Istraživanje IRI: Partije, činovnici i sudstvo najkorumpiraniji

Najveći dio građana Crne Gore, njih oko 26 odsto, tvrdi da su partije i njihova rukovodstva najkorumpiraniji među vlastima i ostalim grupama u državi, oko 24 odsto njih kaže da su to javni službenici, dok nešto manje od petine poručuje da je to sudska grana vlasti.

To pokazuju rezultati istraživanja Međunarodnog republikanskog instituta (IRI) o društveno-političkim prilikama na zapadnom Balkanu, koji su objavljeni u utorak. IRI je neprofitna organizacija iz SAD-a, koju finansira tamošnja vlada, i važi za blisku Republikanskoj partiji.

Istraživanje je sprovedeno od 2. februara do 5. marta.

Da su stranke i njihova rukovodstva najviše ogrezli u korupciji, tvrdi najveći broj ispitanika u Sjevernoj Makedoniji i na Kosovu - približno četvrtina njih. U Srbiji ocjenjuju da su na prvom mjestu po korupciji javni službenici, a partije na drugom - to smatra nešto više od petine ispitanih. U Albaniji, gdje najviše ispitanika tvrdi da su premijer i njegov kabinet najkorumpiraniji, oko 10 odsto građana misli da su to ipak partije.

Javne službenike je kao najkorumpiraniju grupu ocijenilo 26 odsto ispitanika u Srbiji, 19 odsto u Albaniji, deset odsto na Kosovu i osam odsto u Sjevernoj Makedoniji.

Da je sudska vlast najkorumpiranija misli 23 odsto građana Sjeverne Makedonije, oko petina građana Kosova, nešto više od desetine građana Albanije i sedam odsto građana Srbije.

U Albaniji je predsjednika države manje od jedan odsto ispitanika navelo kao najkorumpiranijeg od svih vlasti. Slična situacija je u Crnoj Gori, na Kosovu i u Sjevernoj Makedoniji, gdje ga je kao takvog okarakterisao jedan odsto građana. U Srbiji je šest odsto ispitanka odgovorilo da je šef države najkorumpiraniji dio vlasti.

U Bosni i Hercegovini (BiH) su, usljed specifičnog političkog sistema, ponuđeni odgovori na ovo pitanje bili nešto drugačiji, pa je tako oko polovina njihovih ispitanih građana kao najkorumpiranije ocijenila vlasti na nacionalnom nivou, nešto manje od petine vlasti na entitetskom, 11 odsto na lokalnom, a devet odsto na kantonalnom.

U svim državama u kojima je vršeno istraživanje, više od četiri petine ispitanika smatra da je situacija s korupcijom veoma ili donekle ozbiljna.

Rezultati istraživanja pokazuju da više od 70 odsto građana Kosova i Albanije podržava Ukrajinu u sukobu s Rusijom, isto mišljenje ima oko trećina građana Crne Gore i BiH, nešto manje od petine građana Sjeverne Makedonije, te četiri odsto građana Srbije. S druge strane, više od polovine građana Srbije podržava Rusiju u tom sukobu, u Crnoj Gori i BiH je to oko četvrtina građana, u Sjevernoj Makedoniji nešto manje od petine, te šest, odnosno tri odsto stanovnika Kosova i Albanije.

Od svih zemalja u kojima je sprovedeno istraživanje, jedino u Srbiji manje od polovine ispitanih se izjasnilo da bi glasalo za ulazak u Evropsku uniju (EU). U ostalim zemljama, podrška varira od 68 odsto u BiH i Sjevernoj Makedoniji do 92 odsto u Albaniji. U Crnoj Gori se blizu četiri petine građana, odnosno 79 odsto njih, izjasnilo da bi glasalo za članstvo u EU.

O kineskim investicijama najbolje misle ispitanici u Srbiji, gdje više od polovine smatra da to donosi benefite objema stranama. Da ova tvrdnja najmanju podršku ima na Kosovu, gdje je sa njom saglasno 21 odsto ispitanika. Takav stav ima i oko dvije petine ispitanika u Albaniji, 30 odsto u Crnoj Gori, 28 odsto u BiH, te 24 odsto u Sjevernoj Makedoniji.

U Crnoj Gori 37 odsto ispitanih tvrdi da ove investicije uključuju i određene politička očekivanja i uslove, a s tim je saglasna oko trećina građana u BiH i Srbiji, 29 odsto u Sjevernoj Makedoniji, te po petina na Kosovu i Albaniji.

Rezultati istraživanja IRI-ja pokazuju da najviše ispitanika u Crnoj Gori i Sjevernoj Makedoniji, oko trećina njih, smatra da je njihovim državama Srbija najvažniji saveznik, dok u BiH to tvrdi oko 16 odsto ispitanika. Albanija i Kosovo najviše vjeruju Sjedinjenim Američkim Državama (SAD), gdje ih kao najvažnijeg saveznika posmatra 56, odnosno 80 odsto stanovnika. Oko petina građana BiH je kao najvažnijeg saveznika navela Tursku, a u Srbiji nešto manje od polovine Rusiju.

Manje od polovine građana Crne Gore kaže da je potpuno članstvo u NATO-u najbolja opcija za budućnost države. Kao alternativa ovom odgovoru, nešto više od petine je saopštilo da želi bližu saradnju, ali bez članstva, 17 odsto više komunikacije bez saradnje, a 16 odsto nikakve odnose.

Uprkos tome, više od polovine ispitanika smatra da je uloga Alijanse u svijetu veoma ili donekle pozitivna, ali i da je crnogorsko članstvo veoma ili donekle pozitivno za zemlju.

Srbi najzadovoljniji kuda ide Crna Gora

Više od polovine ispitanika u Crnoj Gori smatra da država ide u dobrom pravcu.

Kad se posmatra nacionalna pripadnost ispitanika, samo su Srbi većinski saglasni s ovom konstatacijom. Naime, 72 odsto ispitanika koji se izjašnjavaju kao Srbi tvrdi da zemlja ide pravim putem.

Kad je riječ o ispitanicima iz drugih nacija da zemlja ide u dobrom pravcu misli 46 odsto Crnogoraca, 40 odsto Bošnjaka, 38 odsto ostalih i 37 odsto Albanaca.

( Aljoša Turović )