Brinu o državi ili ko je sljedeći: Zašto su posljednja hapšenja izazvala najburniju reakciju DPS-a do sada

Napadi Demokratske partije socijalista (DPS) na Specijalno državno tužilaštvo (SDT) zbog posljednjih hapšenja bivših i sadašnjih visokih državnih funkcionera, predstavljaju pritisak na rad te institucije, a moguće i strah od toga do koga bi mogle da dovedu nove istrage.

To su, između ostalog, ocijenili sagovornici “Vijesti” komentarišući nikad oštrije reakcije najjače opozicione stranke na hapšenja nekadašnjih i sadašnjih državnih zvaničnika - ovog puta bivšeg visokog policijskog funkcionera Zorana Lazovića, nekadašnjeg glavnog specijalnog tužioca (GST) Milivoja Katnića i direktorice Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) Jelene Perović.

Lazovića i Katnića, koji su lišeni slobode u nedjelju, SDT tereti za stvaranje kriminalne organizacije i zloupotrebu službenog položaja, odnosno za učešće u kriminalnoj organizaciji. Perović, kojoj su lisice na ruke stavljene u srijedu, osumnjičena je za zloupotrebu službenog položaja.

Iako su iz DPS-a prošle i pretprošle godine, nakon hapšenja funkcionera iz vremena njihove trodecenijske vladavine, uglavnom izbjegavali da direktno kritikuju SDT, poručujući da je posrijedi “osveta” novih vlasti, “progon neistomišljenika” i sl, sada su prvi put kritike dominanto usmjerili na Specijalno tužilaštvo i čelnika te institucije Vladimira Novovića.

Poslije hapšenja Lazovića i Katnića, saopštili su da ta akcija SDT-a predstavlja “nastavak revanšizma koji traje od 30. avgusta 2020. godine”, kad su izgubili vlast. Tvrde da je cilj da se po svaku cijenu kriminalizuje njihova vladavina, “uz ambiciju da se, osim političke štete, sruši i optužnica u slučaju ‘državni udar’”, u kom se liderima nekadašnjeg Demokratskog fronta (DF) Andriji Mandiću i Milanu Kneževiću sudi za pokušaj terorizma na dan izbora 2016. godine. Oni su u prvostepenom postupku osuđeni na po pet godina zatvora, ali je presuda ukinuta. Mandić i Knežević tvrde da je postupak politički motivisan.

Nakon hapšenja Perović, portparol DPS-a Miloš Nikolić nazvao je Novovića “skaj tužiocem”, aludirajući na prepiske iz “Skaj aplikacije”, optuživši ga da ga sprovodi progon “po diktatu ‘Vijesti’ i tridesetoavgustovske većine”. On je juče naveo i da je Novović procesuirao direktoricu ASK-a “zbog ličnog animoziteta njegove supruge”. Iz SDT-a su u srijedu naveli da Novović nije postupao niti će u slučaju Perović, već da je na njegov zahtjev predmet preuzeo vrhovni državni tužilac Milorad Marković.

Predsjednik Upravnog odbora NVO Institut alternativa Stevo Muk, rekao je “Vijestima” da su poruke najjače opozicione partije trend njenog negativnog odnosa prema radu SDT-a. Taj odnos predstavlja, prema njegovim riječima, nastavak ranijih opstrukcija reforme tužilačkih zakona, formiranja Tuzilačkog savjeta i izbora čelnika SDT-a i Vrhovnog državnog tužilaštva.

“DPS osjeća snažnu povezanost s ranijim najvišim funkcionerima tužilaštva i ASK-a na čije je imenovanje presudno uticao za vrijeme svoje vladavine i čiji rad je predstavljao kao dostignuća svoje politike. Moguće da postoji i strah od daljeg toka istraga pravca u kom bi one mogle da se kreću. Praksa pokazuje da što su lica kojima se SDT bavi na višim nivoima hijerarhije formalne ili stvarne moći DPS-a, to su i reakcije nervoznije i neprimjerenije”, ocjenjuje on.

Građanski aktivista Stefan Đukić, kaže da je reakcija DPS-a “veliko iznenađenje”, imajući u vidu da je ta stranka “do sada dosta mudro plivala” kad su bili procesuirani njima bliski ljudi, poput bivše predsjednice Vrhovnog suda Vesne Medenice i nekadašnjeg šefa policije Veselina Veljovića. Tada su, navodi sagovornik, njihove poruke bile na tragu poštovanja pretpostavke nevinosti, omogućavanja prava na pravično suđenje, dozvoljavanja institucijama da rade svoj posao i sl.

“Sad odjednom reakcije nisu takve, već postoji nervoza... Sad se radi o ljudima koji su veoma bliski vrhu bivšeg režima i to dovodi do nemira kod njih, možda čak i straha. Ako nije to, ako je prosto nezadovoljstvo što se ne završava taj niz hapšenja njihovih ‘starih’ funkcionera, onda je to loš manir koji im onemogućava da urade ono što žele - da pokažu da su reformisana partija i da nemaju balast prošlosti. S ovakvom reakcijom, svako će reći - u u čemu je sad razlika između vas i (bivšeg predsjednika DPS-a) Mila Đukanovića, (nekadašnjeg zamjenika predsjednika DPS-a) Duška Markovića ili (bivšeg poslanika DPS-a) Petra Ivanovića”, rekao je Đukić “Vijestima”.

Građanska aktivistkinja Dina Bajramspahić, ocijenila je da su komentari DPS-a nakon posljednjih hapšenja apsolutno neprimjereni, i da spadaju u nedozvoljeni pritisak na rad tužilaštva, “jer se radi o ad hominem napadima”.

“Uz to su i besmisleni i kontraproduktivni, jer DPS iz statusa opozicije više nema uticaj ni snagu da zaustavi ili pokoleba rad Specijalnog tužilaštva”, kazala je ona “Vijestima”, dodajući da su istovremeno neprimjerene i reakcije vladajućih partija, koje najavljuju i slave hapšenja prije nego što se dese, politizujući time aktivnosti institucija i nanoseći štetu povjerenju u njihov rad.

SDT sumnjiči Lazovića da je odobrio otvaranje crnogorske granice za ulazak u državu plaćenika kavačkog klana Veljka Belivuka i Marka Miljkovića, i spasio člana te kriminalne organizacije Duška Roganovića teških optužbi. Katnić mu je navodno pomogao u tome.

Kad je riječ o Perović, ona je osumnjičena da je sebi i drugima pribavila imovinsku korist u ukupnom iznosu od preko 60.000 eura.

Iz DPS-a su, sudeći prema njihovim saopštenjima, stali u odbranu uhapšenih. Tako su, u slučaju Lazovića i Katnića, naveli da su njih dvojica “decenijama radili najodgovornije tužilačke i policijske poslove u interesu građana Crne Gore”, dok su govoreći o Perović rekli da su “Vijesti” nastojale da naruše “njen javni ugled i integritet”.

Iz DPS-a “Vijestima” nisu odgovorili zašto brane uhapšene, zašto su se sad najoštrije obrušili na SDT i Novovića, zašto ga tek sad nazivaju “skaj tužiocem” a ne nakon hapšenja brojnih drugih funkcionera, te zašto ga tako nisu opisivali nakon lišavanja slobode funkcionera bivšeg DF-a Mila Božovića.

Stefan Đukić kaže da će DPS svojim porukama samo sebi nanijeti štetu. Navodi da ta partija ocjenama da je Novović “skaj tužilac” ne može podići koalicioni kapacitet, već da će se samo suočavati s optužbama da je stanje u njoj - nepromijenjeno.

“Ako ne žele da se vrate u vlast, oni će ovako zbiti redove, održavaće podršku koja će se sporije kruniti, ali će im koalicioni kapacitet biti ravan nuli...”, konstatuje sagovornik.

Stevo Muk kaže da treba biti fer pa reći da gotovo sve partije iskazuju puno povjerenje u rad tužilaštva koji se odnosi na njihove političke protivnike, i otvoreno sumnjaju u rad te institucije kad je riječ o njihovim članovima ili bliskim osobama.

“Kao što svjedočimo pokušajima diskreditacije, tako svjedočimo i bezobzirnoj trci političara vlasti za prisvajanjem rezultata rada SDT-a. Nadam se da će u društvu i na političkoj sceni sazrijevati svijest o potrebi da se napravi jasna razlika između argumentovane kritike rada tužilaštva koja je neophodna u demokratskom društvu, i pokušaja diskreditacije kakvim svjedočimo ovih dana”, podvlači sagovornik.

Viši sud u Podgorici odredio je Lazoviću i Katniću tridesetodnevni pritvor, dok je Perović juče određeno zadržavanje od 72 sata.

DPS traži kontrolno saslušanje Bečića, Markovića i Novovića

Poslanički klub DPS-a najavio je juče da će tražiti kontrolno saslušanje potpredsjednika Vlade i lidera Demokrata Alekse Bečića, vrhovnog tužioca Markovića i Novovića “povodom okolnosti koje su pratile akciju SDT-a” u kojoj je uhapšena Perović.

Iz DPS-a su kazali da je Bečić pozdravio hapšenje Perović koje nije bilo potvrđeno, “čime je izvršio neprimjereni politički pritisak na pravosudne organe”.

“Praksa da predstavnici vlasti targetiraju ljude koje treba lišiti slobode i to sugerišu nadležnim organima... podstiče sumnju da pravosudni organi rade pod pritiskom medijsko-političkih uticaja”, navodi se u saopštenju.

Poručuju da svako ko se ogriješio o zakon treba da odgovara, ali da se ne smije ignorisati “očigledna agenda kojom se pravosudni organi rukovode prilikom izbora prioritetnih slučajeva”.

( Nikola Dragaš, Biljana Matijašević )