Bajden: Netanjahu brine mnoge Amerikance

Sve je više znakova trvenja između Vašingtona i Izraela oko rata u Gazi, za koji zvaničnici u administraciji Džoa Bajdena kažu da se vodi sa premalo brige za palestinske civile.

Lider većine u američkom Senatu Čak Šumer, najviši jevrejski izabrani zvaničnik u Sjedinjenim Državama, pozvao je u četvrtak Izraelce da smijene premijera Benjamina Netanjahua, čija tvrdolinijaška politika, kako je rekao, uništava međunarodni ugled Izraela.

“Izrael ne može opstati ako postane otpadnik”, rekao je demokrata Šumer, dugogodišnji podržavalac Izraela, prenio je Rojters.

Njegovi komentari su odraz sve većeg nezadovoljstva SAD zbog toga što izraelska vlada ne čini više da zaštiti palestinske civile i zbog onoga što se doživljava kao opstrukcija isporuke pomoći u Gazu. Međunarodne kritike na račun SAD zbog pružanja podrške Izraelu porasle su usljed ogromnog broja žrtava i gladi u primorskoj enklavi.

Bajden je juče rekao da je Šumer iznio zabrinutost koju dijele mnogi Amerikanci.

“Održao je dobar govor”, rekao je Bajden u Bijeloj kući kada su ga novinari pitali da komentariše Šumerovu izjavu.

“Izrazio je ozbiljnu zabrinutost, koju dijeli ne samo on nego i mnogi Amerikanci”, rekao je Bajden i dodao da je Šumer njega i njegovo osoblje unaprijed obavijestio o govoru.

Šumer je takođe kritikovao Palestince koji podržavaju Hamas i rekao da bi palestinski lider Mahmud Abas takođe trebalo da se povuče.

Šumer je rekao da bi Izrael napravio veliku grešku ako bi odbacio dvodržavno rješenje i pozvao je pregovarače u sukobu između Izraela i Hamasa da učine sve što je moguće da obezbijede prekid vatre, oslobode taoce i dopreme pomoć u Gazu.

Netanjahuova stranka Likud je saopštila da njegova politika ima široku podršku javnosti.

“Od senatora Šumera se očekuje da poštuje izabranu vladu Izraela i da je ne podriva”, navedeno je u saopštenju.

Izrael je juče saopštio da će poslati delegaciju u Katar na nove pregovore o obustavi vatre i oslobađanje talaca, održavajući slabe nade u primirje uprkos tome što je odbio dugoočekivanu kontraponudu Hamasa.

Netanjahuov kabinet je saopštio i da je odobrio plan za napad na Rafu, grad na južnom obodu Gaze gdje se sklonilo više od polovine stanovništva enklave, iako nije otkrio kada će napad početi.

Čak su i SAD apelovale da ne napada Rafu jer bi to izavalo humanitarnu katastrofu. Izrael kaže da će prvo evakuisati građane.

Pregovarači ove sedmice nisu uspjeli da se dogovore oko obustava vatre za sveti muslimanski mjesec ramazan. Međutim, SAD i arapski posrednici su i dalje riješeni da postignu dogovor kako bi se spriječila ofanziva na Rafu i omogućio ulazak humanitarne pomoći.

Ujedinjene nacije kažu da je svih 2,3 miliona stanovnika Gaze pogođeno krizom sa hranom, a četvrtina njih je na ivici gladi, posebno na sjeveru. Prvi brod sa hranom stigao je juče ujutro do obale Gaze, gdje je jedna humanitarna agencija saopštila da gradi privremeni pristan za istovar.

Izrael, koji je zatvorio sve kopnene puteve ka Gazi, osim dva prelaza na južnom obodu te teritorije, negira krivicu za glad i kaže da bi humanitarne agencije trebalo da bolje rade posao raspodjele hrane. Agencije kažu da im je potreban bolji pristup i bezbjednost, za šta su odgovorne izraelske snage.

Izraelska vlada je saopštila da su zahtjevi Hamasa u vezi sa taocima “i dalje nerealni”.

Više od dvije sedmice nakon što je primio predlog za primirje koji je odobrio Izrael, Hamas je posrednicima u četvrtak dao prvi formalni kontrapredlog u više od mjesec dana. Rojters je prenio da ponuda predviđa oslobađanje desetina izraelskih talaca u zamjenu za stotine Palestinaca koji su u izraelskim zatvorima, tokom višenedjeljnog prekida vatre koji bi omogućio ulazak pomoći.

Takođe poziva na pregovore o okončanju rata u kasnijem stadijumu, što Izrael kategorično odbacuje i prihvata samo pregovore i privremenoj obustavi vatre.

Iako Izrael nije prihvatio ponudu, opisao je uslove kao “i dalje nerealne”, što je, kako ocjenjuje Rojters, znatno blaže od retorike koju je koristio povodom prethodne Hamasove ponude prošlog mjeseca, koju je Netanjahu nazvao “potpuno sumanutom” i “sa druge planete”.

Hamas odbacio “jednostrano” imenovanje premijera

Hamas je juče kritikovao to što je palestinski predsjednik Mahmud Abas “jednostrano” imenovao savjetnika i vodeću poslovnu ličnost za premijera sa mandatom da pomogne u reformisanju Palestinske uprave (PU) i obnovi Gaze.

Mohamed Mustafa je imenovan nakon pritiska da se reformiše tijelo koje upravlja okupiranim palestinskim teritorijama i unaprijedi vladavina na okupiranoj Zapadnoj obali.

Hamas je saopštio da je ta odluka donesena bez konsultacija sa njim, iako je nedavno učestvovao na sastanku u Moskvi kojem je prisustvovao i Abasov pokret Fatah u cilju okončanja dugotrajnih podjela koje slabe palestinske političke aspiracije.

“Odbacujemo nastavak pristupa koji nanosi štetu našem narodu i našem nacionalnom cilju”, navedeno je u saopštenju Hamasa.

“Donošenje jednostranih odluka i preduzimanje površnih i ispraznih koraka poput formiranja nove vlade bez nacionalnog konsenzusa samo osnažuje politiku unilateralizma i produbljuje podjelu”.

U vrijeme rata sa Izraelom, Palestincima je potrebno ujedinjeno liderstvo da se spremi za slobodne demokratske izbore uključujući sve komponente društva, dodaje se u saopštenju.

Kao predsjednik, Abas je i dalje daleko najmoćnija figura u PU, ali je imenovanje nove vlade pokazalo spremnost da ispuni međunarodne zahtjeve za promjenom u administraciji.

Mustafa, koji je pomogao u organizovanju obnove Gaze nakon prethodnog sukoba, postavljen je da predvodi obnovu razorene enklave i da reformiše institucije PU.

On je zamijenio premijera Mohameda Štajea koji je, zajedno sa vladom, dao ostavku u februaru.

Arapski i međunarodni napori nisu uspjeli da pomire Hamas i Fatah, koji čini okosnicu PU, otkad je Hamas preuzeo Gazu 2007, što je Abasovu vladavinu svelo na Zapadnu obalu.

( A. Šofranac )