Bitka za Niš

Rezultat lokalnih izbora koji su u nedjelju održani u Srbiji je u skladu sa očekivanjima, uz iznenađenja poput osvajanja Niša od strane opozicije, izjavio je za “Vijesti” Dragan Popović, direktor Centra za praktičnu politiku.

“Ovo je prvi jasan poraz Vučićevog (predsjednik Srbije, Aleksandar) režima od 2012. godine i prva lokalna samouprava koja nije pod njegovom kontrolom poslije mnogo godina. Za autoritarni režim, svaka naprslina je pogubna, a posebno da izgubi grad ove veličine”, ocijenio je Popović.

On očekuje da Vučićeva vlast u narednim danima preduzme velike napore da nekako spriječi formiranje nove vlasti u Nišu.

“Ali, ostaje činjenica da su poraženi i to je već velika stvar za demokratiju u Srbiji”.

Na lokalnim izborima koji su održani u nedjelju u 90 gradova i opština u Srbiji, lista oko vladajuće Srpske napredne stranke (SNS) ima najviše glasova u Beogradu, Nišu i Novom Sadu, prema preliminarnim podacima.

SNS je saopštio da je ta lista osvojila većinu glasova u skoro svim gradovima i opštinama. Opozicija u Čačku i Nišu je najavlila da će moći da formira vlast, što tvrdi i SNS. Za sada je najneizvjesnije u Nišu.

Lista okupljena oko SNS i opozicija su izjednačeni u broju mandata, tako da je jedan mandat Ruske stranke predstavljao tas na vagi ko će formirati vlast u gradu.

Međutim, prvi na listi Ruske stranke u Nišu, Tihomir Perić, koji se juče pojavio u prostorijama Gradskog odbora SNS u Nišu na slavlju koje je ta stranka organizovala povodom, kako tvrde, izborne pobjede, podržao je SNS.

“Ja sam rekao da sam mogao da razgovaram sa svima, a pošto su oni (SNS) najjača stranka… Moja odluka se bazirala na budućem kandidatu za gradonačelnika (Dragoslavu Pavloviću), ja njega znam i nisam vidio bolje rješenje za gradonačelnika”, kazao je Perić za N1.

Perić je nekada bio istaknuti član Srpske radikalne stranke.

Prema rezultatima niške Gradske izborne komisije (GIK), lista “Aleksandar Vučić - Niš sutra” - 44,31 odsto glasova i 30 mandata od 61 u gradskom parlamentu.

Grupa građana “Dr Dragan Milić” osvojila je 24,49 odsto glasova, odnosno 16 odborničkih mandata, a koalicija “Biramo Niš” 16,12 odsto glasova, odnosno 10 mandata.

Odbornike u Skupštini grada Niša imaće i pokret “Kreni - promeni” pošto je njegova lista “I ja sam Niš” osvojila 3,93 odsto glasova i dva mandata, koalicija “Ujedinjeni - Nada za Niš” sa 3,88 odsto glasova imaće takođe dva mandata, dok će Ruska stranka imati jednog odbornika jer joj kao manjinskoj stranci ulazak u parlament obezbjeđuje i osvojenih 1,1 odsto glasova.

Kandidat za gradonačelnika koalicije “Biramo Niš” Đorđe Stanković izjavio je juče da opozicija zna da je pobijedila na izborima u Nišu i da SNS nema 30 mandata. On je na konferenciji za novinare rekao da je sinoć na 100 odsto obrađenih podataka, bio rezultat sa kojim SNS ima 29 odbornika, a da je juče taj uzorak promijenjen.

“Unijeto je devet novih biračkih mjesta i statistika automatski ne odgovara onome što je bilo juče”, kazao je Stanković. On je dodao da je “očigledno” da je SNS spreman da u Nišu prevari građane.

“Mi ćemo se potruditi da pravnim sredstvima sve riješimo. Postoji koordinacija sve četiri opozicione liste i pravnim putem dobićemo pobjedu”, istakao je.

“Branićemo pobjedu na ulicama”

Savo Manojlović iz pokreta Kreni-promeni izjavio je da je opozicija pobijedila u Nišu i na Novom Beogradu i da vlast šteluje rezultate izbora, prenio je N1.

“Vlast pokušava da ukrade pobjedu građana u Nišu i na Novom Beogradu. Kreni-promeni je spreman da brani volju građana. Podržaćemo dalje korake dr Milića i ostalih opozicionih listi u Nišu među kojima je i niški tim Kreni-promeni. Čekamo mjesto i vrijeme. I svi za Niš. Javljamo za Novi Beograd”, napisao je Manojlović na mreži X.

Potpredsjednik Demokratske stranke (DS) Srđan Milivojević ocijenio je da će pobjeda u Nišu “morati da se brani na ulicama”.

“Izgleda da Aleksandar Vučić poziva cijelu Srbiju da branimo pobjedu opozicije u Nišu. Moraćemo da branimo pobjedu slobode na ulicama Niša”, napisao je Milivojević na društvenoj mreži Iks.

Kopredsjednik Zeleno-levog fronta Radomir Lazović je rekao da su predstavnici te stranke u Nišu da bi se borili zajedno sa građanima za očuvanje izborne volje izražene na lokalnim izborima u nedjelju.

“Pozivam sve slobodarski nastrojene Nišlije i Nišlijke da ne odustaju, da ne prepuštaju Srpskoj naprednoj stranci svoj grad.... i da zaista krene promjene s juga”, rekao je Lazović agenciji Beta.

Dragan Popović je rekao da je Vučićeva koalicija u Beogradu osvojila gotovo 40.000 glasova manje nego u decembru 2023, što takođe govori o trendu gubitka povjerenja, dodao je Popović.

Komentarišući malu izlaznost u Beogradu, on je rekao da opozicija nije uspjela da ubijedi veliki broj ljudi da izađu na izbore i da tu leži razlog zbog čega će Vučić vladati i pored ovog silaznog trenda.

“Jedan broj ljudi je poslušao pozive dijela opozicije na bojkot, drugi dio, mislim dosta veći, nije glasao jer je razočaran događanjima u opoziciji nakon decembarskih izbora, a treći dio predstavnici stranaka koji su izašli na izbore nisu uspjeli da ubijede da su vrijedni glasova”.

Vlast ima kontrolu nad oba javna servisa

Prema mišljenju Popovića, odgovornost je na alternativi.

“Kao i uvijek, ona mora da radi na sebi, da bude iz godine u godinu jača, organizovanija i kredibilnija i onda će ljudi izaći i glasati za njih”.

Povodom optužbi opozicije za izborne neregularnosti, Popović je kazao da ih je bilo kao i uvijek i da one definitivno utiču na ishod izbora. “Pritom najmanje utiču one koje su najvidljvije, poput problema sa dovoženjem glasača iz BiH ili drugih gradova”.

Ne postoji drugi način za rušenje autoritarnog režima, osim da se dovoljan broj građana ubijedi da je alternativa režimu bolja i samim tim da imaju za koga da glasaju, kaže Dragan Popović

Kao najveće neregularnosti, on ističe nefer medijsko predstavljanje, gdje vlast ima potpunu kontrolu nad oba javna servisa (Srbije i Vojvodine) i svim televizijama sa nacionalnom frekvencijom.

“Zatim slijedi ogroman pritisak koji se vrši na sve koji zavise od države, od zaposlenih u javnim preduzećima i državnim organima (a to je polovina svih zaposlenih u Srbiji), pa do primalaca socijalne pomoći”.

Popović vjeruje da će te neregularnosti biti tu koliko bude trajao i autokratski režim te da se treba boriti protiv neregularnih uslova, ali da i pored toga vlast treba prvo pobijediti na izborima, kakav je bio slučaj i 2000. godine.

“Ne postoji drugi način za rušenje autoritarnog režima, osim da se dovoljan broj građana ubijedi da je alternativa režimu bolja i samim tim da imaju za koga da glasaju”, poručio je Popović.

Lokalni izbori su bili dobro sprovedeni i biračima su ponuđene različite političke alternative, ali su na izborni proces negativno uticali široko rasprostranjeni pritisci na zaposlene u javnom sektoru, zloupotreba državnih resursa i medija koji su favorizovali vladajuću koaliciju, izjavio je juče u Beogradu šef Posmatračke misije Kancelarije OEBS za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR) Lamberto Zanijer.

Predstavljajući preliminarne zaključke Posmatračke misije ODIHR o lokalnim izborima u Srbiji, Zanijer je na konferenciji za novinare rekao i da je izborni dan “generalno protekao glatko, ali da su negativno uticala pitanja vezana za tajnost glasanja, brojni proceduralni problemi, tvrdnje o pritiscima i kupovini glasova, kao i izolovani slučajevi nasilja”.

Lista “Aleksandar Vučić - Beograd sutra” osvojila je 52,9 odsto glasova, odnosno 64 odbornička mandata u Skupštini grada Beograda, na osnovu 100 odsto obrađenog uzorka, objavio je Centar za slobodne izbore i demokratiju (CESID).

CESID je na mreži X naveo da je, prema preliminarnim rezultatima, lista “I ja sam Beograd - Savo Manojlović” osvojila 17,4 odsto glasova (21 mandat), a lista “Biramo Beograd” 12,2 odsto (14 mandata). Cenzus su prešle i lista “Mi, snaga naroda - Dr Branimir Nestorović” sa 8,1 odsto glasova (devet mandata) i manjinska Ruska stranka sa 1,2 odsto glasova (dva mandata).

Crta: Beogradski izbori ne mogu se smatrati slobodnim i poštenim

Izbori u Beogradu su ponovljeni nakon višemjesečnih protesta koji su uslijedili poslije parlamentarnih i djelimičnih lokalnih izbora 17. decembra, za koje su opozicija i međunarodni posmatrači rekli da su obilježeni nepravilnostima, uključujući pristrasnost medija i kupovinu glasova.

U Beogradu živi oko 20 odsto od 6,7 miliona stanovnika Srbije, a mjesto gradonačelnika se smatra četvrtim po važnosti u zemlji, poslije predsjednika, premijera i šefa parlamenta.

Opozicione grupe su se podijelile oko toga da li da učestvuju na glasanju ili da nastave sa zahtjevima za slobodne i poštene izbore, što je oslabilo njihove šanse za uspjeh.

Programski direktor posmatračke misije organizacije Crta Raša Nedeljkov ocijenio je juče da se izbori za Skupštinu Beograda “ne mogu smatrati slobodnim i poštenim”.

On je na konferenciji za novinare u Beogradu predstavio preliminarne nalaze izbora te ocijenio da je izborni dan bio “loš”, prenijela je Beta.

Naveo je da su se izbori za odbornike Skupštine grada završili “poražavajuće u odnosu na integritet i kvalitet izbora, vladavinu prava i demokratski kapacitet društva”.

“Juče je na izbore izašlo oko 200.00 birača manje nego u decembru i uprkos ubjedljivoj većini na osnovu koje će biti formirana beogradska vlast, njen legitimitet biće upitan jer je proizašla iz izbornog procesa koji je bio daleko ispod standarda za demokratske izbore”, kazao je Nedeljkov.

( Angelina Šofranac )