Film se vratio u Bar kroz projekat novog bioskopa: Obrazuju i šire vidike

Evropski filmovi, kratkometražni, igrani, dokumentarni, holivudski, animirani… Na platnu barskog bioskopa u Domu kulture prikazuju se svake nedelje, pa se tako film vratio u grad.

Nekada jedan gledalac, nekada se čeka u redu za kartu. Šou na platnu ne otkazuje se dok god ima makar jedan ljubitelj filma koji je došao da ga doživi u bioskopskoj sali.

Barski bioskop otvoren je u decembru 2021. godine, a od tada je uloženo mnogo novca u opremu, rekonstrukciju sale, nova sjedišta i grijanje. O tome kako je bioskop počeo ponovo da radi, “Vijestima” je pričao Milija Šćepanović, programski urednik barskog bioskopa, rukovodilac Doma kulture i reditelj.

Danas, kako objašnjava Šćepanović, barski bioskop raspolaže savremenom digitalizovanom opremom za prikazivanje najnovijih filmskih ostvarenja. Digitalizacija bioskopa podrazumijeva instalaciju najsavremenije kinotehničke opreme, sistema ozvučenja i profesionalnog platna za prikazivanje. Šćepanović tvrdi da je tehnika koju posjeduju trenutno najbolja u Crnoj Gori, a filmsko platno najveće u državi i jedno od većih u regionu.

Barski bioskop jedini je na mapi Jugoistočne Evrope, pored Jugoslovenske kinoteke u Beogradu, koji ima mogućnost analognih filmskih projekcija. Dakle, kino kabina bioskopa u Baru je trenutno najopremljenija u regionu.

Analogne projekcije u bioskop donose kulturu, obrazovanje i posebni ugođaj.

“To je kao da slušaš muziku sa ploče”, kaže Šćepanović.

On ističe da je bilo potrebno ujedinjenje i saradnja četiri strane kako bi došli do ovoga gdje su danas - Kulturnog centra Bar, Ministarstva kulture, Opštine Bar i Filmskog centra. Zajedničkim snagama, u barski bioskop uloženo je više od pola miliona eura.

Bioskop ima 538 fotelja što je najveći kapacitet u Crnoj Gori.

Sćepanović kaže da mu često govore kako je bila “loša posjećenost”, a on onda objašnjava da je i poluprazna sala odličan uspjeh, jer prosječni, komercijalni, bioskop ima oko 120 mjesta.

Od projekcione tačke do platna je 45 metara.

“Sve sale u ‘Cineplex-u’ kada se spoje imaju manje mjesta njego barska sala”, ističe Šćepanović.

Pridobiti publiku - najveći izazov

Nakon velikih ulaganja, došao je najveći izazov - pridobiti publiku. Šćepanović kaže da je publiku vrlo teško dobiti, a jako lako izgubiti. Priča da im je odmagao “loš glas” koji je Dom kulture imao, pa su Barani mislili da je sala još hladna, da prokišnjava, da stari etison ima neprijatan miris…

“Ja sam u razgovoru sa njima, u kafani, na ulici, kroz naselje, nagovarao ih da dođu, da vide, ubjeđivao ih da je toplo. Mnogi su me poslušali i sada su postali pravi ljubitelji filma i redovno dolaze na projekcije”, priča on i dodaje da nije bilo lako osavremeniti prostor zgrade koja je izgrađena 1976. godine.

Njegovo iskustvo na početku je pokazalo da barska publika nije željna bioskopa. U početku se pitao gdje su neki ljudi za koje zna da su veliki ljubitelji filma, ali kako je vrijeme odmicalo, a oni radili na zvaničnoj i nezvaničnoj promociji, mjesta u sali su se popunjavala.

Brojne su, priča on, rezervacije iz Budve, od kako je tamo zatvoren komercijalni bioskop. Zatim iz Ulcinja, Kotora, Podgorice…

Umjetnost ispred kapitala

Barski bioskop sarađuje sa brojnim partnerima. Od evropskih organizacija, državnih i regionalnih produkcija, preko ambasada, pa sve do osnovnih škola i vrtića.

Kako kaže Sćepanović, posebno su ponosni na besplatne projekcije evropskih filmova koji publiku edukuju na polju kinematografije. To su, kako on kaže, filmovi koje većina neće pogledati kod kuće, ali ukoliko dođu na jedan evropski film koji će im se dopasti, doći će i na svaki sledeći.

“Takvih, evropskih filmofila, barski bioskop je iznjedrio mnogo. Dođu sa sumnjom, ne gleda im se film na švedskom, mađarskom ili bugarskom jeziku, ali kada probiju taj led, vidim ih na svakoj ili svakoj drugoj novoj projekciji”, primjećuje on.

Na prvom prikazivanju evropskog filma, prisjeća se, bila su dva gledaoca. Danas ih je oko 20, što smatraju uspjehom. Mnogi poznanici ga, kako kaže, i kritikuju što se prikazuju nekomercijalni filmovi. Na to odgovara da je to čar, a donekle i dužnost državnog bioskopa, da obrazuje i širi vidike.

To dolazi sa cijenom, budući da prikazivanje filma zahtijeva potrošnju struje, osoblje, grijanje i druge resurse koji, novčano, nisu isplativi. Ipak, Šćepanović smatra da je ta cijena mala za misiju na kojoj su - umjestost filma ispred kapitala.

U barskom bioskopu organizuju cikluse evropskog filma u saradnji sa ambasadama Švedske, Ukrajine, Grčke, a uskoro realizuju saradnja sa Ambasadom Meksika. U sklopu toga, organizuje se nedjelja filma u kojoj se prikazuju različiti žanrovi filmova iz tih zemalja.

Izvještaj iz Bara ide u Evropu

Pored toga, već dvije godine sarađuju sa Evropskom filmskom akademijom i na taj način učestvuju u programu “Young audience award”, odosno u dodjeli nagrade mlade publike koju biraju srednjoškolci za najbolji film za mlade.

Kao najznačajnije partnere i prijatelje u radu, Sćepanović ističe Filmski centar Crne Gore i Crnogorsku kinoteku, sa kojima rade na brojnim projektima. Za njega je posebno draga Crnogorska kinoteka koja skladišti filmove od 35mm koje ustupa bioskopu i na taj način omogućava barskoj publici da budu dio posebnog svijeta filmske umjetnosti.

Barski bioskop je član i “Europa Cinemas”, odnosno mreže bioskopa Evrope. Ta mreža, kako Sćepanović objašnjava, ima visoke standarde za članstvo koje oni ispunjavaju posjedovanjem savremene tehnike. To članstvo im znači zbog bespovratnih finansijskih sredstava koje imaju priliku da dobiju. Tim sredstvima su u prilici da kupe autorska prava za brojne evropske filmove i organizuju besplatne projekcije, a sve u cilju ekspanzije kulture i filmske umjetnosti.

“Europa Cimemas je i naš, da kažem, prozor u Evropu. Mi njima redovno šaljemo izvještaje o projekcijama koje oni kasnije svrstavaju u svoje izvještaje, publikacije i magazine. Jedini podaci o prikazivanju filma u Crnoj Gori, a koji idu u Evropu, su iz Bara”, poručuje on.

Pored toga, imaju priliku da učestvuju u obukama, radionicama i seminarima koji im pomažu da svoj posao rade profesionalno i ostanu u toku sa savremenim kriterijumima.

Šćepanoviću je to članstvo omogućilo da posjeti i bude gost na brojnim evropskim festivalima i, kako ističe, najbolje prakse i načine rada vrati u Bar.

Kaže i da im se obraćaju brojne nezavisne produkcije, pa se na taj način stalno stvaraju neka nova partnerstva.

U barskom bioskopu organizovano je nekoliko državnih premijera, a Šćepanović izdvaja film “Nebesa”, Srđana Dragojevića, i “Četiri ruže”, Vasilija Nikitovića.

Klinci i crtaći

Njačešći posjetioci bioskopa, primijetio je on, su najmlađi sugrađani. Vikend projekcije animiranih i crtanih filmova skoro uvijek su odlično posjećenje. Taj trend se potvrđuje i brojnim pozivima koje su im uputili barski vrtići i osnovne škole u želji da dovedu djecu u bioskop.

Za njih, ističe Šćepanović, vrlo rado daju popuste i pažljivo biraju repertoar. U vrhu liste najposjećenijih projekcija su upravo animirani filmovi.

“Klinci kod nas često slave rođendan. Zovu me roditelji, kažu da je njihovom djetetu rođendan, da žele da dovedu oko 20 drugara na film, pitaju za popust i rado im izlazimo u susret”, kaže on.

Kod tinejdžera, zaključuje on, najpopularniji su horori i holivudski blokbasteri.

Bioskop pod zvijezdama i sedam dana projekcija

Barski bioskop ima dvije projekcije dnevno od srijede do petka, a vikendom po tri. Cilj im je, kako naglašava Šćepanović, da u narednim godinama bioskop radi tokom čitave sedmice i da se poveća broj projekcija.

U realizaciju drugog cilja su već krenuli, a to je bioskop na otvorenom. Dom kulture Bar ima i otvorenu, ljetnju pozornicu, koja se trenutno renovira, a radi se i na digitalizaciji.

Adaptacija vjerovatno neće biti završena do ove sezone, ali Šćepanović kaže da se nada da će već sledećeg ljeta barska publika filmove gledati pod zvijezdama.

“To će biti prvi otvoreni bioskop u Crnoj Gori, a radiće od 1. juna do 1. oktobra”, zaključuje on.

Unutrašnja scena barskog bioskopa još nema klimatizaciju. Da se ona uvede, potrebna su velika ulaganja, pa je zbog toga zatvoren tokom ljetnjih mjeseci. Umjesto klima, odlučili su se za digitalizaciju otvorene scene, što Šćepanović smatra da će ih dovesti na poziciju najozbiljnijeg bioskopa u regionu.

( Marija Pešić )