Pubertetska Crna Gora

Postoje stvari koje, ako počnu da se dešavaju kasnije nego što je “prirodno”, budu jako neprijatne za one kojima se to dešava, ali i za one koji tome svjedoče. Jedna od beskrajnih posljedica crnogorske tranzicije su i visoki državni funkcioneri koji, stupanjem na poziciju, počinju da proživljavaju pubertet i da frustracije, komplekse i političko-istorijske dileme pokušavaju da izliječe novcem svih nas.

U tu svrhu se najčešće koriste zastave, razni prigodni i neprigodni datumi, praznici, himne, sve u funkciji pojedinaca koji pokušavaju tom grajom da sakriju svoje slabosti, bilo da su one političke, stručne ili karakterne prirode.

Nažalost, Crna Gora još nije odmakla od DPS sistema koji je i pravljen tako da partijskom interesu ne mogu biti prepreka ni zakoni ni Ustav, puno je još koraka do momenta kada ćemo imati precizne, jasne i nedvosmislene zakone i kad će njihova implementacija biti rutinska.

Zbog svega gore navedenog, jasno je da slučajevi trobojki po kabinetima i institucijama, otpriznavanje Kosova iz lokalnih kabineta i opštinska slavlja praznika drugih država, nisu pitanja na koja odgovore trebaju da daju pravna ili istorijska nauka.

Nuđenje pravnih ili istorijskih odgovora se lako pretvara u političke spinove. Jedan od takvih je podnošenje krivične prijave protiv Andrije Mandića, čime su DPS i sateliti još jednom pokazali da nemaju politički kapacitet da “problem” riješe na polju gdje mu je mjesto, već pokušavaju da ga premjeste tamo gdje rješenja takođe nema. Jer su loši i nedorečeni zakoni upravo njihovo nasljeđe.

Sa druge strane, imamo poplavu pokušaja dokazivanja istorijske opravdanosti spornih političkih gestova, kojima se pokušava praksa klasične političke samovolje, u suštini lokalne tiranije, normalizovati. Pa se tako dokazuje simbolička povezanost Karađorđa sa Crnom Gorom, te onovremena Njegoševa glorifikacija spomenutog, sa ciljem da se osnaži mlaka, destruktivna i licemjerna politička argumentacija Vraneša i sličnih golobradih neo-četnika. Da ne ulazimo u dekonstrukciju ostalih, još plićih argumenata, kojima se pokušavaju prikazati navodni dvostruki standardi u odnosu na ovo pitanje, kroz analogiju sa proslavom Dana Republike Hrvatske, koji je organizovala ambasada te zemlje. A ne, recimo, Opština Tivat.

Da bismo došli do političkog odgovora, moramo istaći nekoliko bitnih političkih činjenica.

Prva činjenica jeste da se DPS i njegovi sateliti nikada nisu, i nikada neće, u postojećem odnosu snaga, pobuniti kada se na opštinskom nivou obilježava, recimo, Dan albanske zastave jer se to ne uklapa u politički narativ koji podrazumijeva jednog arhi-neprijatelja, a isključuje političku principijelnost.

Druga politička činjenica jeste da je DPS trobojku, identičnu onoj iz Mandićevog kabineta, koristio na bilbordima u sopstvenoj kampanji, u vrijeme lokalnih izbora u Beranama, dok je sada proglašava tuđinskom zastavom i zbog nje podnosi prijavu Specijalnom državnom tužilaštvu.

Treća politička činjenica jeste da su iste strukture, okupljene oko nekadašnjeg DF-a, tada iz opozicije, kritikovale obilježavanje Dana albanske zastave, dok danas sa pozicije vlasti njegovo obilježavanje koriste kao argumentaciju za istovjetno djelovanje u sopstvenoj režiji.

Četvrta politička činjenica je još indikativnija: upravo je Nova srpska demokratija svojevremeno odbila da se trobojka zvanično vrati u red crnogorskih državnih simbola, i to kao predsjednička zastava. Tada su insistirali da na njoj ne budu aplicirani državni grb i obrub.

Peta politička činjenica je da različite (ne)istorijske zastave ne zloupotrebljava samo koalicija ZBCG, već i gradonačelnik Prijestonice, koji se ne libi da u zvaničnim prilikama ističe neo-komitsku zastavu. Upravo se spomenuta zastava vijori ravnopravno pored državne, ispred Spomenika junacima Božićnog ustanka u Bajicama. I o tome se ćuti.

Iz navedenih činjenica, lako je izvesti zaključak da spomenute političke snage teže suštinskoj dezintegraciji crnogorskog društva, ukoliko ono nije uređeno po njihovim kriterijumima i ukusima. Dakle, oni žele državu po svojim i samo svojim mjerilima, a ukoliko to nije moguće, predano rade na tome da se podijelimo po etnonacionalnim torovima, koje često markiraju opštinskim granicama, gdje će svako mahati svojim zastavama, puštati svoje himne, slaviti svoje heroje. Tako se pokušava kreirati ambijent u kome važe različita politička prava i pravila na Cetinju, u Zeti ili Pljevljima. Na momente se čini da su relikti crnogorskog plemenskog društva ipak preživjeli i prerasli u nakaradniju i devijantniju formu.

U uređenoj političkoj zajednici, odgovorni političari koriste sopstvene pozicije kako bi pokrenuli razgovor o osjetljivim identitetskim temama – datumima koje treba obilježavati, zastavama koje treba isticati, ličnostima koje treba slaviti. Odgovoran političar, naročito onaj koji predstavlja sve građane u određenom lokalnom ili državnom sistemu, nikada neće zloupotrijebiti svoju poziciju da silom i bahatošću nameće nešto oko čega ne postoji opšti konsenzus.

Ti jednostrani potezi su oduvijek Crnu Goru vodili produbljivanju istorijskih jazova i političkoj nestabilnosti. Kada oni dolaze, u ovoj formi i ovom trenutku, od strane nekadašnjeg DF-a, nije teško locirati adresu izvan Crne Gore koja ih u tom pravcu mobiliše.

Zato ovakvo ponašanje traži isključivo politički odgovor. Oni koji su sopstvenu politiku izgradili na antinacionalističkoj ideološkoj paradigmi, koja odbacuje političke prakse DPS-a i DF-a, moraju jasno da artikulišu taj odgovor.

Ipak, sudeći po do sada viđenom, bojim se da će se sve završiti na nekolicini sponzorisanih postova na Facebooku, što je nekima bio i ostao jedini rezultat otkad je formirana aktuelna vlada.

( Srdan Kosović )