“Nije došlo do dodatnog zaduženja na inostranom tržištu tokom decembra, već je izvršeno povlačenje sredstava iz već obezbjeđenih inostranih izvora, kao i sredstava iz aranžmana sa međunarodnim finansijskim institucijama, koja služe za finansiranje infrastrukturnih projekata. Budući da je još u toku obračun poslovnih rezultata, detaljnije informacije će, nakon objedinjavanja, biti pravovremeno objavljene”, naveli su iz Ministarstva.

( Goran Kapor )