Festival RUTA: Fenomen nastao iz potpune posvećenosti teatru

Pozorišni, kulturno-umjetnički, ali i sociološki fenomen koji udružuje gradska pozorišta regiona, ali i povezuje i ujedinjuje regionalne teatarske kuće i donosi “putujuća” izdanja revijalnog festivala u svakoj od republika bivše Jugoslavije, poznatiji kao RUTA, počinje danas u Podgorici i održava se do 13. aprila.

Gradsko pozorište Podgorica četvrti put je domaćin Regionalne unije teatara Festivala RUTA, u okviru kojeg će publika imati priliku da pogleda najbolje produkcije pet vodećih regionalnih teatara iz Hrvatske, Srbije, Bosne i Hercegovine, Sjeverne Makedonije, Slovenije i Crne Gore.

“Podgoričko izdanje festivala RUTA potvrđuje da je ovaj festival dobio karakteristike fenomena nastalog iz kreativne energije, profesionalne inicijative i potpune posvećenosti teatarskom stvaralaštvu vodećih gradskih pozorišta regiona, bez obzira na konvencije ili festivalska pravila. RUTA, oslobođena takmičarskih tenzija i podtokova koji se nagradama nameću pa uvijek bude neko uskraćen i nezadovoljan, ima privilegiju da publici pokloni čist pozorišni proizvod, na gledanje, promišljanje i samozaključivanje. Uživanje u umjetničkom činu po sebi je obavezan bonus u ovakvoj vrsti pozorišne fešte”, kazao je direktor Gradskog pozorišta Stevan Koprivica.

Dramaturškinja Gradskog pozorišta Podgorica Dragana Tripković, ranije je istakla da su festivali prostor za susrete koji su teatru neophodni koliko su mu neophodni i glumci. Ona je naglasila da festivali omogućavaju ponovna ujedinjavanja, obnovu prijateljstava i prostor slobode kakav se rijetko nalazi u okolnostima u kojima živimo.

Sve to Rutu čini fenomenom, konstatacija je, ali i osjećaj uglavnom svih koji osjete atmosferu festivala, bilo da su u pitanju upravnici pozorišta, članovi glumačkih ansambala ili pojedinci u publici. Neminovan je osjećaj zajedništva, spoznaje i upoznavanja, razmjene i darivanja, nesebičnog ulaganja i dijeljenja, uz evidentan kvalitet vrhunskih pozorišnih produkcija koje podstiču međusobni razvoj svake od teatarskih kuća.

“Kada pričam o fenomenu, sjetim se odgovora čuvenog direktora fotografije Peđe Popovića, koji je na pitanje novinara kako je u filmu ‘Vizantijsko plavo’ Dragana Marinkovića postigao čudesne valere plave boje, odgovorio: ‘Il’ umeš il’ ne umeš’. ‘Umjeti’ pripada kategoriji fenomena, od umijeća je i izveden pojam umjetnosti, a ovdje se odnosi na umijeće ljudi koji artikulišu pozorišne procese u gradskim pozorištima i svima onima koji u njima učestvuju. Od dekoratera i garderobera do nosilaca epizodnih uloga i glavnih rola. RUTA je u žestokoj konkurenciji jakih i dugovječnijih festivala umijećem i konceptom osvojila pozornost publike, kritike i kulturne javnosti i, sva je prilika, u ovoj podgoričkoj rundi pokazuje svoju punu snagu. Naravno, ne treba zaboraviti podršku osnivača pozorišta učesnika festivala RUTA, gradskih uprava, koje u okvirima mogućnosti, volje i razumijevanja pozorišta kao ontološke potrebe civilizovanog građanina, omogućavaju da RUTA traje”, rekao je Koprivica i ponovio:. “Il’ umeš il’ ne umeš”.

Festival će večeras otvoriti predstava “Malograđanska svadba” Kamernog teatra 55 iz Sarajeva, koju je po tekstu Bertolda Brehta režirao Paolo Mađeli.

Mestno gledališče ljubljansko sjutra će izvesti komad “Nora” rediteljke Nele Vitošević.

Trećeg dana festivala nastupiće domaćin, Gradsko pozorište Podgorica sa predstavom “Dekameron” u režiji Dejana Projkovskog. Predstava Projkovskog “Pad masade”, u produkciji Dramskog teatra iz Skoplja igra se pred podgoričkom publikom u četvrtak. Predstava “Švejk” Beogradskog dramskog pozorišta, u režiji Veljka Mićunovića, biće izvedena 12. aprila, a festival će 13. aprila zatvoriti kazalište Ulysses predstavom Oksane Dmitrieve “Otelo”.

Sve predstave počinju u 20 časova, u velikoj sali Kulturno-informativnog centra “Budo Tomović”, a nakon izvođenja predstava, po običaju, biće upriličeni okrugli stolovi na kojima će razgovore sa umjetnicima voditi dramaturškinja Gradskog pozorišta Dragana Tripković.

RUTA festival osnovan je 2019. godine i jedinstven je po svom modelu, koji podrazumijeva da se tokom jedne kalendarske godine pozorišta sa predstavama po izboru periodično sele u druge gradove članove Unije.

“Ciljevi festivala su, prije svega, saradnja između teatara, zdravo nadmetanje i prisustvo svih teatara tokom godine pred publikom u čitavom regionu. Na ovaj način se kroz festival ostvaruje bolja komunikacija sa drugim pozorištima, kao i rad na velikim koprodukcijama”, ističe se u saopštenju RUTA festivala.

( Jelena Kontić )