Narko-bande pobjeđuju u borbi za evropske luke

Evropske luke su čvorišta za drogu, ocjenjuje “Ekonomist” navodeći da je u irskoj luci Kork 16. februara zaplijenjen kristalni metamfetamin u vrijednosti od 32,8 miliona eura. Prošle godine, u Antverpenu, jednom od glavnih ulaza za drogu u Evropu, zaplijenjene su rekordne količine kokaina. Međutim, list ističe da većina droge ipak prođe carinu i završava na ulicama i dodaje da su više od četvrtine zapljena ilegalnog oružja i polovina svih ubistava u EU povezani su trgovinom drogom. Prema podacima glavne evropske agencije za praćenje narkotika, ilegalno tržište droge u bloku sada vrijedi najmanje 31 milijardu eura godišnje.

Luke su relativno bezbjedan teren za narkodilere, a ogroman kontejnerski saobraćaj omogućava da sumnjive isporuke prođu neprimijećeno. Antverpen, druga najveća luka u Evropi, poslije Roterdama, godišnje obradi oko 290 miliona tona tereta. Drogu na skrivenim mjestima, poput unutrašnjosti zamrznute tune, teško je primijetiti.

Kontejneri sa hladnjačama u kojima se prevoze svježi proizvodi, koje je potrebno brzo procesuirati, su popularna mjesta za sakrivanje droge. Lučke vlasti u Sauthemptonu su 8. februara zaplijenile 5,7 tona kokaina u pošiljci banana iz Južne Amerike. To je bila najveća zapljena kokaina prve klase u istoriji Britanije.

Dok proizvodnja kokaina u Južnoj Americi raste, a cijene na ulicama Evrope stagniraju, dileri se odlučuju za veće pošiljke. To može objasniti zašto količina zaplijenjenog kokaina u Evropi raste dok broj pojedinačnih zapljena pada od 2019, kazala je za “Ekonomist” Keti Henlajn iz RUSI instituta u Londonu. U međuvremenu, paradoks je u tome što veći stepeni automatizacije i digitalizacije u velikim lukama rezultiraju bezbjednosnim propustima koje narko-bande koriste.

Oni sve više kradu kodove kontejnera kako bi uhvatili teret u kojem se krijumčari kokain. Prema Europolu, korumpirani radnici mogu dobiti i do 15% vrijednosti droge, dok su drugi izloženi ucjenjivanju.

Dok kriminalci postaju sve kreativniji, vlasti pokušavaju da ih sustignu. Upotreba dronova je sve popularnija, koriste se termalne kamere u potrazi za članovima bandi koji preizimaju isporuke ili za praćenje sumnjivog kretanja pošiljki. Antverpen je postao prva velika luka koja je prošlog maja koristila dronove i obećala je da će do 2028. uspostaviti sistem skeniranja svih kontejnera visokog rizika. Pomorske kompanije se takođe trude da unaprijede svoje flote novom tehnologijom, poput senzora za isparavanje, pametnih kontejnera i elektronskih pečata. U januaru je EU pokrenula Evropski savez luka kako bi poboljšala koordinaciju između luka, vlada i privatnih kompanija, a oko 200 miliona eura će biti uloženo u nove uređaje za skeniranje.

Međutim, Evropa vodi unaprijed izgubljenu bitku, ističe britanski list. Imajući u vidu ogroman broj kontejnera koji prolaze kroz luke, skeniranje neće biti efikasno. Svega 10 odsto kontejnera iz Južne Amerike i ukupno 1,5 odsto kontejnera se pregleda u Evropi, sve preko toga bi zadržavalo trgovinu. Osim toga, ako zatvorite jedna vrata, druga će se otvoriti. Luke srednje veličine, poput Helsingburga u Švedskoj i Malage u Španiji, već bilježe rast transporta narkotika, što je nesumljivo rezultat pojačanog obezbjeđenja u Roterdamu i drugim poznatim narko čvorištima.

Korupciju je teško iskorijeniti, a procesi provjere nijesu djelotvorni u poređenju sa prijetnjama nasilja. Mnoge međunarodne kriminalne mreže zapošljavaju lokalne koordinatore, povraćaj ulaganja čini investiciju veoma isplativom. “Oni poznaju područje i poznaju ljude”, kazao je za “Ekonomist” Luis Borer iz konsultantske kompanije RiskIntelligence.

Postavlja se pitanje šta vlasti mogu učiniti. Bolja razmjena informacija širom Evrope bi bila od pomoći. Međutim propusti ostaju. Luki Pirej u Grčkoj je već zabranjen pristup novom lučkom savezu zbog sumnji u vezi sa kineskim vlasnicima. To se loše odražava na evropske luke u kojima strane firme imaju većinski udio.

Evropski zvaničnici sa pravom pojačavaju napore duž lanca snabdijevanja. EU je osnovala Program globalnih nezakonitih tokova 2019. godine i u januaru započela novu fazu SEACOP-a projekta saradnje. Međunarodni napori su već urodili plodom.

Imovina u vrijednosti od 48 miliona eura za koju se vjeruje da je povezana sa kokainom u februaru je zamrznuta u Španiji i na Ekvadoru nakon zajedničke istrage sa Europolom. Međutim, Ekvador uprkos tome što je prošle godine pristao na veću saradnju sa Europolom, ostaje snažno uporište narko-bandi. Dokgod potražnja u Evropi raste, priliv neće prestati. Dilere očekuje još jedna godina rasta.

( N.B. )