Prepreke i za odmor: Crnogorska turistička ponuda za OSI ograničena zbog nepristupačnosti

Turisti - osobe s invaliditetom, u Crnoj Gori moraju da koriste svoja vozila i borave u skupim hotelima, sa četiri i pet zvjezdica, kakvih je samo u devet opština, zbog toga što javni prevoz i objekti u najvećoj mjeri nisu prilagođeni i pristupačni.

To su, pored ostalog, “Vijestima” kazali iz Nevladine organizacije “Ekvivalent”.

Dodali su i da turističke agencije uglavnom nisu informisane o potrebama turista sa invaliditetom, a ni zaposleni u sektoru turizma nisu dovoljno edukovani kako bi razumjeli pojam invaliditeta.

Prilagođavanjem turističke ponude i za OSI, Crna Gora bi, poručuju iz te NVO, povećala svoje prihode od te privredne grane.

“Ekvivalent”, u partnerstvu sa Organizacijom slijepih za Bar i Ulcinj i Plivačko-vaterpolom klubom “Jadran”, realizuje projekat “Pristupačne ture - nove društvene mogućnosti za OSI”, tokom kojeg će, pored ostalog, biti osnovana i turistička agencija koja će zapošljavati osobe s invaliditetom. Dodatno, kroz rad agencije žele da razvijaju i promovišu pristupačne ponude sportsko-rekreativnog turizma u Crnoj Gori turistima sa invaliditetom.

“Turizam u Crnoj Gori doživljava afirmaciju posljednjih godina, i praćen je nizom infrastrukturnih projekata... Međutim, kada je u pitanju pristupačnost turizma osobama s invaliditetom, potrebno je da Crna Gora prepozna značaj razvoja pristupačnog turizma, kako u dijelu poštovanja ljudskih prava lica sa invaliditetom, tako i u dijelu ekonomske koristi”, rekli su iz te NVO.

Pristupačno samo u objektima sa četiri i pet zvjezdica

U devet opština u Crnoj Gori, postoje turistički objekti koji su prilagođeni za smještaj OSI, i to su objekti sa četiri i pet zvjezdica.

NVO “Ekvivalent” je u toku 2022. izradila studiju “Pristupačan turizam za lica sa invaliditetom”.

“Terenskim istraživanjem obuhvaćena su četiri turistička rizorta, 85 hotela sa četiri zvjezdice, 15 hotela sa pet zvjezdica, jedna ustanova zdravstveno-turističkog tipa, 128 ugostiteljskih objekata i devet turističkih lokaliteta. Njih 33 smještajna kapaciteta su djelimično ili u potpunosti pristupačna i oni predstavljaju smještajne kapacitete sa četiri i pet zvjezdica. Pristupačni smještajni kapaciteti se nalaze u sljedećim opštinama: Podgorica 8%, Bar 9%, Ulcinj 6%, Budva 28%, Kotor 12%, Tivat 9%, Herceg Novi 12%, Bijelo Polje 3% i Pljevlja 3%”, navode iz NVO “Ekvivalent”.

U ostalim opštinama, kako dodaju, nema pristupačnih smještajnih kapaciteta.

Kada su im u turističko-ugostiteljskim objektima dostupni svi sadržaji, usluge... osobe s invaliditetom imaju mogućnost da u punom kapacitetu koriste kompletnu ponudu.

“Za primjer možemo navesti turističko-ugostiteljske objekte većih smještajnih kapaciteta i dodatnih sadržaja (velnes, spa, masaže) koji su kategorisani kao hoteli sa pet zvjezdica”, rekli su “Vijestima”.

U Crnoj Gori, međutim, kad je u pitanju turistička ponuda, OSI se suočavaju sa izazovima kao što su nepristupačan prevoz, ali i turistički objekti.

“Najveći izazovi OSI kada je u pitanju turistička ponuda u Crne Gore jeste nepristupačnost usluga prevoza i turističko ugostiteljskih objekata, pa je ova kategorija turista najčešće upućena da koriste sopstveni prevoz i da borave u izrazito skupim hotelima”, kažu iz NVO “Ekvivalent”.

Neophodna edukacija turističkih radnika

Kako bi turistički radnici razumjeli individualne potrebe osoba sa invaliditetom, dodaju iz te NVO, oni moraju biti edukovani u vezi sa razumijevanjem pojma pristupačnosti i načina pružanja turističkih usluga toj kategoriji turista.

“Radi se o tome da većina ovakvih inicijativa potiče od određenog broja NVO, koje kroz svoj rad pružaju ovakvu vrstu obuka. Vrlo je važno razumijevanje pojma pristupačnosti, odnosno načina pružanja turističkih usluga OSI od strane turističkih radnika, kako bi OSI mogle u punom kapacitetu da koriste turističku ponudu”, rekli su “Vijestima”.

Iz te NVO kazali su i da u Crnoj Gori, turističke agencije uglavnom nisu informisane o potrebama turista sa invaliditetom.

“Kako bi unaprijedile svoje usluge za ovu kategoriju turista, prvenstveno treba da edukuju svoje zaposlene u vezi sa razumijevanjem pojma invalidnosti, zatim da prilagode svoje aranžmane i obezbijede tehničku opremu i prevozna sredstva da budu pristupačna OSI”, rekli su iz NVO “Ekvivalent”.

Bolji uslovi za OSI, šansa za ekonomski rast

Prilogođavanje turističke ponude Crne Gore za turiste sa invaliditetom, kako su dodali, ogleda se u tome što bi Crna Gora bila prepoznata kao jedna od turističkih destinacija koje su dostupne toj kategoriji turista.

“Čime bi Crna Gora povećala svoje prihode od te privredne grane. Unapređenjem uslova u pogledu pristupačnosti turističke ponude za turiste sa invaliditetom stvaraju se i preduslovi za povećanje broja turista sa invaliditetom u Crnoj Gori”, poručili su iz te NVO.

U Konvenciji Ujedinjenih nacija (UN) o pravima osoba sa invaliditetom, pored ostalog, navodi se “Da bi licima sa invaliditetom omogućile da samostalno žive i u potpunosti učestvuju u svim aspektima života, države potpisnice preduzeće odgovarajuće mjere da licima sa invaliditetom, na osnovu jednakosti sa drugima, osiguraju pristup izgrađenom okruženju, prevozu, informacijama i komunikacijama, uključujući informacione i komunikacione tehnologije i sisteme...”.

“U ovom smislu se treba postupiti i kada je u pitanju turizam za osobe sa invaliditetom. Međutim, uzimajući u obzir sve navedeno kod nas se ne primjenjuje ono što nam predviđa Konvencija”, poručuju iz NVO “Ekvivalent”.

Zaposliće pet OSI, prednost ženama

Iz NVO “Ekvivalent” kazali su da će turistička agencija koja će zaposliti OSI, biti otvorena u toku trajanja projekta. Projekat je počeo u novembru 2023. i trajaće do oktobra 2025.

Plan je da zaposle pet OSI, da njihov radni angažman traje godinu, u toku realizacije projekta, i još šest mjeseci po njegovom završetku. Iz NVO “Ekvivalent” kazali su da će prednost imati žene s invaliditetom.

U vezi sa kriterijumima za zapošljavanje OSI, kazali su da se oni odnose na stepen i vrstu invaliditeta, mjesto prebivališta ili boravišta.

Osobe s invaliditetom koje su zainteresovane za zaposlenje u toj agenciji, biće obučene za onlajn/digitalni marketing.

“Svaka osoba će proći kroz licenciranu i adekvatnu obuku u vezi sa online/digitalnim marketingom specifično za rad agencije i osobe sa invaliditetom, kao i dobiti sertifikat za uspješno završenu obuku”, navode iz NVO “Ekvivalent”.

Hoteli i ture na mapi

Iz NVO “Ekvivalent” kazali su i da će, u okviru “Accessible tour of Montenegro”, izraditi interaktivnu mapu pristupačnih turističkih objekata za osobe sa invaliditetom u Crnoj Gori.

“Mapa će sadržati informacije o svim pristupačnim hotelskim i ugostiteljskim objektima, objektima kulture, tržnim centrima i posebno osmišljenim turističkim turama pristupačnim osobama sa invaliditetom, sa mogućnošću bukiranja i plaćanja pristupačnog smještaja i posebno osmišljenih turističkih tura koje su dostupne osobama sa invaliditetom”, rekli su iz te NVO.

( Damira Kalač )