Eksperti zabrinuti zbog devastacije
Sveti Stefan, uključujući i Miločerski park, izabran među sedam najugroženijih lokaliteta baštine za 2023.
Eksperti organizacije Evropa Nostra iz Brisela i Instituta Evropske investicione banke iz Luksemburga koji su došli da obiđu lokalitet kulturni pejzaž Svetog Stefana i Miločera oduševljeni su ljepotom lokaliteta, ali su “izrazili žaljenje” zbog devastacije prostora, prijetnji koje postoje u pogledu rušenja postojećih objekata, kao i zbog činjenice da Miločerski park još nije zaštićen kao kulturno dobro.
Oni su došli u misiju povodom programa “7 najugroženijih” (7 Most Endangered), koji finansira EU, a u okviru kojeg je Kulturni pejzaž Svetog Stefana (uključujući i Miločerski park) izabran među sedam najugroženijih lokaliteta baštine Evrope za 2023. godinu.
Domaćini evropskim ekspertima bili su predstavnici Fondacije Bankada i Inicijative za vraćanje Svetog Stefana u vlasništvo države.
“Vidjeli su ogromnu građevinu na ulazu u Miločerski park, stare kraljevske vile u parku (njih pet) kojima prijeti rušenje po važećoj planskoj dokumentaciji, ljetnju pozornicu u kontakt zoni Svetog Stefana kojoj takođe prijeti rušenjee”, navodi se u saopštenju Fondacije i Inicijative.
Eksperti, kako su istakli, nijesu uspjeli da uđu na ostrvo Sveti Stefan jer je na ulaznoj kapiji stajao katanac, te nije bilo stražara da pruže više informacija.
“Eksperti su imali sastanke sa zvaničnicima i predstavnicima institucij, kojima je prenesena snažna poruka da Sveti Stefan i Miločer predstavljaju kulturno i prirodno blago Crne Gore koje mora biti sačuvano, da Miločerski park mora biti zaštićen kao kulturno dobro, da se mora poštovati Faro konvencija, važeći zakoni i osnovna ljudska prava. Na osnovu utvrđenog stanja na terenu, Evropa Nostra i Institut EIB će pristupiti izradi izvještaja koji će sadržati detaljnu analizu svih pojedinosti koje su zatečene na terenu, odnos crnogorskih institucija prema kulturnoj baštini na lokalitetu, kao i širi kontekst, u kontekstu procesa pristupanja Crne Gore EU”, istakli su predstavnici lokalnih udruženja.
Naglašavaju da će izvještaj takođe sadržati i smjernice i preporuke za otklanjanje prijetnji, ublažavanja počinjene štete kao i eventualne preporuke u smislu revitalizacije lokaliteta na bazi principa održivog razvoja koji treba biti upravo zasnovan na promociji kulturne baštine, a ne na njenom uništavanju.
“Izvještaj će biti javno objavljen i dostupan svima, te će i biti predat na uvid pojedinim institucijama EU. Takođe je važno istaći da je ekspertima, prilikom obilaska lokaliteta, ukazano na obližnje lokacije u zaleđu na kojima se planira projekat vjetroelektrana Brajići, prilikom čega su takođe izrazili zabrinutost, te istakli da takav projekat može ugroziti kulturni pejzaž Svetog Stefana i Miločera“, zaključuju predstavnici Fondacije Bankada i Inicijative za vraćanje Svetog Stefana u vlasništvo države.
( Vuk Lajović )