Festival „Grad teatar”: “Mene često pohodi daleka budućnost, da znaš!”

Festival “Grad teatar”, njegovo 38. izdanje, biće svečano otvoren 5. jula na sceni između crkava u budvanskom Starom gradu, a iz ove Javne ustanove najavljuju više od 50 programa koji će poštovaocima pozorišne, muzičke, likovne, književne, ali i multimedijalne umjetnosti omogućiti uvid u inovativne poetike i forme brojnih autora koji kreiraju tokove kulturno-umjetničkog stvaralaštva zemlje i inostranstva.

“Pored inovativnosti, ovogodišnji odabir programa vođen je i proaktivnim odnosom prema kulturnom nasljeđu, umjetničkoj zaostavštini velikana, ali i značajnim društvenim izazovima, koji na kreativan način potvrđuju svoju vrijednost i u umjetničkim formama savremenog doba. Stoga je ovogodišnji slogan ‘Mene često pohodi daleka budućnost, da znaš!’, citat iz drame ‘Nadpop Kojović’ koju je pisala Vida Ognjenović za potrebe festivala, na najbolji način odredio kako pravac konceptualizacije, tako i odabir ovogodišnjih programa”, poručuju organizatori.

“Spoj nasljeđa i savremenosti, tradicije i inovativnosti i stalne zagledanosti u budućnost bio je i idejno polazište ovogodišnjeg vizuelnog rješenja festivala, koje radi Slavimir Stojanović Futro. Inovativnost će obilježiti i organizacioni dio festivalskih aktivnosti, budući da će JU “Grad teatar” publici od ove godine omogućiti i on-line kupovinu ulaznica, koja počinje 1. juna”, ističu iz JU “Grad teatar”.

Budući da za nekoliko programa još uvijek čekaju odgovore na upućene pozive, ovo je još uvijek radna verzija programa, koji će biti upotpunjen do 1. juna kako bi publika blagovremeno planirala vrijeme za praćenje svih festivalskih programa.

Sve informacije o programima, datumima održavanja, on-line kupovini i eventualnim izmjenama biće dostupne putem sajta JU “Grad teatar” gradteatar.me, društvenim mrežama Facebook, Instagram i X, te vajber-kanala.

Dramski program

Dramski program XXXVIII “Grada teatra” donosi ukupno 21 pozorišni naslov, od čega četiri nove festivalske produkcije. Svojevrsni uvod u zvanične festivalske dane (20-24. jun), ali i lajt motiv predstava koja će se igrati u više blokova tokom njegovog trajanja, jeste interaktivna forma “Nestvarni grad” koja je nastala na osnovu dokumentarnih zapisa vezanih za budvansko nasljeđe i sjećanja, a prema tekstu i u režiji Vuka Ršumovića.

U skladu sa motom, festival će 5. jula na Sceni između crkava premijerno otvoriti “Nadpop Kojović”, nova predstava “Grada teatra” i Gradskog pozorišta iz Podgorice, čija je radnja imaginarno smještena upravo u prostoru na kojem će biti prikazana, a koji pamti i vrijeme života i teme hronika budvanskog kanonika Antuna Kojovića. Festival nam donosi još dvije premijere - predstave “Svijet mogućnosti” u režiji Harisa Pašovića nastale na osnovu dvogodišnjeg rada sa ljudima različite dobi i njihovim porodicama, koji se bore ne samo sa problemima smetnji u razvoju, već i sa stalnim izazovima inkluzije u društvene tokove i “Iza božjih leđa” u režiji Radivoja Raše Andrića, a u adaptaciji Ivane Dimić. Ovom predstavom, koja će još jednom objediniti glumce iz Narodnog pozorišta Sombor sa kolegama iz Crne Gore, “Grad Teatar” će obilježiti 160 godina od rođenja Branislava Nušića.

Pored prošlogodišnje produkcije “Radovan III” Vita Taufera, JU “Grad Teatar” nastavlja da čuva i predstave reditelja Igora Vuka Torbice, pa će ovaj festival prikazati “Krvave svadbe” i “Tartifa” u drugoj polovini jula. Iz domaće pozorišne produkcije odabrani su predstave: “Ćelava pjevačica” u režiji Jagoša Markovića, Centra za kulturu Tivat, “Smrt i njeni hirovi” Lidije Dedović CNP-a i “Kumovi” reditelja Slobodana Đurovića, Nikšićkog pozorišta. Publika će moći da pogleda i “Švejk” u režiji Veljka Mićunovića, “Budućnost” slovenačkog reditelja Žige Divjaka, a Atelje 212 gostovaće sa višestruko nagrađivanim “Obraćanjem naciji” u režiji Bojana Đorđeva. EXIT Teatar iz Zagreba dolazi sa predstavom “Realisti” u režiji Matka Raguža, a Hrvatsko narodno kazalište iz Osjeka donosi predstavu “Maratonci trče počasni krug” u režiji Olje Đorđević. Iz HNK Varaždin dolazi lutkarska predstava za odrasle “Šapat duše”, a iz Bosanskog narodnog pozorišta Zenica predstava za djecu “Ježeva kućica”. Od 7. do 9. avgusta na festivalu će gostovati “York International Shakespeare Festival”, koji će tokom tri večeri na alternativnom prostoru u Starom gradu prikazati tri Šekspirova djela: “Kako vam drago”, “Magbet” i “Bogojavljenska noć”. Festival će zatvoriti najnovija predstava reditelja Borisa Liješevića, inspirisana istoimenom pripovjetkom Hajnriha fon Klajsta “Mihael Kolhas” u produkciji Jugoslovenskog dramskog pozorišta iz Beograda.

Muzički program

Početak festivala obilježiće saradnja sa Muzičkim centrom Crne Gore i to 10. jula kada će Crnogorski simfonijski orkestar pratiti Vlatka Stefanovskog, izvodeći dobro poznate kompozicije u novim aranžmanima i pod rukovodstvom dirigenta Emina Džijana, a 19. jula publika će čuti virtuoza Romana Simovića, takođe u pratnji Crnogorskog simfonijskog orkestra.

“Festival nastavlja dugogodišnju saradnju sa dirigentom Bojanom Suđićem, koji za ovogodišnje izdanje priprema program pod naslovom ‘Muzički vatromet’ u izvođenju festivalskog hora i orkestra ‘Virtuozi’, te uglednih solista. U saradnji sa maestrom Suđićem, publika ovogodišnjeg festivala imaće priliku da po prvi put sluša i dvojicu velikana međunarodne muzičke scene. Festival će ugostiti violinistu, dirigenta i konktratenora Dmitrija Sinkovskog, 31. jula, koji će izvesti čuvena ‘’Četiri godišnja doba’ Antonia Vivaldija, a pred sami kraj festivala, 22. avgusta, na sceni Između crkava pijanista Simon Trpčevski će održati solistički concert izvodeći djela Šopena, Čajkovskog, Prokofjeva…”, najavljuju organizatori.

“Za 17. avgust priprema se koncert ‘Duško Gojković Jazz Summit’, koji će okupiti među muzičarima regiona jedan broj prijatelja i saradnika ovog legendarnog džezera, čiji su tonovi i prisustvo tokom prethodnih decenija obilježili kako festival ‘Grad teatar’, tako i živote svih ljubitelja džez muzike uopšte. Ovom prilikom još jednom će biti izvedena i numera ‘Mimo od Budve’, koju je Duško Gojković svojevremeno komponovao u znak sjećanja na Nikolu Mima Mitrovića. U dijelu kamerne muzike nastupiće dva dueta, 18. avgusta kontrabasista Zoran Zakrajšek i pijanista Bojan Martinović, a dva dana kasnije mlada sopranistkinja Petra Radulović uz korepeticiju Jelene Šiljeg. Kao poseban ugođaj za ljubitelje horske muzike, na sceni između crkava će nastupiti Srpsko pjevačko društvo ‘Jedinstvo’ iz Kotora”, navode iz JU “ Grad teatar”

Likovni program

I ove godine u likovnom programu, kako navode iz JU “Grad teatar” nastavljaju saradnju sa Narodnim muzejom Crne Gore, najznačajnijom nacionalnom institucijom u domenu likovnog stvaralaštva.

“Vođeni ovogodišnjim sloganom festivala, koji konceptualizuje stalnu okrenutost budućnosti, planiramo da na nov način obilježimo 50 godina od smrti Petra Lubarde, jednog od najznačajnijih savremenih crnogorskih i jugoslovensih slikara. Izložba pod nazivom ‘Petar Lubarda - novo kadriranje’ ima za cilj istraživanja mogućnosti transponovanja umjetničkih polazišta i postulata posredstvom novih tehnologija. Ideja je da se primjenom tehnike 3D mapiranja virtuelno predstave najvažnije faze Lubardinog stvaralaštva kroz djela iz fundusa NMCG u prostoru crkve Santa Marija in Punta. Očekujemo da će se potvrđena vrijednost Lubardinog stvaralaštva otvoriti i u novim semantičkim aspektima, definisanim sinergijom zadatog prostora, potvrđene poetike i mogućnosti posredovanja i recepcije likovnosti posredstvom novih tehnologija. Autori izložbe su Filip Mikić, autor video rada i Snežana Ivović i Miloš Marjanović, istoričari umjetnosti”, najavili su iz Grad teatara.

Trg pjesnika - Književni program

Knijiževni program ovogodišnjeg festivala “Grad teatar” i ovoga puta prati koncepciju festivalskog slogana “Mene često pohodi daleka budućnost, da znaš!”, citata iz novog teksta Vide Ognjenović “Natpop Kojović”, čija će festivalska premijera obilježiti otvaranje XXXVIII festivala “Grad teatar”, uz napomenu da za predstavljanja nekih od izdanja još uvijek čekamo odgovore autora.

“U skladu sa polaznom idejom, u književnom dijelu programa ćemo i ove godine da pokušamo da predstavimo ostvarenja koja su inovativnošću poetika svih žanrova obilježila književnu produkciju prethodne godine, ali i određivala dalje tokove književne produkcije u vremenu u kojem su nastajala. Uz to, dio odabranih djela o kojima će se razgovarati na ovogodišnjem Trgu prati i savremenu teatrologiju, ali ukazuje i na još Aristotelovom Poetikom utvrđen pravac uvezanosti književnosti sa fenomenom pozorišta”, poručuju iz organizacije festivala.

“Na samom otvaranju književnog programa bićemo u prilici da ugostimo Slobodana Šnajdera, dobitnika nagrade ‘Stefan M. Ljubiša’ za ‘21/22. godinu, kome će članovi žirija, koji je radio u sastavu Dragana Kujović, Saša Radojčić i Velimir Visković, i uručiti nagradu, ali i ukazati na poetičke tokove ne samo Šnajderove proze, već i dramske književnosti. Uz to, ove godine ćemo na Trgu pjesnika obilježiti jedan od najznačajnijih događaja za kulturu ovih prostora, 530 godina od objavljivanja ‘Oktoiha prvoglasnika’ Crnojevića štamparije, jubilej koji potvrđuje neporecivo prisustvo na kulturnoj mapi ne samo Evrope, već i svijeta. O značaju civilizacijskog iskoraka štampanja prve ćirilične knjige, sredozemni i evropski kontekst ovog čina kulture, kao i zadacima na koje kao takav obavezuje generacije koje dolaze govoriće Aleksandar Jerkov”, najavljuju iz Grad teatra.

“Tokom književnog programa XXXVIII festivala ‘Grad teatar’ predstavićemo neka od značajnih ostvarenja savremene romaneskne književnosti. Na Trgu će biti predstavljeni romani ‘Pakrac’ Vladimira Matijevića, roman o ‘anatomiji posrnuća’, za koji je pisac dobio značajnu nagradu ‘Beogradski pobednik’, ‘Mali roman o blatu’ Nataše Nelević, koji konciznom rečenicom i formom sumira sve tranzicione lomove i izazove prilagođavanja novom dobu, roman ‘Pesma o tri sveta’ Vladimira Pištala, o svijetu na razmeđi mašte i istorije, gradu Perastu i njegovoj fiktivnoj najstarijoj građanki Ozani Bolici, poslednji roman Filipa Grbića ‘Kanon potištenog uma’, posvećen neuspješnom pokušaju iznalaženja uporišta u svijetu u vremenu ‘vladavine tzv. hipohondrijske paradigme’”, kažu iz organizacije.

“Ujedno, ovo će biti prilika da se osvrnemo i na nove glasove u poeziji. Ovoga puta nam dolaze Milica Špadijer, koja je pažnju čitalaca i stručne javnosti privukla zbirkama ‘Šar–planina’ i ‘Novo groblje’, i Petar Matović, pjesnik koji ‘razaznaje šta je iza reči’, a na Trgu će predstaviti svoju novu zbirku ‘Kao eho na sonaru’. Na Trgu će se prvi put predstaviti i Barbi Marković, čitalačkoj publici poznata po romanima ‘Superherojke’ (Arhipelag) i ‘Izlaženje’ (Rende), koja će na Trgu govoriti o iskustvu pisanja na stranom jeziku i ovogodišnjoj nagradi Lajpciškog sajma knjiga za još uvijek neprevedenu zbirku pripovijedaka ‘Minihoror’”, dodaju iz Grad teatra.

Trg će obilježiti i davanje akcenta neizostavnom prepletu književne i pozorišne umjetnosti, održavanjem predavanja “Šekspir u Budvi - između globalnog i lokalnog” Petre Bjelice, uz osvrt na mogućnost novih scenskih uprizorenja u vezi sa prvim gostovanjem Međunarodnog Šekspir festivala na ovogodišnjem festivalu, na monografije “San na javi - o pozorištu s ovog kraja svijeta” Aleksandra Milosavljevića i “Sa Cvejom” Beke Vučo, posvećene pozorišnom pregalaštvu Varje Đukić i Branka Cvejića, glumaca koji su svojim umjetničkim doprinosom obilježili i tokove “Grad teatra”, kao i upravo objavljena Sabrana djela Ljubomira Đurkovića u izdanju izdavačke kuće “Žuta kornjača”.

Učešće su potvrdili i renomirani književnici, profesori, teoretičari i kritičari književnosti, publicisti i autori iz različitih polja humanističkih nauka, koji će svojim znanjima obogatiti razgovore na Trgu: Dragana Kujović, Saša Radojčić, Velimir Visković, Bora Babić, Vesna Trijić, Božena Jelušić, Nenad Šaponja, Igor Perišić, Danka Ivanović, Zoran Hamović Aleksandar Milosavljević, Ksenija Radulović, Janko Ljumović, Ilija Đurović, Gojko Božović...

( Vuk Lajović )