Pritvorena novinarka RSE nominovana za nagradu UNESCO-a

Češko Ministarstvo vanjskih poslova saopštilo je u petak da je ono i još 22 zemlje nominiralo novinarku Radija Slobodna Evropa (RSE), Alsu Kurmaševu, koju bezbjedonosni zvaničnici u Rusiji drže u pritvoru već više od 120 dana, za UNESCO/Giljermo Kano Svjetsku nagradu za slobodu medija 2024.

Godišnjom nagradom koja je uspostavljena još 1997, odaje se počast osobi ili grupi ljudi za "izvanredan" doprinos odbrani i unaprijeđenju slobode medija u svijetu uprkos "opasnosti i progonu" s kojima se suočavaju.

Kurmaševa, praška novinarka Radija Slobodna Evropa koja ima američko i rusko državljanstvo, od 18. oktobra je u ruskom pritvoru pod optužbom da je prekršila takozvani zakon o "stranim agentima".

I pored toga što je provela oko četiri mjeseca u pritvoru, američki Stejt Department još je nije proglasio nepravedno pritvorenom kao što je to učinio prema drugim američkim državljanima koji su pritvoreni u Rusiji.

Njeno označavanje podiglo bi profil slučaja protiv Kurmaševe, efektivno ga označivši politički motivisanim.

Dvoje drugih američkih državljana koje drži Rusija - reporter Vol Strit Žurnala Evan Gerškovič i bivši američki marinac Pol Vilan - označeni su kao nepravedno pritvoreni.

Kurmaševa, koja skoro 25 godina izvještava za Tatarsko-baškirski servis Radija Slobodna Evropa, napustila je češku prijestolnicu sredinom jula zbog porodičnih obaveza u rodnom Tatarstanu, jednoj od mnogih ruskih republika.

Nakratko je zadržana dok je čekala povratni let 2. juna prošle godine na aerodromu u Kazanju i tom prilikom su joj oduzeta oba pasoša i telefon.

Nakon pet mjeseci čekanja na odluku u svom slučaju, Kurmaševa je kažnjena s 10.000 rubalja (109 dolara) jer nije registrovala svoj američki pasoš kod ruskih vlasti.

Budući da nije mogla napustiti Rusiju bez putnih isprava, Kurmaševa je ponovno uhapšena prošlog oktobra i ovoga puta optužena da se nije registrovala kao "strani agent". Dva mjeseca kasnije, optužena je za širenje laži o ruskoj vojsci.

Kurmaševa je nedavno napisala iz svoje zatvorske ćelije u ruskom gradu Kazanju da njezin pritvor "postaje polako, ali sigurno sve manje podnošljiv".

Mnogi kritičari i skupine za ljudska prava kažu da Kremlj koristi takozvani zakon o "stranim agentima" kako bi razbio svaki oblik neslaganja.

Moskva je optužena za pritvaranje Amerikanaca kako bi ih koristila kao adut za pregovaranje za razmjenu za Ruse zatvorene u Sjedinjenim Državama.

Kurmaševa je jedna od četvoro novinara Radija Slobodna Evropa – Andrej Kuznječik, Ihar Losik i Vladislav Jesipenko su ostala trojica – koji su trenutno u zatvoru po optužbama u vezi s njihovim radom.

Grupe za ljudska prava i Radio Slobodna Evropa više puta su pozivali na puštanje na slobodu njih četvoro, navodeći da su nezakonito privedeni.

Losik je bloger i saradnik Bjeloruskog servisa Radija Slobodna Evropa koji je u decembru 2021. osuđen po nekoliko optužbi, uključujući za "organiziranje i pripremu radnji koje grubo narušavaju javni red" i osuđen na 15 godina zatvora.

Kuznječik, urednik internetske stranice Bjeloruskog servisa Radija Slobodna Evropa, osuđen je u junu 2022. na šest godina zatvora nakon suđenja koje je trajalo ne više od nekoliko sati. Osuđen je za "stvaranje ili sudjelovanje u ekstremističkoj organizaciji".

Jesipenka, koji ima dvojno državljanstvo Ukrajine i Rusije i koji je kao saradnik radio za Krimske realnosti, regionalni desk Ukrajinskog servisa Radija Slobodna Evropa, u februaru 2022. na šest godina zatvora je osudio ruski sudac na okupiranom Krimu nakon suđenja iza zatvorenih vrata. Osuđen je za "posjedovanje i transport eksploziva". Jesipenko je tu optužbu čvrsto odbacivao.

( Radio Slobodna Evropa )