Francuski Otan i Pljevlja spaja diatreta

Delegacija opštine Pljevlja predvođena predsjednikom opštine Dariom Vranešom prusustvovala je svečanosti u Nacionalnom arheološkom muzeju Francuske u gradiću nadomak Pariza, Sen Žermen, gdje je izložena nedavno restaurana diatreta koja je prije dvije godine pronađena u gradu Otanu.

Delegacija iz Pljevlja prusustvovala je ovom velikom događaju na poziv gradonačelnika Otana Vinseta Šenoe, koji je posebno naglasio mogućnost saradnje sa Pljevljima, gradu u kojem se takođe čuva jedna od netaknutih diatreta.

Svečanosti je prisustvovala ministarka kulture Rašuda Dati.

Gradonacelnik Otana Vinsent Šenoa istakao je da će pomoći kod fondova za kulturu kako bi opština Pljevlja dobila novac za izgradnju muzeja za pljevaljsku diatretu kako bi konačno ugledala svjetlost dana.

“Zahvaljujem predsjedniku Vranešu i saradnicima na naporu i izdvojenom vremenu kako bi svojim prisustvom uveličali otvaranje naše izlożbe. Saradnja sa gradom Pljevalja iz Crne Gore se nastavlja. Moramo naći mogućnost da i dijatreta iz Municipiuma ugleda svjetlost dana kao ova iz Otana”, kazao je Šenoa.

Obraćajući se prisutnima Vraneš je istakao da je prusustvo opštine Pljevlja na ovakvom događaju velika čast.

"Čast nam je da priaustvujemo ovako vażnom kulturnom događaju za Republiku Francusku i grad Otan. Nadam se da ćemo uz pomoć fondova EU i vašu pomoć uspjeti da nađemo model i stvorimo uslove da diatreta iz Mumicipijuma S’ bude prikazana svjetskoj javnosti. Širimo kulturu, ona briše sve granice među narodima”, rekao je između ostalog Vraneš.

U delagaciju opštine Pljevlja pored Vraneša činili su sekretarka Sekretarijata za kulturu, socijalna i druga pitanja Sanja Đondović, direktorica JU Zavičajni muzej Dejana Drobnjak i kustos Miloš Gačević.

Iako spada u jedno od najvrednijih pokretnih kulturnih dobara Crne Gore, pljevaljska diatreta, luksuzna čaša izrađena od reljefno ukrašenog kristalnog bezbojnog stakla, koja potiče iz četvrtog vijeka, nije dostupna posjetiocima Zavičajnog muzeja u Pljevljima, a samo rijetki suimali priliku da je vide.

Ovaj eksponat, neprocjenjive vrijednosti, rijetko imaju priliku i da vide zaposleni u toj ustanovi čiji je osnivač Opština Pljevlja.

Ranije je direktorica Zavičajnog muzeja Dejana Drobnjak "Vijestima" kazala da sadašnji prostor u Centru za kulturu u Pljevljima nije adekvatan da bi se ovaj vrijedni eksponat mogao stalno izložiti.

Kaže da bi to bilo moguće jedino uraditi ukoliko bi Zavičajni muzej imao svoju zgradu, gdje bi bilo moguće organizovati fizičku i tehničku zaštitu.

“Za izlaganje eksponata od naročitog značaja, kao što je pljevaljska diatreta, koja predstavlja vrhunac staklarske umjetnosti antičkog Rima, treba obezbijediti i posebne sigurnosne postamente i dodatne uslove fizičke zaštite”, rekla je Drobnjak.

Kazala je da je u sadašnjem prostoru moguće izložiti diatretu sat dva u određenim prilikama uz fizičku zaštitu posebno stručno obučenih lica.

Ona kazala da se diatreta trenutno čuva pod posebni uslovima.

Diatreta je pronađena tokom arheoloških istraživanja lokaliteta Municipium S u pljevaljskom prigradskom naselju Komini 1975. godine.

Kominska diatreta, pripada grupi mrežastih i savršene je izrade, i u svijetu ih je četiri ili pet. Diatreta nikada nije restaurirana i na njoj je originalna, gotovo dva milenijuma stara boja.Čini je zvonoliki pehar od prozračnog bezbojnog stakla i kobaltno plava mreža koja u tri reda prstenova slobodno obavija prehar. Slova napisana iznad mreže su iste boje kao i mreža, mada natpis nije povezan s mrežom, već stoji slobodno i sastoji se od 19 slova. Oštećeno je jedno slovo ‘O’, a posljednje slovo koje nedostaje, najvjerovatnije je slovo ‘M’(emoria). Natpis glasi: VIVAS PANELLENI BONA (Paneleni za sjećanje).

Visina diatrete je 14,9 cm, prečnik otvora 13,3, baze 3,7 cm. Može se datirati u IV i početak V vijeka nove ere, a mjesto izrade su čuvene kelnske radionice. Mreža i pehar su od jednog komada. Do sada je otkriven mali broj diatreta, a samo njih nekoliko je u potpunosti sačuvano. Diatreta je nađena na nekropoli dva u grobnici velikih dimenzija na lokalitetu Municipijum S.

Majstori koji su radili diatrete bili su pod posebnom zaštitom rimskih careva i imali povlašćen tretman.

Za života mogli su napraviti samo jednu do dvije diatrete.

( Goran Malidžan )