Berane želi pokretanje Rudnika uglja

Povezivanje Rudnika uglja Berane u energetski sistem državne Elektroprivrede (EPCG) i Termoelektrane Pljevlja (TEP), mogao bi da omogući nove investicije i razvoj, ali da bude dugoročno rješenje za spas rudnika. Radi održivosti poslovanja se može uraditi i izmjena formule za izračunavanje prodajne cijene uglja koji bi rudnik prodavao TEP-u, kako bi cijena bila dovoljna da pokrije nastali minus, kazao je “Vijestima” menadžer Opštine Berane Marko Lalević.

Proizvodnja u beranskom rudniku mrkog uglja ugašena je posljednji put u aprilu 2020, a to postrojenje je u posjedu kompanije “Metalfer” iz Sremske Mitrovice. Kako je tada saopšteno, rudnik je ugašen zbog nerentabilnosti, a imao je ugovor sa TEP-om o otkupu svih proizvedenih količina uglja, s tim da je bio problematičan prevoz uglja do Pljevalja. Prekidom proizvodnje bez posla je ostalo 66 rudara.

Postrojenje je nekada radilo u tri smjene, imalo 157 radnika i proizvodilo 3,8 hiljada tona uglja mjesečno. Prema ranijim pisanjima “Vijesti”, firma “Metalfer” ostala je dužna doprinose za 123 radnika za dvije i po godine, dok su dugovi pri zatvaranju bili oko pola miliona eura.

Da su na ovoj lokaciji značajne zalihe rude i da se radi ekonomska analiza koja će pokazati koji je model revitalizacije rudnika optimalan i moguć, saopšteno je početkom ove godine na sastanku ministra energetike i rudarstva Saše Mujovića sa vlasnikom rudnika Brankom Zečevićem, predsjednikom Odbora direktora EPCG Milutinom Đukanovićem i predsjednikom Opštine Berane Vukom Todorovićem. Cilj sastanka je bio pronalazak modela ponovnog pokretanja rudnika.

“Vijesti” su Zečevića pitale o trenutnom statusu rudnika, kada bi se mogao ponovo aktivirati i kako, da li je račun kompanije u blokadi, koliko su se puta sastali sa nadležnima, ima li dugovanja prema radnicima, koliko je bilo zaposlenih... On je kazao da razgovori sa nadležnima i dalje traju te da ne može da odgovori. Slični upiti su i prije mjesec dana proslijeđeni na adresu Mujovićevog resora, ali odgovori još nisu dostavljeni.

Lalević je naveo da je rudnik do aprila 2020. godine proizvodio 3.800 tona uglja mjesečno i zapošljavao oko 140 radnika, kao i da je bio kompanija koja je imala najviše zaposlenih u Beranama. Istakao je da tadašnja Vlada (Demokratska partija socijalista) nije ništa uradila da pomogne u rješavanju finansijskih problema rudnika, iako je ta opština sa rukovodstvom rudnika inicirala sastanke sa resornim ministrima i Privrednom komorom, i pozivala na rješavanje problema. Naveli su da su to uradili iako je “Metalfer” privatna firma, jer bi veliki broj radnika ostao na poslu.

“Opština očekuje puno više razumevanja i angažovanja sadašnjeg Ministra energetike i rudarstva, jer smatramo da postoji održivo rešenje od koga bi svi imali beneficije i država i građani Berana i vlasnik rudnika. A to je povezivanje rudnika u energetski sistem države EPCG-TEP što bi bio dugoročni spas za rudnik i rudne resurse, a to bi omogućilo i neke veće investicije i razvoj u samom rudniku. U smislu održivosti može se razgovarati i o izmjeni formule za izračunavanje prodajne cene uglja TEP-a tako da prodajna cijena bude dovoljna da pokrije minus, uvažavajući specifičnost podzemne eksploatacije i značaja obezbjeđivanja zaposlenosti u opštini Berane”, pojasnio je on.

Lalevć je naglasio da je suštinski problem bio mjesečni minus u iznosu od 35 do 40 hiljada eura, koji se odnosio na prevoz uglja od Berana do TEP-a. Naglasio je da su vlasnici i direktor rudnika u vrijeme pandemije koronavirusa tražili pomoć od Vlade kroz izmjenu člana ugovora sa EPCG, kojim je traženo da umjesto “franko TEP” piše “franko Rudnik Berane”, čime bi se postrojenje rasteretilo tereta troškova prevoza, a gubici sveli na minimum.

“S obzirom na to da je EPCG u državnom vlasništvu, i da znamo kakva je situacija sa velikom stopom nezaposlenosti na sjeveru Crne Gore, očekivali smo i mi iz opštine da će Vlada i ministarstva to shvatiti i brzo reagovati, kako bi rudnik nastavio poslovanje, a u Beranama radilo 140 i više zaposlenih, u realnom sektoru u proizvodnji. Preuzimanje prevoza EPCG - na godišnjem nivou ta stavka bi iznosila oko 550.000 do 600.000 eura. Na ovaj način država ne bi imala nikakvu štetu ni izdatke, a imala bi finansijsku dobit od rudnika kroz uredno izmirivanje reprograma duga i plaćanje poreza i doprinosa od 15.000 eura mjesečno”, kazao je on, i dodao da bi Berane time imalo 140 nezaposlenih manje na birou rada.

Istakao je da je neshvatljivo da je tadašnja Vlada dopustila da se zbog tog iznosa zatvori ovaj rudnik, dok se sa druge strane dalo 100 miliona eura pomoći “Montenegro Airlinesu”, a značajan novac je uložen i u izgradnju tunela i zaboravljenih petlji. Zato se, kako je kazao, nadaju da će sadašnja Vlada ispraviti veliku grešku iz 2020. kada je nečinjenjem dopušteno da se rudnik zatvori. Istakao je da očekuju konkretna rješenja i da su spremni da urade sve što mogu u ovom procesu.

Iz ruke u ruku

Proizvodnja u ovom rudniku uglja, prema ranijem pisanju “Vijesti”, stala je 2002. godine kada je propala prva privatizacija. Rudnik je tada prodat mješovitoj slovačko-vojvođanskoj firmi “Gradeks HPB”.

Slovaci su kasnije prekinuli saradnju sa partnerom iz Vojvodine, a zatim i sami napustili Berane. Rudnik je onda, nakon devet neuspjelih tendera, prodat grčkoj firmi “Balkan Enerdži” u avgustu 2007. godine. Milion i po eura je odmah uplaćeno a najavljena su i ulaganja od 120 miliona, ali od toga nije bilo ništa.

Proizvodnja je pokrenuta 2014. kada je rudnik je prodat kompaniji “Metalfer”, da bi ponovo stala 2020.

( Mirko Kotlaš )