Most na Bojani tek kad se riješe ekološki izazovi

I pored razumijevanja potrebe za saobraćajnom i ekonomskom povezanošću sa susjednom Albanijom, prije nego što se pristupilo potpisivanju međudržavnog sporazuma na osnovu kojeg je donešen zakon, bilo je potrebno uraditi dodatna istraživanja i ocijeniti da li je izgradnja mosta na ovom, ekološki izuzetno vrijednom području, uopšte moguća, zaključak je sa Okruglog stola „Most na rijeci Bojani - ekološki izazov“, koji je u organizaciji NVO Green Home, održan danas u Palati Venezia u Starom gradu u Ulcinju.

Iz te NVO saopštili su i da je dalja istraživanja neophodno uraditi prije preduzimanja bilo kakvih daljih koraka u vezi sa ovim projektom.

„Neophodno je insistirati na poštovanju svih propisanih procedura i međunarodnih obaveza bez mogućnosti skraćenja niti olakšavanja procedura kod dobijanja dozvola koje se odnose na uticaj ovog projekta na životnu sredinu i prirodu ovog područja; Realizacija ovog projekta sa sobom nosi ozbiljne ekološke rizike za ovo područje koji uključuju degradaciju i fragmentaciju staništa, prenamjenu prostora, sječu drveća, urbanizaciju, izmjenu hidromorfologije, kanalisanje i drenažu vodnih tijela, uznemiravanje vrsta, fotozagađenje, hemijsko zagađenje, zvučno zagađenje, stradanje na putevima i brojne druge koje je potrebno sa izuzetnom pažnjom cijeniti i analizirati“, piše u saopštenju te NVO dostavljenom "Vijestima".

U fokusu Okruglog stola bio je infrastrukturni projekat izgradnje mosta na rijeci Bojani, ključnom području biodiverziteta delta Bojane.

Izvršna direktorica Green Home Azra Vuković kazala je u uvodnom izlaganju da ta NVO razumije potrebu saobraćajne i ekonomske povezanosti između dvije države.

„Međutim, kao što smo vidjeli i mnogo puta do sada, ideja o realizaciji projekta izgradnje mosta na rijeci Bojani nije došla iz strateških i planskih dokumenata, već se strateška i planska dokumenta prilagođavaju projektnim idejama“, kazala je Vuković

Navela je da je Vlada Crne Gore utvrdilaprijedlog Zakona o potvrđivanju sporazuma između Vlade Crne Gore i Savjeta Ministara Republike Albanije o izgradnji međudržavnog mosta preko rijeke Bojane, koji je potpisala prethodna Vlada. Nedavno, podsjetila je, taj Zakon usvojila je i Skupština Crne Gore.

„U sporazumu se navodi da je opšti cilj projekta unaprijeđenje veze u prekograničnom području između Crne Gore i Albanije stvaranjem uslova za maksimalno korišćenje prirodnih i kulturnih potencijala, kao i jačanje ekonomskog i društvenog razvoja u regionu, pri čemu se zanemaruje činjenica da se radi o izuzetno vrijednom prirodnom području, kako na nacionalnom, tako i na međunarodnom nivou“, kazala je Vuković.

Poručila je da ono što posebno zabrinjava u tom sporazumu jeste činjenica da su se potpisnici usaglasili da se strane obavezuju da će ubrzati i olakšati procedure za odobravanje odgovarajućih dozvola i ispunjavanje društvenih i ekoloških obaveza.

„Imajući na umu da se radi o izuzetno vrijednom prirodnom području, smatram da je u ovom procesu upravo neophodno insistirati na poštovanju svih procedura koje se odnose na obezbjeđivanje dozvola koje su vezane za zaštitu životne sredine i evropskih standarda, kao i međunarodnih obaveza koje su vezane za ovu oblast. U tom kontekstu cijenim da definisanje sporazuma na ovaj način nije najsrećnije rješenje“, kazala je Vuković.

Navela je da za projekte koji imaju potencijal da naruše prirodu na području na kojem se realizuju, itekako treba voditi računa o tome da se do dobijanja dozvola koje su vezane za uticaj na životnu sredinu, ne ide olakšavajućim procedurama, već da se u potpunosti implementiraju sve procedure koje su definisane zakonima i međunarodnim obavezama.

„Kako predstoji donošenje niza dokumenata koji su vezani za realizaciju ovog projekta, pri razvoju ovih dokumenata se mora razmišljati o vrijednosti ovog prirodnog područja i uticaju ovog projekta na životnu sredinu. Situacija pri izgradnji mosta na rijeci Tari kod izgradnje autoputa nam je ozbiljna opomena i pokazatelj koliko Crna Gora ima nerazvijene mehanizme monitoringa i praćenja uticaja na životnu sredinu pri izgradnji ovakvih objekata“Zaključila je Vuković.

Dodala je da je most planiran neposredno iznad račvanja dva rukavca rijeke Bojane gdje se formira Ada Bojana koja predstavlja najveći kompleks plavnih aluvijalnih šuma na istočnoj obali Jadrana.

Uvodne govore, osim Vuković, održali su državna sekretarka u Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine Marina Izgarević Pavićević i sekretarka za poljoprivredu, ruralni razvoj i ekologiju Opštine Ulcinj Zećarija Sulejmanović.

Stručna izlaganja na teme planskih okvira i ekoloških izazova izgradnje mosta na Bojani imali su Dina Skarep iz tima za izradu SPU na životnu sredinu za PPCG, rukovoditeljka izrade PUP Ulcinj Ksenija Vukmanović, ekspert- biolog Bogić Gligorović i Nina Mihailović iz NVO Green Home.

Okrugli sto “Most na rijeci Bojani” Green Home je realizovao u okviru projekta “Podrška boljem upravljanju deltom Bojane u Crnoj Gori”, koji je podržan od strane Partnerskog fonda za kritične ekosisteme – Critical Ecosystem Partnership Fund (CEPF).

( Samir Adrović )