Svijetlo lice na tmurnom nebu

Svijetlo je - to su ti ove sijalice i ovo po stanova što imaš i po kuća - a svjetlost su Sunce i Bog - ako ne vjeruješ u Boga, onda možeš da uzmeš Mila Đukanovića umjesto Boga.

Budo Marković, funkcioner DPS-a (strogo u lokalu)

Podsjetio bih vas, odmah na početku, da smo već imali vesele i bezbrižne tzv. Dane (ME) arhitekturice - i to, čini mi se, čak u dva navrata - u oba navrata sam bio spriječen da svojim prisustvom uveličam događaj, zbog ranije preuzetih obaveza - da bismo u pretprošlu srijedu, 24. aprila, upisali i izvrsno posjećenu tzv. Noć (ME) arhitekturice: “Pod svijetlom (sic) arhitekturice”.

I sve to u Muzičkom centru u Podgorici - u organizaciji sveprisutnoga brata Novice - kapa dolje Noki! - odnosno Inženjerske komore Crne Gore/ Strukovne komore arhitekata - a željama i čestitkama se pridružuju i koorganizatori: Univerzitet Crne Gore/ Arhitektonski fakultet i (fantomski) Savez arhitekata Crne Gore.

Nije mi namjera da budem zajedljiv - daleko od toga - ali čudom ne mogu da se načudim da mi - kao struka, što bi se reklo - crnogorske arhitektice (mnogo mlade, mnogo slatke) i crnogorski arhitekti (jednako mladi, jednako slatki) - imamo obraza, unatoč svemu, da se bavimo tra-la-la temama - ili, preciznije, da se sprdamo na račun Prečiste djevice Arhitekture, majke naše - unatoč višedecenijskoj, strahovitoj pohari prostora - pohari kojoj smo najizravnije kumovali, i kao pojedinci nego kao struka - pogotovo u potonje vrijeme, unazad deceniju ili dvije.

“Noć arhitekturice je”, veli, “jednodnevna kulturno-obrazovna konferencija koja ima za cilj stavljanje u fokus arhitekturice kao umjetnosti i svijetla (sic) (prirodnog i artificijelnog) u kreiranju percepcije forme, materijala i doživljaja”.

Cijena? Prava sitnica: 20 eura za odrasle - 10 eura za djecu, vojnike i studente.

***

OK, naslov pomenute kulturno-obrazovne konferencije - noćne verzije Dana arhitekturice - bio je, ponoviću, nije mi teško: “Pod svijetlom (sic) arhitekturice”. Arhitektura, jasno je, osvjetljava to nešto što je pod njom - Prečista naša djevica Arhitektura obasjava brda i doline - i još veli da moramo, kako znamo i umijemo, stavit arhitekturicu u fokus - ali ne svu arhitekturicu, nikako ne svu, nego samo ono što bi neko - neki međunarodni žiri, na primjer, sa Nokijem na čelu - proglasio za umjetnost - i još arhitekturicu kao umjetnost prvo odvojiti od “svijetla” - i prirodnog i vještačkog - što je teška blasfemija, ako mene pitate - a zatim i arhitekturicu kao umjetnost i tu “svijetlost” - i prirodnu i vještačku - dakle ne kao jedno, nego odvojeno, ali ipak zajedno (imamo dva putića koja vode od izvora, ali oba vode na istu stranu) - posmatrati isključivo u funkciji kreiranja percepcije forme, materijala i doživljaja...

Tako nekako, ako sam dobro razumio...

S tim da bih (ja) radije stavio fokus na arhitekturicu - jer ima nešto duboko-skaredno u tome da arhitekturicu stavljamo bilo gdje - pa čak i u fokus. Neka naša arhitekturica stoji tu gdje je i do sada stojala - neka stoji postojano kano klisurine i neka obasjava brda i doline - a nama, ako nam je baš stalo do toga da nešto stavimo u fokus - hajde onda da u fokus prvo stavimo nas - crnogorske arhitektice (mnogo mlade, mnogo slatke) i crnogorske arhitekte (jednako mlade, jednako slatke) - a odmah zatim i naše velelepne produkte - ali isključivo kroz spregu arhitekturice kao umjetnosti i “svijetlosti” - prirodne i vještačke, jednako - i posmatrano strogo kroz prizmu percepcije forme, materijala i doživljaja.

I još bih se kladio, za sve pare, da iza naslova - a pogotovo iza fraze “... u kreiranju percepcije forme, materijala i doživljaja” - stoji, izravno ili neizravno, niko drugi do li naš, fanfare molim: Neimar svjetskoga renomea - Bjelopoljski Le Corbusier - naš duhovni otac - koji je, uz sve ostalo, stigao i da udari temelje u oblasti kreiranja percepcije forme, materijala i doživljaja - i sve to na vazda tmurnom nebu crnogorske arhitekturice.

***

Nije mi namjera da budem zajedljiv - ponavljam - ali imak moram konstatovati da je zaludna rabota stavljati u fokus arhitekturicu kao umjetnost - “svijetlost” (prirodna i vještačka) na stranu - ako znamo da na Fakultetu umjetnosti Univerziteta Donja Gorica stoluje strašni Neša (zvani Dekan) - koji je, ničim izazvan, izbacio teoriju arhitekture iz programa FU (ali je zato smogao snage da mi uplati ona četiri časa iz pretprošlog semestra - čemu se, ruku na srce, nijesam nadao - i zato: kapa dolje Nešo, brate moj!).

I spočitnuo bih još bratu Nokiju da je ‘svijetao’ pridjev - a ‘svjetlo’ je ipak imenica. Brate Noki, časna i svijetla (pridjev) lica - ti, druže Noki, ne samo što si rijetko svijetlo lice na vazda tmurnom nebu crnogorske arhitekturice - nego i emaniraš svjetlo (imenica) - i prirodno i vještačko - isključivo u funkciji kreiranja percepcije forme, materijala i doživljaja.

Više o samom događaju - uz svesrdne čestitke organizatoru s moje strane - i u iskrenoj nadi da će događaj zaživjeti - kad se (i ako se) drug Noki svijetla lica - Noki naše svjetlo - udostoji da postavi video zapis pomenute jednodnevne (jednonoćne) kulturno-obrazovne konferencije na Net - jer ni ovoga puta nijesam bio u prilici, zbog ranije preuzetih obaveza, da uveličam događaj svojim prisustvom.

***

“Vlada je Prostornim planom priznala da je stanje u državi katastrofalno”, kliče otud Ikoviću Vuče jednako, “ali nije dala rješenja i mehanizme za izlazak iz haosa u kojem se nalazimo, već oživljava prljave i prevaziđene projekte koji vode samouništenju”.

Netko bješe Ikoviću Vuče, bješe Vuče u malenom Preokretu...

Da je Ikoviću Vuče jedan od potpredsjednika DPS-a, ne bi bolje klicao... Jedno bješe Iko Vukoviću, drugo bješe Vuče Ikoviću...

Što mi je prizvalo, iz mjesta, mudre riječi (obrazovanog) Srđana Perića (kojega ne treba posebno predstavljati na ovom mjestu): “Ukorjenjujemo se kao zajednica neznanja i površnosti (! - op.a.) ... Forma bez sadržaja (! - op.a.). Želja da se pokaže izuzetnost tako ostaje tek puki refleks naše zapuštenosti (! - op.a.)” - s tim da mi nije do kraja jasno, u ovom konkretnom slučaju, nastupa li Ikoviću Vuče sa pozicija (neostvarenog) političara - političara u najavi - ili pak Ikoviću Vuče nastupa sa pozicija nezavisnog mislioca opšte prakse - nevoljnog hroničara ovog katostrofalnog vremena - koji jednostavno izgara od želje da demostrira izuzetnost - uvijek kroz tzv. multidisciplinarno djelovanje - pod firmom: i babe i žabe - i to u sredini koja prašta sve - osim izuzetnosti i multidisciplinarnog djelovanja.

Drugo, Vlada - ova, jednako kao i sve prethodne, još od osvita veselih devedesetih - nije u obavezi da bilo što priznaje ili ne priznaje - a da je stanje u državi katastrofalno - i da je sve katastrofalnije, iz dana u dan (iz sata u sat) - tu je, rekao bih, Ikoviću Vuče u pravu - na stranu naš tužni i pretužni Prostorni plan i sva nedostajuća rješenja i svi nedostajući mehanizmi...

OK, izgleda da sam ispucao za danas - ne zamjerite mi - nastavak naredne subote...

( Borislav Vukićević )