"Utvrđivanje razloga za prestanak funkcije u isključivoj nadležnosti Ustavnog suda, obavezu će blagovremeno izvršiti"
Reagovanje na tekst "Vijesti" od subote, 10. februara
Utvrđivanje razloga za prestanak funkcije sudiji Ustavnog suda u isključivoj nadležnosti Ustavnog suda Crne Gore i on će tu svoju obavezu blagovremeno izvršiti, saglasno Ustavu, zakonu i Poslovniku, saopštili su iz te institucije. Ustavni sud je danas reagovao na tekst Vijesti koji je objavljen u subotu, pod naslovom “Igre u Ustavnom sudu: Kalkulišu zakonima i ignorišu predsjednika”. “Vijesti” su pitanja u vezi sa penzionisanjem sudija Ustavnom sudu poslata u četvrtak, a zatim i u petak, ali na njih nije odgovoreno.
Reagovanje prenosimo intergalno:
"U ND Vijesti, od 10. februara 2024. godine (subota) objavljen je tekst pod naslovom 'Kalkulišu zakonima i ignorišu predsjednika.' Iz članka je očigledno da nekima smetaju nezavisne iskusne sudije, pa pokušavaju da putem medija izvrše pritisak, ne bi li im što prije 'viđeli leđa.' Štaviše, uzbunjuje ih pomisao da bi se izmjenom zakonske regulative nekima od nas eventualno mogao produžiti mandat ili period vršenja funkcije sudije Ustavnog suda. Iz tih razloga novi 'teoretičari prava' u pravnu teoriju, umjesto ciljnog tumačenja pravnih normi uvode 'ciljano tumačenje'.
"Smatramo da nema ni osnova ni razloga za to. Potrebno je samo malo strpljenja, jer će nekima od sudija Ustavnog suda Crne Gore u relativno kratkom vremenskom periodu prestati funkcija, bilo zbog odlaska u starosnu penziju, po sili zakona, bilo zbog isteka dvanaestogodišnjeg mandata. Pri tom nema iluzije da će im se eventualnom novom zakonskom regulativom produžiti mandat, jer to nije ni moguće, imajući u vidu da je mandat sudija Ustavnog suda utvrđen Ustavom.
"Što se tiče postojećih mandata, igara u Ustavnom sudu Crne Gore nema, već su igre prisutne u politici i medijima.
"Naime, Ustavni sud Crne Gore je uvijek ispoštovao zakonsku obavezu da o ispunjenju uslova za starosnu penziju, odnosno isteku mandata sudije Ustavnog suda blagovremeno (šest mjeseci prije) obavijesti predlagača koji je tog sudiju predložio, osim u jednom slučaju, kada je zbog neizbora sudija Ustavni sud bio doveden u situaciju da ne može da utvrdi ispunjenost uslova za prestanak funkcije jednom sudiji Ustavnog suda. Ovo iz razloga što o ispunjenosti uslova za prestanak funkcije sudije Ustavnog suda odlučuje Ustavni sud na sjednici, u skladu sa Ustavom, zakonima i Poslovnikom Ustavnog suda. Dakle, o tome odlučuje Ustavni sud i obaviještava predlagača, a ne predsjednik Suda, kako su to novinari 'Vijesti' više puta do sada insinuirali.
"Ustavni sud Crne Gore će i ubuduće ispoštovati svoju obavezu u tom pogledu i o nastupanju razloga za prestanak funkcije sudiji Ustavnog suda blagovremeno obavijestiti predlagača, saglasno ustavnim, zakonskim i poslovničkim normama. S toga, nema razloga da neko drugi brine o toj obavezi Ustavnog suda.
"Što se tiče u spornom tekstu Vijesti pomenute odredbe člana 121. Ustava Crne Gore, cijenimo neophodnim da ukažemo da se ta odredba ne odnosi na sudije Ustavnog suda, već na sudije redovnih sudova. Na sudije Ustavnog suda Crne Gore odnosi se odredba člana 154. stav 1. Ustava Crne Gore, kojom je propisano da predsjedniku i sudiji Ustavnog suda prestaje funkcija prije isteka vremena na koje je izabran ako sam zatraži, kad ispuni uslove za starosnu penziju ili ako je osuđen na bezuslovnu kaznu zatvora.
"Takođe ukazujemo da je identičnu normu sadržavao i Ustav Republike Crne Gore iz 1992. godine (član 112. stav 1. Ustava) i da je svim sudijama Ustavnog suda, do sada, kojima je funkcija prestala zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju, ta funkcija prestala nakon što su ispunili uslove za prestanak radnog odnosa po sili zakona i nakon konstatacije prestanka funkcije od strane Skupštine. U tom smislu podsjećamo vas da je za dvoje sudija Ustavnog suda, kojima je funkcija prestala početkom 2021. godine, ta funkcija prestala nakon što su navršili 67 godina života i nakon konstatacija Skupštine, a dvojici sudija, kojima je funkcija prestala tokom 2022. godine, ta funkcija je prestala nakon što su navršili 66 godina života i nakon konstatacija Skupštine.
"Dakle, funkcije su im prestale nakon što su ispunili uslove za prestanak radnog odnosa po sili zakona, a ne nakon što su ispunili uslove za moguće ostvarivanje prava na starosnu penziju. Po istom principu (tumačenju) prestale su funkcije mnogim sudijama Ustavnog suda unazad šezdeset godina njegovog postojanja, pa bi uvođenjem 'novog' tumačenja Ustava i Zakona, koje sada zastupaju neki tumači, pojedini sudije Ustavnog suda Crne Gore bili dovedeni u nejednak položaj u odnosu na sudije kojima je funkcija prestala u ranijem periodu.
"'Dilema' o tome koji zakon treba primijeniti pri utvrđivanju uslova za prestanak funkcije sudiji Ustavnog suda zbog ispunjenja uslova za starosnu penziju nametnuta je od nedavno (ciljano). Tu 'dilemu' razriješio je Ustavni sud Crne Gore svojom odlukom U-I br. 30/20, 43/21, 10/22 i 11/22, u kojoj je, između ostalog, izrazio stav da iz odredaba 'Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, po ocjeni Ustavnog suda, proizilazi da ispunjenjem uslova propisanim zakonom osiguranik 'stiče' pravo na ostvarivanje starosne ili neke druge vrste penzije (...), a ne obavezu da po sili zakona ostvari to pravo, odnosno da su tim zakonom propisani opšti uslovi (navršenje godina života i staža osiguranika) za 'sticanje' prava na starosnu penziju. Ostvarivanje tog prava, po ocjeni Ustavnog suda, zavisi isključivo od volje osiguranika, koja se manifestuje podnošenjem zahtjeva za utvrđivanje prava Fondu penzijskog i invalidskog osiguranja, u skladu s odredbom člana 82. stav 1. Zakona.'“
"U navedenoj odluci Ustavnog suda citirani su relevantni međunarodni dokumenti Ujedinjenih nacija, Savjeta evrope, Međunarodnog udruženja sudija i sudska praksa Evropskog suda za ljudska prava.
"Na kraju, da ne bi bilo 'dilema' ukazujemo da je utvrđivanje razloga za prestanak funkcije sudiji Ustavnog suda u isključivoj nadležnosti Ustavnog suda Crne Gore i on će tu svoju obavezu blagovremeno izvršiti, saglasno Ustavu, zakonu i Poslovniku Ustavnog suda", navodi se u reagovanju.
( Vijesti online )