Suspenzija Crne Gore iz Media potprograma Kreativne Evrope: Svjesno preuzeli rizik, ne i odgovornost

Nije bilo moguće završiti i usvojiti zakone u oblasti audiovizuelnih medijskih (AVM) usluga do 31. decembra 2023. godine, jer je bilo potrebno da se “još jednom pročitaju i dopune boljim rješenjima”, navodi se u odgovorima koja su Vijestima dostavili iz Ministarstva kulture i medija (MKM) Crne Gore, na čijem je čelu Tamara Vujović.

Neusklađenost crnogorskih zakonskih regulativa o audiovizuelnim djelatnostima sa evropskim direktivama, dovelo je do suspenzije Crne Gore iz potprograma MEDIA, programa Kreativna Evropa koji podržava evropski filmski i audiovizuelni sektor. Iz kabineta ministarke navode da su svjesno preuzeli taj rizik, te da nije bilo realno očekivati treće pomjeranje roka.

“Evropska unija (EU) je u proteklom periodu pokazala razumijevanje za odlaganje donošenja medijskih zakona, prepoznajući da taj proces zahtijeva vrijeme, te je omogućila produženje roka dva puta, a posljednji je bio do 31. decembra prošle godine. To svakako nije odgovornost ove administracije, jer nije bilo moguće završiti ih i usvojiti do toga roka, a pogotovo cijeneći potrebu da se zakoni još jednom pročitaju i dopune boljim rješenjima. Svjesno smo preuzeli taj rizik znajući da suspenzija od učešća Crne Gore u MEDIA i međusektorskom potprogramu programa Kreativna Evropa može da traje najviše nekoliko mjeseci”, piše u odgovoru Vijestima.

Sporazumom između Crne Gore i Evropske unije o učešću u programu Kreativna Evropa 2021-2027 predviđeno je da se crnogorsko zakonodavstvo u oblasti audiovizuelnih medijskih usluga uskladi sa Direktivom EU 2018/1808 o AVM uslugama. Nakon što to nije učinjeno, Crna Gora je suspendovana od učešća u MEDIA i međusektorskom potprogramu programa Kreativna Evropa.

Organizacije iz naše zemlje nemaju pravo učešća na konkursima tog potprograma, a suspenzija se ne odnosi na projekte za koje su ugovori već potpisani ili je rok za aplikaciju bio 31. januar.

Iz MKM tvrde da je ministarka “vijest o suspenziji iz Media programa u više navrata saopštila, navodeći je kao razlog više za brzo usvajanje medijskih zakona”.

“Žao nam je što je privremena suspenzija došla u mandatu ove Vlade, ali svakako da nismo mogli računati na beskonačno produžavanje roka od strane Evropske komisije”, dodaju iz kabineta ministarke i ističu važnost poštovanja pravila i procedura.

Crna Gora će opet biti punopravna članica svih potprograma Kreativne Evrope nakon što Zakon o audiovizuelnim medijskim uslugama bude usvojen u Skupštini Crne Gore, a o ćemu će Evropska komisija biti informisana, dodaju iz MKM.

“Nacrt zakona o audiovizuelnim medijskim uslugama je utvrđen, ključne izmjene su usklađene sa svim preporukama međunarodnih partnera, a resorna ministarka Vujović će se zalagati da se ovaj zakon, kao i ostali iz seta medijskih zakona, što prije nađu u Skupštini Crne Gore i u konačnom budu usvojeni. MKM u kontinuitetu čini dodatne napore da u saradnji sa svim uključenim akterima realizuje obaveze vezane za usaglašavanje zakonodavstva, kako bi suspenzija bila prekinuta u najskorijem roku”, navodi se u odgovorima.

Sagovornici Vijesti ranije su ocijenili da je suspenzija Crne Gore iz potprograma MEDIA rezulat institucionalne neodgovornosti i nemara.

“Izmjene legislative su sugerisane još u prethodnoj deceniji i državama članicama je ostavljen rok do septembra 2020. godine da odgovore na reviziju direktive o audiovizuelnim medijskim uslugama, ali tri Vlade Crne Gore i četvrta tokom prvih 100 dana ovo pitanje nisu postavili kao prioritet. Da su reviziji domaće legislative posvetili vremena koliko Instagram profilu Ministarstva kulture i medija, siguran sam da ne bismo bili u ovoj situaciji”, rekao je profesor audiovizuelne produkcije na Univerzitetu Crne Gore, Vuk Vuković.

Reditelj Ivan Marinović kazao je da njegovom filmu “Živi i zdravi” podrška potprograma MEDIA bila izuzetno važna u finansijskom, ali i u kontekstu kredibiliteta u koprodukcionim krugovima koji projekat tako dobije.

“Ne razumijem taj nemar nadležnih, i pitam se da li ti ljudi imaju svijest o šteti i sramoti koju nanose crnogorskoj kinematografiji svojim nečinjenjem, jer je za nas koji se bavimo ovim poslom ovakva vijest prije svega velika blamaža, pa onda sve ostalo. Nemam dalji komentar osim da se radi o samoubistvu kulture”, poručuje Marinović.

Iako je suspenzija privremena, Vuković smatra da se međunarodnoj javnosti šalje simbolična poruka da Crna Gora nije pouzdan međunarodni partner u programu MEDIA.

“Suštinski, ovdje je riječ o simboličkoj poruci koju smo poslali - nismo spremni da koristimo program Kreativna Evropa, nemamo političku volju da program zadržimo kao prioritet međunarodne saradnje, ali ni znanja, vještine i sposobnosti da taj program koristimo. U tom bermudskom trouglu krije se i poruka koju smo vidljivo emitovali drugim članicama potprograma MEDIA, a posebno onima koji su računali na Crnu Goru kao međunarodnog partnera u ovom programu”, naglašava Vuković.

Iz MKM ocjenjuju da je crnogorski audiovizuelni sektor u prethodnom periodu imao “izuzetno mali broj podržanih projekata u okviru MEDIA programa”.

“Prema dostupnim podacima kojima raspolaže Filmski centar Crne Gore, prošle godine su bila dva uspješna projekta sa našim organizacijama kao partnerima, a od 2021. godine, prema podacima koje ima Filmski centar, postoje četiri uspješna projekta u kojima učestvuju crnogorski partneri”, naveli su iz kabineta Vujović.

Do daljeg, organizacije iz Crne Gore ni nemaju mogućnost da apliciraju za podršku, a iz MKM poručuju da se konkursi potprograma MEDIA stalno obnavljaju i upućuju da je za koordinaciju i informisanje zadužen Filmski centar Crne Gore.

“Imajući u vidu činjenicu da će suspenzija iz ovog potprograma biti okončana čim se završi usklađivanje zakonodavstva, te da se konkursi u okviru programa Kreativna Evropa stalno obnavljaju, sigurni smo da će crnogorski AV sektor pokazati veće interesovanje za učešće na konkursima koji se objavljuju u okviru potprograma MEDIA”, piše u odgovorima iz kabineta Vujović.

Vuk Vuković je za Vijesti ranije ocijenio da MEDIA program nije dao značajne rezultate u Crnoj Gori i da su sredstva iz tog fonda vrlo slabo korišćena, i to u skoro svim klasterima.

“Čini mi se da to govori o neophodnosti dodatne edukacije upravo u domenu korišćenja međunarodnih fondova”, poručuje Vuković.

( Jelena Kontić )