Ponovo niče srednjovjekovno Brskovo

Međunarodni konkurs za Idejno rješenje arhitektonske reinterpretacije srednjevjekovnog utvrđenja i rudarskog naselja Brskovo, koji je raspisala u februaru Opština Mojkovac je završen, a žiri je odlučio da ne dodijeli prvu, već samo drugu i treću nagradu.

Idjeno rješenje prema konktusnom zadatku, između ostalog, trebalo je iskoristi poznata arheološka nalazišta u Mojkovcu i pisanih podataka, na novoj lokaciji za sport, rekreacija i turizam. Taj i ostale zadatke niko od autora koji su učestvovali na kokursu nije u potpunosti ispunio, a nije ni dodijeljena prva nagrada od 13.000 eura. Druga nagrada od 7.000 eura pripala je autoru koji se na konkurs prijavio pod šifrom 16661.

“Prednost ovoga rada u odnosu na ostale je promišljeno i solidno razrađeno rješenje trga, položaja naselja i tvrđave kao centralnih elemenata. Urbanistički koncept vrlo racionalan i funkcionalan. Autor se vodio priloženom skicom u konkursnom zadatku koju su uradili arheolozi na stvarnoj lokaciji rudnika Brskovo…”, konstatovano je u preliminarnoj odluci žrija.

Dodaju da je rad ostvario nekoliko upečatljivih vizura i ambijentalnih kvaliteta, kao i “dramatiku sagledavanja Brskovskog grada u pozadini trga, uokvirenog sa dva crkvena zdanja”.

Žiri je sugerisao da se “zanatsko i stambeno naselje dodatno unaprijedi dinamičnijem razmještajem na prostoru od trga ka tvrđavi i sa variranjem tradicionalne arhitekture”.

Za ideju autora, koji se na konkurs prijavio pod šifrom 02024 i zaslužio treću nagradu u iznosu od 3.000 eura, žiri je ocjenio da je ponuđen “prihvtljiv urbanistički koncep”. Tom idejnom rješenju zamjerili su “nedosljedan odnos prema prirodnom kontekstu”. Pored dvije nagrade, žiri je odlučio i da jedno idejno rješenje bude otkupljeno.

Izgradnjom reinterpretiranog starog Brskova formirao bi se muzej ‘na otvorenom’, realizovale bi se brojne kulturne aktivnosti i prezentovali organski proizvodi mojkovačkog kraja, saopštili su ranije iz Opštine.

“Tematski park bi trebalo da bude prilagođen i savremenim turističkim potrebama u smislu funkcije i opremljenosti lokacije. I kao što su srednjovjekovni trgovi predstavljali činioce i ogledalo razvoja srednjovjekovne države, reinterpretacija bi trebalo da aktiviranjem predmetnog tematskog parka privuče više turista i pospješi dalji razvoj Mojkovca”, piše u dokumentaciji koja je pratila konkurs.

Projekat bi, objašnjeno je, trebalo istovremeno i da omoguće demonstriranje čitavog procesa vađenja i prerade rude, od rudarskih okana - jama, preko usitnjavanja i mljevenja, do topljenja i korišćenja u kovačnici.

Prema onome što piše u “Novim saznanjima o srednjovjekovnom Brskovu”, autora Miloša M. Živanovića (Centar za konzervaciju i arheologiju Crne Gore), “stupanje Brskova na istorijsku scenu odigralo je ključnu ulogu u daljem razvoju srednjovjekovne Srbije”. Razlog za njegovu ekonomsku važnost u državi, kako zapaža autor, “svakako su rudna bogatstva pronađena u tom nepristupačnom planinskom podneblju sjevernih ogranaka Bjelasice”.

U konkursnom zadatku autorima je sugerisano da koriste podatak da je “proces urbanizacije” tekao ubrzano od sredine 12, a vrhunac doživio u prvoj polovini 15. vijeka. Značajan doprinos dali su mu Dubrovčani i Sasi, nosioci trgovine i rudarstva. Prema podacima iz dubrovačke arhive, “Brskovo, ubrzo po dolasku Sasa, postalo je najpoznatiji rudnik i trg u tadašnjoj Srbiji u XIII vijeku”. U njemu se nije trgovalo samo srebrom i bakrom, već i raznim drugim proizvodima. Bio je to, po nekim mišljenjima, i trg na kome se trgovalo zemljoradničkim proizvodima (vinom, hranom, tkaninom...).

( Dragana Šćepanović )