Zabrinuti što Vlada kontroliše opštine

Skupština Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope pozvala je Crnu Goru da promijeni trend centralizacije lokalne samouprave, posebno u ključnom području prostornog planiranja.

U preporuci, zasnovanoj na izvještaju izvjestilaca Đemala Baša (Turska) i Zorena Šumahera (Njemačka), nakon njihove posjete Crnoj Gori 2023. godine radi praćenja sprovođenja Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, Skupština Kongresa poziva Crnu Goru da poboljša procedure konsultacija sa lokalnim upravama, posebno u finansijskim pitanjima, obezbjeđujući adekvatno finansiranje opština.

“Kongres je prepoznao strateške inicijative koje je Crna Gora preduzela radi reforme javne uprave, sa deklarisanim fokusom na decentralizaciju i digitalizaciju, kao što su Strategija reforme javne uprave 2022-2026. Takođe je pozdravio pozitivnu praksu korišćenja jezika manjinskih naroda u obavljanju javnih funkcija u opštinama gdje većina stanovništva pripada etničkim manjinama, kao i pravo Zajednice opština Crne Gore da se direktno obrati Ustavnom sudu”, navedeno je u saopštenju Savjeta Evrope.

Međutim, izvjestioci su u izveštaju naveli da su zabrinuti zbog opšteg trenda centralizacije lokalnih nadležnosti, uključujući i ključno područje prostornog planiranja, kao i ograničenu finansijsku autonomiju na lokalnom nivou.

Podsjeća se da je manjim opštinama nedostajalo novca da obezbijede visokokvalitetno obavljanje funkcija, dok je udio poreskih prihoda za većinu opština bio smanjen nakon donošenja Zakona o porezu na lični dohodak iz 2021. godine, poznatog kao program “Evropa sad”.

“Osim toga, opštine su morale da dobiju odobrenje sa centralnog nivoa za obavljanje određenih opštinskih funkcija i imale su malo prostora da prilagode odgovornosti lokalnim potrebama zbog prevelike regulacije nadležnosti - uz značajne nedostatke u procesu konsultacija, uključujući finansijska pitanja i u vezi sa promjenama granica opština”, ocijenio je Kongres.

Kongres je pozvao Crnu Goru da nastavi sa naporima u decentralizaciji i da sprovede deklarisane reforme lokalne samouprave u konsultaciji sa opštinama i Zajednicom opština Crne Gore.

“Uopšteno, lokalne vlasti bi trebalo sistematično i efikasno da budu konsultovane, posebno putem Zajednice opština, o svim pitanjima koja ih se tiču”, smatra Kongres.

Izvjestioci su predložili jačanje lokalne fiskalne autonomije, obezbjeđujući tako da zadaci dolaze sa odgovarajućim resursima, i obezbjeđujući da lokalne vlasti mogu da obavljaju zadatke iz svoje nadležnosti bez odobrenja ministarstva.

( Biljana Matijašević )