DFC: Kampanje uticaja - pokušaji oblikovanja unutrašnje i spoljne politike Crne Gore

Crna Gora i njeno društvo se suočavaju sa brzom ekspanzijom politika i ideja koje se direktno suprotstavljaju njenom strateškom opredjeljenju. Djelovanjem brojnih aktera iz Srbije i njihovih proksija u Crnoj Gori pokušava se uticati na evroatlantski kurs zemlje, uprkos deklarativnim garancijama da se on neće mijenjati niti na bilo koji način dovoditi u pitanje. Nedostatak snažnih i demokratskih institucija jedan je od razloga zbog koji je Crna Gora ranjiva na maligni uticaj koji dolazi iz Srbije.

To se navodi u analizi Digitalnog forenzičkog centra (DFC) koja tretira, kako navode, miješanje vlasti iz Srbije u unutrašnje prilike u Crnoj Gori.

Sadržaj analize prenosimo u cjelosti.

"Nastojanja i strateški ciljevi Srbije mogu se posmatrati kroz njene hibridne aktivnosti na opstrukciji evropskih integracija Crne Gore uz podsticanje antizapadnih narativa i raspoloženja u crnogorskom društvu. Miješanje Srbije u unutrašnje prilike i spoljnopolitički put Crne Gore posebno je vidljivo tokom važnih društveno-političkih događaja u zemlji. Rezolucija UN o genocidu u Srebrenici poslužila je kao pokazna vježba rusko-srpskih hibridnih aktivnosti prema Crnoj Gori. Različiti akteri bliski zvaničnom Beogradu pokušali su uticati na Vladu Crne Gore u procesu donošenja odluka oko Rezolucije, kreirajući društvenopolitički ambijent koji narativno prikazuje Srbe kao geonocidni narod na prostoru Zapadnog Balkana.

"Generalna skupština Ujedinjenih nacija (UN) je 23. maja 2024. godine usvojila Rezoluciju o genocidu u Srebrenici. Dokument su podržale 84 članice, protiv je bilo njih 19, dok je udržano bilo 68 država. Crna Gora je podržala Rezoluciju uprkos brojnim pritiscima i pokušajima da se Vlada i njen premijer Milojko Spajić odgovore od te namjere. Rezolucijom se 11. jul proglašava Međunarodnim danom sjećanja na žrtve genocida u Srebrenici, osuđuje negiranje genocida i veličanje ratnih zločinaca. Iako se u tekstu ovog dokumenta ne pominju Srbija i srpski narod, zvanični Beograd se cijelo vrijeme protivio donošenju Rezolucije, tvrdeći da će njenim usvajanjem u UN srpski narod biti proglašen za genocidan. U opsežnu kampanju opstrukcije donošenja ove Rezolucije koju je pokrenuo srpski predsjednik Aleksandar Vučić uključeni su i svi prosrpski i proruski proksi akteri u Crnoj Gori i regionu.

"Pitanje Rezolucije o Srebrenici nesumnjivo je privuklo veliku pažnju u Srbiji, bosansko-hercegovačkom entitetu Republici Srpskoj i Crnoj Gori. Intenzivnu kampanju koja je imala za cilj da Crna Gora na sjednici Generalne skupštine UN ne podrži Rezoluciju pratile su politička previranja, ucjene, društvena polarizacija, tenzije, protesti i manipulacije informacijama. Značajnu ulogu u propagandnoj kampanji imali su politički akteri, crkveni velikodostojnici, mediji i organizacije sa srpskim nacionalnim predznakom i brojni aktivisti iz različitih sfera života iz Crne Gore i Srbije.

"Prosrpske i proruske strukture u Crnoj Gori i akteri iz regiona pozivali su premijera Milojka Spajića i Vladu Crne Gore da ne glasaju za Rezoluciju o Srebrenici, jer će u suprotnom izdati Srbiju, proglasiti Srbe genocidnim narodom, ali i Crnu Goru genocidnom državom i na taj način pokazati da su pod dominantnim uticajem zapadnih centara moći. Ta snažna kampanja koju su sprovodili domaći i regionalni propagandni akteri usklađena je sa zalaganjima režima u Srbiji i prosrpskih aktera u Crnoj Gori koja su u suprotnosti sa osnovnim evropskim vrijednostima.

Političke strukture

"Najava premijera Milojka Spajića da će Crna Gora podržati Rezoluciju Ujedinjenih nacija o genocidu u Srebrenici poslužila je kao okidač za pokretanje hibridne kampanje uticaja protiv Crne Gore. Narativ o neprijateljskom odnosu Crne Gore prema Srbiji, kao i tvrdnja da se srpski narod proglašava genocidnim kanalisali su državni zvaničnici iz Srbije i Republike Srpske, a preuzeli prosrpski proksi akteri iz Crne Gore.

"Ključni narativ o Crnoj Gori kao državi koja ne odlučuje samostalno o Rezoluciji o Srebrenici plasirao je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. Njegova izjava da Srbija ne govori Crnoj Gori šta treba da radi za razliku od onih koji dolaze da joj kažu kako treba ovo ili ono da uradi konzistentan je sa dezinformacionim narativom o Crnoj Gori kao ambasadoristanu koji je kanalisan iz zvaničnog Beograda prije formiranja 44. Vlade.Takođe, narativ da Crna Gora ne odlučuje samostalno u vođenju spoljne politike Vučić je naglasio nakon što je Maja Vukićević 27. marta 2024. godine kao šefica crnogorske delegacije u političkom Komitetu Parlamentarne skupštine Savjeta Evrope (PSSE) glasala protiv predloga da Kosovo postane članica Savjeta Evrope. On je tada optužio ministarku evropskih poslava Maidu Gorčević da je zbog toga otišla u Prištinu ne bi li se izvinila Amerikancima.

"Nakon što je Crna Gora predložila amandmane na tekst Rezolucije o Srebrenici, Vučić je taj potez nazvao prljavom igrom i perfidnim trikom, navodeći da Crna Gora ostavlja prostor u Rezoluciji za jasno zaključivanje o moralnoj i političkoj odgovornosti.

"Na Samitu lidera Zapadnog Balkana 16. maja 2024. godine u Kotoru, Vučić je izjavio da nema nikakvu poruku za Crnu Goru u odnosu na usvajanje rezolucije o Srebrenici, te da će se Srbija u skladu sa glasanjem u UN odnositi prema drugim državama u budućnosti. Gostujući na TV Prva 25. maja 2024. godine, on je izjavio da je ponašanje Crne Gore oko Rezolucije UN o Srebrenici najodvratnije, kao i da Srbija neće slati protestnu notu Crnoj Gori zbog toga što su glasali da smo genocidni.

"Premijer Srbije Miloš Vučević je 11. maja. 2024. godine izjavio da podršku Crne Gore Rezoluciji ne vidi kao prijateljski čin. Sistematično hibridno djelovanje vrha srpske države, kroz izjave šefa diplomatije Marka Đurića da su crnogorski amandmani na Rezoluciju pranje savjesti i ministra unutrašnjih poslova Ivice Dačića da zemlja u kojoj Srbi čine više od trećine stanovništva glasa za Rezoluciju kojom se Srbi predstavljaju kao genocidan narod imale su za cilj izazivanje paralize procesa odlučivanja kod crnogorskih vlasti.

"Potpredsjednik Vlade Republike Srbije Aleksandar Vulin je 11. maja 2024. godine izjavio da je crnogorski glas za Rezoluciju o Srebrenici akt neprijateljstva, te da Crna Gora pripada onom krugu država koje traže od Srbije uvođenje sankcija Rusiji i priznavanje nezavisnosti Kosova. Za Vulina je glasanje Crne Gore u UN za rezoluciju iskorak na putu velikoalbanskih integracija.

"Paralelno sa političkim akterima iz Srbije, dezinformacioni narativ o nastavku brutalne politike prema srpskom narodu kanalisan je iz Republike Srpske preko predsjednika tog entieta Milorada Dodika.

"Režim u Srbiji koristi političke događaje od regionalnog značaja da plasira dezinformacione narative koji polarizuju društva Zapadnog Balkana. Kao i tokom procesa formiranja 44. Vlade Crne Gore, kada je dominantan narativ bio da je Crna Gora ambasadoristan, odnosno da zapadne ambasade formiraju vladu bez Srba, u slučaju rezolucije UN o Srebrenici identični proksi akteri plasirali su narativ da se Srbi proglašavaju za genocidni narod. Asimetrično djelovanje političkih proksija u Crnoj Gori ogledalo se u preuzimanju pomenutih narativa i kanalisanju antievropske agende. Paralelno sa uslovljavanjem podrške Vladi, predsjednik Demokratske narodne partije Milan Knežević je izjavio da izglasavanjem Rezolucije, osim Srbije, Crna Gora postaje država genocidne prošlosti. Predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić je 12. maja 2024. godine na ceremoniji Dana sjećanja na žrtve zločina u Jasenovcu u Donjoj Gradini saopštio da će vršiti pritisak na Spajića i Vladu da odustanu od opasne namjere da podrže Rezoluciju UN o Srebrenici.

"Srpski politički proksi akteri koriste asimetrične metode zarad ostvarivanja političkih ciljeva trećih strana. U slučaju glasanja o rezoluciji o Srebrenici, Andrija Mandić je predložio da Skupština Crne Gore usvoji rezoluciju o genocidu u Jasenovcu. Koalicija Za budućnost Crne Gore (ZBCG) je identične metode koristila u maju 2023. kada je Kosovo apliciralo za punopravno članstvo u Savjetu Evrope. Tada je lokalna vlast u opštini Zeta, koju dominantno čine predstavnici koalicije ZBCG, predlagala da se usvoji rezolucija o ukidanju priznanja nezavisnosti Kosova. Sistematični pritisak prosrpskih organizacija, političkih aktera i medija na crnogorsku vladu, paralelno sa odbijanjem djelova parlamentarne većine da glasaju za slanje vojnika u misiju NATO sublimiraju djelovanje proruske politike u Crnoj Gori. Temu Rezolucije UN o genocidu u Srebrenici proruski i prosrpski akteri eksploatišu metodama koje antagoniziju crnogorsko društvo i usporavaju ga na putu EU integracija. DFC je u analizi Operacije uticaja u susret formiranju Vlade mapirao identične proksi aktere koji su dezinformacionim narativom o ugroženom srpskom identitetu dezavuisali sastavljanje 44. vlade Crne Gore. U zavisnosti od društveno-političkih dešavanja ekosistem prosrpskih proksija koji čine političke partije i njihovi lideri, mediji, analitičari i predstavnici Crkve plasiraju narative koji homogenizuju srpsku nacionalnu zajednicu i djeluju kao produžena ruka režima Aleksandra Vučića. U cilju obezbjeđivanja što veće podrške narativu o genocidnom srpskom narodu, prosrpski proksiji na vlasti u Crnoj Gori pokušavaju promijeniti spoljnopolitičke prioritete Crne Gore i uskladiti ih sa interesima Srbije.

Srpska pravoslavna crkva

"Srpska pravoslavna crkva (SPC) predstavlja ključni instrument režima u Beogradu za direktno miješanje u unutrašnje prilike u Crnoj Gori. SPC je prisutna u svim porama javnog života u Crnoj Gori i već duži niz godina je među institucijama u koju građani Crne Gore imaju najviše povjerenja.

"Javni nastupi predstavnika SPC iskristalisali su anti-demokratski i anti-liberalni karakter te vjerske organizacije, uz kontinuirano promovisanje istorijskog i kulturološkog revizionizma i negacionizma. Narativi koje plasira Srpska pravoslavna crkva na crnogorskoj javnoj sceni usklađeni su sa beogradskim režimom. Najčešće, osnova tih manipulacije je narativ o ugroženosti srpskog naroda u Crnoj Gori kojim se pokušava polarizovati i radikalizovati crnogorsko društvo. Takođe, velikodostojnici SPC konstantno šire dezinformacione narative koji za cilj imaju da kreiraju i antizapadni sentiment kod crnogorskih građana.

"Rezolucija Ujedinjenih nacija o genocidu u Srebrenici potvrdila je te teze. Usklađeni sa predstavnicima srpskih vlasti i njihovim lokalnim proksijima, crkveni velikodostojnici su bili važan dio propagandne kampanje vezane za Rezoluciju. Cilj SPC je da kao važan društveno-politički igrač u Crnoj Gori stavi dodatni pritisak na crnogorske vlasti, ali i da istovremeno potkopa strateške vanjskopolitičke ciljeve Crne Gore.

"Dezinfromacioni narativi koje šire patrijarh Porfirije, mitropolit SPC u Crnoj Gori Joanikije i episkop budimljansko-nikšićki Metodije zasnivaju se na negaciji genocida u Srebrenici, relativizaciji tog zločina i narativu o kolektivnoj krivici srpskog naroda.

"Poglavar SPC Porfirije naveo je u poslanici povodom Uskrsa da predlagači Rezolucije Ujedinjenih nacija o genocidu u Srebrenici pokušavaju srpski narod da proglase počiniocem genocida.

"Mitropolit Joanikije je u svom saopštenju osim negiranja genocida u Srebrenici pozvao da Crna Gora ne glasa za Rezoluciju dovodeći u pitanje unutrašnju i regionalnu stabilnost.

"Episkop budimljansko-nikšićki Metodije se u svojoj Vaskršnjoj poslanici dotakao teme izglasavanja Rezolucije o genocidu u Srebrenici. On je je citirao i dio iz poslanice patrijarha srpskog Porfirija da snažno podižu svoj glas i ukazuju na pokušaj nebivalog istorijskog revizionizma u kome se nastoji da srpski narod, žrtva višestrukih genocida i etničkog čišćenja bude proglašen za počinioca genocida.

"Identične poruke imali su i episkop buenosaireski i južno-centralnoamerički i administrator Mitropolije zagrebačko-ljubljanske vladika Kirilo Bojović i protojerej-stavrofor Velibor Džomić.

"Pored sveštenstva u kampanju su se uključila i pravoslavna bratstva bliska Srpskoj pravoslavnoj crkvi – Miholjski zbor i Zavjetnici Tvrdoš Nikšić. Oni su na društvenim mrežama plasirali narativ da Srebrenica nije genocid poručujući da Spajić/Milatović treba da se zapitaju kakvu muku i problem stavljaju sebi i svojoj familiji dok su živi bude li ovaj naš narod etiketirao. Ta bratstva su podržala i inicijativu portala IN4S za hitno jedinstveno i snažno djelovanje svih srpskih javnih subjekata kako bi se osujetila namjera dijela izvršne vlasti u Crnoj Gori da podrži predlog rezolucije o Srebrenici. Članovi bratstava bili su prisutni na protestima ispred zgrade vlade Crne Gore uoči održavanja sjednice Generalne skupštine Ujedinjenih nacija tokom kojih su okupljeni klicali Kosovu, skandirali Ratku Mladiću, nosili zastave Srbije i Rusije i majice sa slovom Z koje je obilježje ruske agresije na Ukrajinu.

Mediji

"Značajnu ulogu u kampanji kojom se pokušalo uticati na Vladu Crne Gore da ne glasa za Rezoluciju o Srebrenici u Ujedinjenim nacijama (UN) imali su regionalni i domaći mediji, koji su prepoznati po kampanjama dezinformacija i propagande tokom važnih društveno-političkih događaja i procesa u Crnoj Gori. Pitanje Rezolucije o genocidu u Srebrenici još jednom je pokazalo da strani maligni uticaj putem medija u Crnoj Gori predstavlja ozbiljan izazov za društvenu stabilnost i demokratske procese u zemlji. Medijske manipulacije i narativi koji se plasiraju posebno na tako osjetljive teme mogu značajno doprinijeti daljoj polarizaciji crnogorskog društva. Svakodnevnim monitoringom medija u susret zasijedanju Generalne skupštine Ujedinjenih nacija uočeno je sinergetsko djelovanje medija, političkih subjekta, crkvenih velikodostojnika, aktivista i analitičara. Kanalisanjem dezinformacionih narativa prema kojima se Rezolucijom srpski narod kvalifikuje kao genocidan, kao i da su Srbi ugroženi u Crnoj Gori, a zapadni centri moći utiču na opredjeljenja i stavove crnogorske vlade, Srbija nastoji da vrši uticaj čiji je osnovni interes da se na sve načine spoljna politika Crne Gore uskladi sa Srbijom i bude korak bliže realizaciji ideje srpskog sveta.

"Tokom snažne medijske kampanje posebno se izdvajalo djelovanje neregistrovanog prosrpskog i proruskog portala IN4S. Nakon najave premijera Milojka Spajića tokom premijerskog sata 9. maja 2024. godine da će Vlada Crne Gore glasati za Rezoluciju o Srebrenici u UN portal IN4S je pozvao na organizovani otpor namjeri da se Srbi proglase genocidnim narodom. Portal koji je vodio snažnu kampanju tokom popisa stanovništva Nije crnogorski ako nije srpski o čemu je DFC detaljno pisao u studiji Neraskidive veze ili geopolitička strategija ovog puta je pozvao Srpsku pravoslavnu crkvu, a posebno Mitropoliju crnogorsko-primorsku i mitropolita Joanikija da izopšte iz pravoslavlja sve članove izvršne vlasti i sve one činioce drugih nivoa vlasti u Crnoj Gori koji se izjasne za podršku rezoluciji o genocidu u Srebrenici, a pravoslavne su vjeroispovijesti. Pozvali su i predstavnike srpskih političkih partija u Skupštini Crne Gore da uskrate podršku Vladi Milojka Spajića, a sve srpske političke prvake, istaknute kulturne, društvene i druge javne djelatnike, medije, udruženja građana i pojedince na organizovano pružanje otpora sramotnoj i opakoj namjeri Vlade. Najavu organizovanja narodnih protesta IN4S podržali su predsjednik Srpske lige Aleksandar Đurđev, ratnohuškačka propagandistkinja iz ratnih devedesetih godina Milijana Baletić i predsjednik Saveza Srba iz Crne Gore Željko Čurović koji je 2020. godine godine organizovao auto-litije u Srbiji kao vid podrške pravoslavnom narodu u Crnoj Gori zbog donošenja Zakona o slobodi vjeroispovijesti.

"Po sličnoj matrici kao IN4S djeluje i prosrpski portal Borba koji plasira narative da Milojko Spajić i Vlada nastavljaju politiku konfrontiranja sa stavovima Srpske pravoslavne crkve te da će Spajić ostati upamćen kao prvi premijer jedne zemlje koji je trećinu svog stanovništva proglasio genocidnim. Borba u mnogobrojnim tekstovima na temu Rezolucije i odluke vlade navodi da je Milojko Spajić licemjeran, da nastavlja da slijedi antisrpsku i anticrkvenu politiku, da ga zapadne države po svaku cijenu tjeraju da Crna Gora izglasa sramnu Rezoluciju, protiv koje je cijela SPC sa narodom Crne Gore. Portal Borba je situaciju oko Rezolucije iskoristio da plasira narativ o ugroženost i obespravljenost Srba u Crnoj Gori koji godinama unazad puni stupce medija u Srbiji i prosrpskih medija u Crnoj Gori. Naglašava se da je srpskom narodu u Crnoj Gori stavljena omča oko vrata i da se nalazi u nezavidnoj poziciji. Borba takođe naglašava da će glasanjem za Rezoluciju odnosi Crne Gore i Srbije biti trajno narušeni, jer to predstavlja još jedno zabadanje noža u leđa crnogorske vlasti Srbiji. Uz to, taj prosrpski portal grupu nevladinih organizacija koje su pozdravile stav premijera Milojka Spajića da Crna Gora treba da glasa za predloženu rezoluciju naziva lokalnim Soroševcima, pokušavajući na taj način da ih u javnosti predstavi kao plaćenike, ali i da ih izloži pritiscima i napadima stvarajući atmosferu straha i autocenzure.

"Glavni urednik Aloonline.me portala Vladimir Vuković, nekadašnji eksterni konsultant Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta u vladi Crne Gore za vrijeme mandata Vesne Bratić objavio je na svom Fejsbuk profilu i portalu da iza svega što radi premijer Crne Gore Milojko Spajić, i to kao marioneta, a vezano je za rezoluciju o navodnom genocidu u Srebrenici koja se sprema u Generalnoj skupštini UN, stoji, u stvari, vladika Grigorije. Dalje se navodi da je episkop diseldorfski i sve Njemačke stvorio u regionu svoju mrežu, kojom rukovodi za račun zapadnih službi.

"U kampanju kojom se pokušao izvršiti pritisak na premijera i Vladu Crne Gore uključili su se i mediji iz Srbije na čije negativno djelovanje tokom važnih društveno-političkih procesa u Crnoj Gori je DFC ukazivao u više navrata kroz svoje studije i analize. Pitanje Rezolucije o Srebrenici pokazalo je i potvrdilo da izvještavanje srpskih medija o Crnoj Gori karakteriše senzacionalizam i manipulacije informacijama koji su usmjereni ka široj crnogorskoj javnosti. O najavi premijera Milojka Spajića da će podržati Rezoluciju srpski tabloidi su izvijestili senzacionalističkim i tendencioznim naslovima, naglašavajući da je riječ o skandalu i sramoti. Nakon što je Crna Gora podržala Rezoluciju o Srebrenici srpski tabloidi su nastavili kampanju plasirajući narative i uvrede na račun Crne Gore uz to targetirajući predstavnika Crne Gore u Ujedinjenim nacijama koji je glasao.

"Ispostave ruskih državnih propagandnih medija sa sjedištem u Beogradu Sputnik Srbija i RT Balkan takođe su bili aktivni plasirajući anticrnogorske i prosrpske narative. RT Balkan je konstatovao da je u Podgorici pukla bruka, jer će Crna Gora glasati za rezoluciju o Srebrenici, a sagovornici Sputnik Srbija politikolog Vladimir Pavićević, profesor Časlav Koprivica i istoričar Bogdan Živković razmatrali su hoće li to uzdrmati Spajićevu vladu i narušiti odnose sa Srbijom, otvarajući dilemu oko toga da li predlog amandmana na tekst rezolucije predstavlja providnu igru Crne Gore, kao i da li će Spajić poslušati Zapad ili Srbe.

Društvene mreže

"Intenzivirane aktivnosti u susret odluci Vlade Crne Gore o glasanju za Rezoluciju o Srebrenici uočene su i u onlajn sferi. Brojne Fejsbuk stranice, grupe i profili aktivnostima na toj platformi pokušavali su da utiču na odluku Vlade Crne Gore ili podstaknu tenzije i podjele u crnogorskom društvu. U susret sjednici Generalne skupštine Ujedinjenih nacija Digitalni forenzički centar je pratio i analizirao aktivnosti na društvenim mrežama sa fokusom na identifikovanju dezinformacionih kampanja, narativa i koordinisanog neautentičnog ponašanja s ciljem uticaja na javno mnjenje.

"Fejsbuk stranica Nikšić ponosni srpski grad o kojoj je DFC više puta pisao, a koja konstantno objavljuje tekstove sa portala IN4S i objave sa zvaničnih stranica koalicije Za budućnost Crne Gore i partija koji su njeni konstituenti aktivna je bila i na temu rezolucije o Srebrenici. Ta Fejsbuk stranica objavila je fotografiju na kojoj grupa ljudi nosi zastavu Republike Srpske uz opis: Milojku Spajiću! Mi smo djeca Sv. Vasilija a ne genocidan narod! Svak je rođen da po jednom umre, čast i bruka žive dovijeka!. Ta objavu je koordinisanim aktivnostima dva Fejsbuk profila podijeljena u mrežu Fejsbuk grupa i stranica indikativnih naziva: Глас Срба Републике Српске, СРПСКО ЛЕГЛО, ZA NAŠU REPUBLIKU SRPSKU, Podrska za Slavka perosevica, NE DAMO SVETINJE, Православна ризница, Наш Манастир Златеш Томашево, PODRŠKA VLADIMIRU LEPOSAVIĆU, Genocide against Serbs – ИСТРЕБЉИВАЊЕ СРБА, „ВЈЕРА У ХРИСТА“, СВИ СРБИ ИЗ ЦГ У ЈЕДНОЈ ГРУПИ, .СВЕТОСАВСКА ЦРНА ГОРА … Ti Fejsbuk profili, grupe i stranice bili su aktivni i tokom izbornih ciklusa u Crnoj Gori i djelovale su po istoj matrici koordinisano dijeljenje sadržaja u malom vremenskom razmaku i interakcije kako bi se ostvarila što veća vidljivost.

"Istu objavu podijelila je i Fejsbuk stranica Историја Срба uz poziv da se blokiraju svi prilazi ka Crnoj Gori i svi putevi u Crnoj Gori sve dok se ne promijeni odluka da se glasa za rezoluciju o Srebrenici, dodajući da Crna Gora mora da stane i da će opet biti 1918. godina. Ta stranica navodi da je problem u postojanju države Crne Gore, a ne u njenoj vlasti i da je zato potrebno da se ukine Crna Gora baš onako kako su je ukinuli naši preci na Podgoričkoj skupštini novembra 1918. godine.

"Identični profili podijelili su u iste grupe i objavu sa zvanične stranice Andrije Mandića. Objava je video snimak govora Andrije Mandića u kojem saopštava da će srpski političari zajedno sa crkvom i srpskim narodom uraditi sve što je u njihovoj moći da zaustave premijera Spajića u opasnoj namjeri da podrži rezoluciju o Srebrenici.

"Na društvenoj mreži Fejsbuk dijeljene su fotografije na kojima se premijer Crne Gore Milojko Spajić i predsjednik Jakov Milatović označavaju kao izdajnici i crnogorske ustaše i navodi se da je potrebno oboriti vladu koja proglašava srpski narod genocidnim.

Akteri i organizacije

"Odluka Vlade Milojka Spajića da Crna Gora glasa za Rezoluciju o Srebrenici amplifikovala je kampanju dezinformisanja koju vode prosrpski proksiji. Narativi koji se plasiraju stavljaju akcenat na ugroženost Srba u Crnoj Gori i etiketiranje srpskog naroda kao genocidnog, što za cilj ima pospješivanje polarizacije crnogorskog društva. Tako, novinar i sociolog Bojan Panaotović tvrdi da je ta odluka nedemokratska jer je protiv nje većina građana Crne Gore, istovremeno pravdajući stav Demokratske narodne partije (DNP) da ne otkaže podršku vladi. Prema njegovim riječima, odlaskom iz parlamentarne većine DNP, Srbi i srpski faktor bili bi na šteti jer bi umesto onih koji se bore za srpske interese u vlast ušli oni kojima je srbofobija ugaoni kamen ideologije i politike, a mnogima bi bilo srce na mestu da prljave Srbe isprate na traktorima iz Crne Gore.

"Srpski istoričar i najistaknutiji zagovornik ulaska Crne Gore u saveznu državu ili savez država sa Srbijom i Republikom Srpskom Aleksandar Raković je za neregistrovani portal IN4S izjavio da je cijela situacija sa Rezolucijom o Srebrenici ozbiljna jer se radi o stigmama koje zapadne zemlje žele da stave na leđa čitavom srpskom narodu na prostoru Balkana. Odluku o podršci Crne Gore Rezoluciji karakteriše kao zabijanje noža u leđa Srbiji, Republici Srpskoj i srpskom narodu. On, kao i ostali srpski proksiji, plasira mišljenje da srpske stranke u Crnoj Gori treba da drže pozicije u vlasti i sačekaju rekonstrukciju Vlade. Takvim izjavama se opravdavaju postupci lidera prosrpskih stranaka u Crnoj Gori po pitanju Rezolucije i davanja podrške Vladi i utiče na javno mnjenje emotivnim manipulacijama prikazujući srpski narod na taj način kao potlačen, zanemaren i ugrožen. Pored dezinformacija i manipulisanja činjenicama, Raković kao jedine prave zastupnike nedjeljivog srpskog identiteta potencira Andriju Mandića, Milana Kneževića i Vladimira Jokovića – usmjeravajući narod da se okrene i podrži prave lidere. Sve što izlazi iz okvira djelovanja ova tri aktera u Crnoj Gori (van Crne Gore su Vučić i Dodik) smatra se političkim kursom koji Crnu Goru vodi u antisrpstvo, uništenje istorijskog dostojanstva i okretanje leđa istorijskim prijateljima.

"Ističe se i narativ o ulozi i takozvanom pritisku zapadnih partnera na odluke Vlade Crne Gore. Aleksandar Raković je u izjavi za prosrpski portal Borba naglasio da je cilj Spajićeve Vlade da podrži namjeru Zapada, Njemačke i Amerike da Srbe proglase za genocidan narod. On je naveo kao krajnji cilj Vlade Crne Gore glasanje protiv Srbije i Republike Srpske.

"Istoričar Bogdan Živković izjavio je za Sputnik Srbija da je za Spajića imperativ da posluša Zapad, kako mu ne bi povukli podršku i oborili vladu. Kampanji se priključio i Milutin Mićović, brat mitropolita Joanikija, koji je kroz emocionalnu manipulaciju uporedio Rezoluciju o genocidu u Srebrenici sa produžetkom NATO bombardovanja srpskih zemalja, apostrofirajući da se ovog puta bombraduje kolektivna svijest, istorija, kultura i karakter srpskog naroda. Pored navoda o Crnoj Gori kao slugi svjetskih moćnika, on uvodi narativ o nadmoćnosti Rusije u odnosu na totalitarni Zapad.

"Organizacije sa ruskim i srpskim predznakom koje se aktiviraju tokom važnih društveno-političkih, a koje svojim djelovanjem negiraju suverenost Crne Gore, posebnost crnogorskog identiteta, jezika, kulture i tradicije, urušavaju sekularni i građanski karakter države i ugrožavaju evroatlantski put Crne Gore bile su aktivne povodom Rezolucije o Srebrenici. Te organizacije koje se navodno bave humanitarnim i kulturnim aktivizmom, a u suštini predstavljaju krajnje desničarske organizacije bile su organizatori protesta ispred zgrade vlade Crne Gore zbog najave da će Crna Gora u Ujedinjenim nacijama podržati rezoluciju o genocidu u Srebrenici. Pored gorenavedenih pravoslavnih bratstava u organizaciji protesta su bili i Noćni vukovi, podružnica ruske bajkerske organizacije o čijim aktivnostima je DFC pisao u nekoliko navrata. Srpski kulturni centar Patrijah Varnava, Srpsko društvo Sveti Sava, NVO Herceg, NVO Srpska nit, NVO Srpski serdar, NVO Božuri, Srpski kulturni klub Sveti Sava i Udruženje poštovalaca učesnika oslobodilačkih ratova 1912-1918 su takođe bili organizatori protesta protiv odluke Vlade Milojka Spajića. Pomenuta udruženja i organizacije promovišu anticrnogorske i antizapadne narative, bliski su prosrpskim partijama i bili su učesnici litija tokom 2020. godine.

"Ulogu u intenzivnoj kampanji imala je i prosrpska organizacija koja je bile aktivna i tokom popisne kampanje Srpski nacionalni savjet na čijem čelu se nalazi Momčilo Vuksanović. Savjet je u otvorenom pismu premijeru Spajiću pozivao na organizovanje referenduma o Srebrenici, a na istom fonu oglasio se i ratni reporter RTCG sa dubrovačkog ratišta Perica Đaković. Viber grupa Narod se pita regovala je i po pitanju Rezolucije o Srebrenici, pozivajući dio parlamentarne većine, odnosno Novu srpsku demokratiju, Demokratsku narodnu partiju, Demokratsku Crnu Goru i Socijalističku narodnu partiju da obore Vladu, ako je to cijena jer neće da nose žig genocidnog naroda. Ta Viber grupa napravljena je u avgustu 2023. godine u susret formiranju 44. vlade pod nazivom Odbrana izborne volje s ciljem da se mobiliše što više građana protiv navodnog kršenja izborne volje. Ko su administratori grupe i na koji način je grupa djelovala s ciljem da parališe demokratske procese DFC pisao u analizi Operacije uticaja u susret formiranja vlade.

"U okviru kampanje za opstrukciju izglasavanja Rezolucije o Srebrenici u UN, prosrpski i proruski akteri u Crnoj Gori su kandidovali teme koje mogu doprinijeti usporavanju ili zaustavljanju procesa evropskih integracija. U tom kontekstu, predsjednik Skupštine Crne Gore Andrija Mandić je u izjavi od 23. maja 2024. godine naglasio da će pokrenuti proces izmjene Ustava Crne Gore ukoliko rezultati popisa stanovništva pokažu da srpski jezik govori većina stanovništva. Takođe, pokretanje procedure izmjene Zakona o državljanstvu koju je Mandić najavio u decembru 2023. godine ukazuje da su vektori djelovanja ruskosrpske politike u Crnoj Gori identični onima prije promjene vlasti 2020. godine. Rezolucija UN o Srebrenici ilustruje stepen penetracije politike Aleksandra Vučića u Crnoj Gori. DFC je u studiji Neraskidive veze ili geopolitička strategija tehnikom Overtonovog prozora ukazao na metode djelovanja srpskih proksija u Crnoj Gori.

"Zvanični Beograd u kontinuitetu pronalazi oslonac za maligno djelovanje u Crnoj Gori. Od formiranja 44. Vlade Crne Gore, režim Aleksandra Vučića kroz narativne forme o ugroženom srpskom nacionalnom biću ili Srbima kao genocidnom narodu uspostavlja kontrolu nad političkim tokovima u državi. Imajući u vidu da državni organi pasivno i bez jasne strategije posmatraju strano maligno miješanje, prepuštanje EU agende u ruke prosrpskih proksija predstavlja najveću opasnost za političke procese od strateškog značaja. Opseg hibridnog djelovanja prema Crnoj Gori u kontekstu Rezolucije o Srebrenici kroz aktivaciju svih društveno-političkih činilaca iz regiona ilustruje koliki je značaj Crne Gore na ideološkoj mapi srpskog sveta.

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić je gostujući u emisiji Centralni Dnevnik sa Senadom Hadžifejzovićem na Face TV u aprilu 2021. godine na pitanje da li je u Jasenovcu bio genocid odgovorio: Ja kao predsednik države nemam pravo, ja znam da kao šef države kada bih doneo takav zaključak da bi to značilo narednih 100 godina loših odnosa sa Hrvatima. Jasno Vam je šta mislim privatno, ali kao predsednik države imam mnogo veću odgovornost i moram da vodim računa o interesima i celog regiona i moje zemlje.

Kao u sličnim situacijama u prethodnom periodu izostao je adekvatan odgovor crnogorskih institucija na kampanju uticaja koja je kombinovala brojne elemente hibridnog djelovanja prema Crnoj Gori. Reakcije na agresivno djelovanje srpskog režima i nacionalističkih prosrpskih i proruskih struktura iz Srbije, Republike Srpske i Crne Gore svele su se na nekoliko saopštenja i izjava. Prihvatanje tendenciozne inicijative za razmatranje rezolucije o Jasenovcu u Skupštini Crne Gore može rezultirati poremećajem odnosa sa Hrvatskom i sračunata je na usporavanje procesa EU integracija Crne Gore. Taj potez još jednom ukazuje na odsustvo integriteta i jasne državne strategije u borbi protiv malignih stranih uticaja u okviru koje glavnu ulogu trebaju da imaju institucije sistema kao garant zaštite građanskog identiteta i suvereniteta nezavisne države Crne Gore.

( B.H. )