Šetnje Pekingom

Slećesmo, vaktile, na aerodrom u Pekingu. Oko jednog čovjeka gužva. Svi se tiskaju; mnogobrojni putnici Kinezi; i carinici, i aerodromsko osoblje. Pritrčavaju sa svih strana, da ga pozdrave, potapšu po ramenu, zatraže autogram. Priđoh i ja. Kad, tamo, Bora Milutinović, nekadašnji fudbaler beogradskog Partizana; selektor reprezentacije Kine; ovđe, očigledno, pravo božanstvo!

- Lijepo mi je u Kini. Doduše, u Japanu se trenutno igra bolji fudbal, jer je njihova liga kvalitetnija, a Kinezi još nedovoljno trče - veli mi Bora Milutinović. - Ali, napraviću ja dobru reprezentaciju. U Kini mi je odlično. Nikad nijesam u svojoj dugoj karijeri potpisao tako povoljan ugovor...

Popričasmo i o crnogorskom fudbalu.

- Rado se sjećam Cetinjanina, pokojnog Sreta Banovića Cure, mog kuma - kaže Milutinović. - Eh, kako je taj igrao fudbal! Prerano je umro...

...Prućila se Kina od Rusije do Tihog okeana na preko devet miliona kilometara kvadratnih koju nastanjuje milijrda i trista miliona stanovnika. Prvi susret najčešće počinje s dvadesetomilionskim Pekingom.

Prvobitno naselje osnovano je prije nove ere. Grad se zvao Ji, zatim Zongdu, onda Dadu. Pekingom ga je nazvao car Čeng Zu iz dinastije Ming 1421. godine, a kralj Vu ga je proglasio glavnim gradom 1057. godine i od tada pa do 1912. Peking je prijestonica kineskog carstva, a danas Narodne Republike Kine.

Susret s glavnim gradom ove zemlje, kratkotrajan, ali možda dovoljan za nepretenciozni putopisni medaljon.

Prostrani trg Tjenanmen, đe može stati million ljudi, je, očigledno, središna kineska tačka. Vrvi od posjetilaca, Kineza i stranih turista. Tu su zdanja Svekineskog narodnog kongresa i Mauzolej Mao Ce Tunga. Trg je poznat i po u krvi ugušenim studentskim demonstracijama.

Na šesnaest jarbola lepršaju crvene zastave; velika tribina spremna je za posjetioce parade, a ispod centralne lože ogroman portret Mao Ce Tunga.

Mnogi Kinezi dolaze iz dalekih provincija da se poklone sjenima Maoa. Jednog dječaka fotografišu roditelji ispod Maovog portreta. Zatim, mališan, na istom mjestu pravi fotografiju oca i majke. Ko zna s koje su daljine došli da provedu svoje nezaboravne trenutke na Tjenanmenu, možda jedini put u životu...

S obje strane pekinških bulevara staze za bicikle, širine naših ulica. Život na biciklu počinje u jutarnjim časovima kada Pekinžani odlaze na posao ili na pijacu. Na biciklu su radnici, činovnici, ljekari, inženjeri, profesori, oficiri... kojima se zlate epolete na suncu pekinškom.

Bicikli su, najčešće, dotrajali od svakodnevne upotrebe; o njima brinu male radionice, smještene na triciklima, duž pekinških bulevara. Tu se mogu zamijeniti pedale, podmazati lanac, opraviti žice na točku, okrpiti gume… Sudeći po broju ovih radionica, stanovnici Pekinga prevaljuju velike razdaljine po svakom vremenu, pa i po jakom vjetru koji je i onomad šibao noseći crvenkastožućkastu prašinu s pustinje Gobi.

U ranim jutarnjim časovima mnogi Pekinžani, na ulici, u parku, ispred zgrada, praktikuju lake vježbe. I Pekinžanke, na putu do pijace i nazad, zastanu da proćaskaju, mašu rukama; vježbe razgibavanja. Tu su i brijačnice pod otvorenim nebom: stoličica, ogledalce; i, možete da se potšišate i obrijete na ulici!

Vijore zmajevi, dio kineskog tradicinalnog folklora.

Dok čeka mušteriju, jedan u rikši, skinuo cipele i ispod malene nadstrešnice pod ciradom, blaženo puši. Zapalo ga je da śedi na mjestu namijenjenom onima koje vozi.

Ugledah prosjaka i obradovah se; da istresem džepove otežale od sitnih metalnih apoena, preostalih od kineskog juana. Ali, prosjak, nezadovoljan, zasu me svim onim ćentezima. Očigledno, to mu je bilo premalo. Prosjaci mogu da budu nezgodni; i, nerijetko, veoma bogati. Kad je svojevremeno umro jedan rimski prosjak, u dušeku su mu pronašli nekoliko miliona lira…

Nekadašnje bluze, “maovke”, mogu se vidjeti samo na starijim Kinezima; mlađi se odijevaju savremeno, govore strane jezike, najčešće engleski.

Mnogobrojni restorani, od najjeftinijih do najskupljih, nude kineska jela, s neizbježnim štapićima s kojima, za nevične, nije lako jesti. Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država, Bil Klinton, uoči posjete Kini, nekoliko dana je vježbao kako da upotrijebi štapiće.

A novinarska bratija, vazda raspoložena da zađe u restorane i kafane. Svratismo na večeru u čuveni restoran “Pekinška patka”, osnovan davne 1864. godine. U njemu rade potomci prvih vlasnika.

Specijalitet, pekinška patka, služi se u sitnim parčićima, na okruglom stolu, u velikoj pjadeli koja se okreće. Patka je veoma ukusna.

Planetarnu znamenitost, Kineski zid, Kinezi su podigli oko 247. godine prije nove ere, da bi se odbranili od napada mandžurskih Tatara. Od Pekinga do Kineskog zida stiže se za nepun sat novim asfaltnim putem.

Ulaznica je dvadeset dolara; povrvili turisti s raznih strana globusa. Dive se ovoj građevini koja se proteže u dužini od tri hiljade i dvjesta kilometara cijelom sjevernom granicom Kine prema Mongoliji, od Tibeta do iznad Pekinga i Tjencina. U podnožju Kineskog zida načičkane prodavnice suvenira. Prodavci nude upaljače s Maovim likom i knjižice njegovih citata…

Autor je novinar i pisac

( Slobodan Vuković )