Uticaj klimatskih promjena na vodne resurse

Kako bi sagledali uticaje klimatskih promjena na različite aspekte vodnog resurasa u Crnoj Gori, Društvo mladih ekologa Nikšić (DMEN) organizovalo je konferenciju na temu „Uticaj klimatskih promjena na vode i mjere ublažavanja“.

Predsjednik DMEN-a, Miodrag Karadžić, predstavio je studiju slučaja „Uticaj klimatskih promjena na vodne resurse u Nikšiću i Plužinama“, koja je pokazala da je temperatura vazduha značajno veća u odnosu na klimatsku normalu, i to kako srednje mjesečne, tako i srednje godišnje temperature. Tako je na području opštine Nikšić, u periodu od 1991. do 2020. temperatura vazduha porasla za 1 stepeni Celzijusa u odnosu na period 1961 – 1990. Slična situacija je i na području plužinske opštine – srednja godišnja temperatura je veća za 1,2 stepeni Celzijusa za period 1991 - 2020. u odnosu na 1961 – 1990.

„Kao posljedice više temperature vazduha imamo veći broj tropskih dana i noći, češće i intenzivnije tropske talase, intenzivnije izlučivanje kišnih i sniježnih padavina, naglu promjenu vremenskih stanja, češće vremenske nepogode praćene jakim vjetrom, grmljavinom i gradom, sve duže sušne periode koji dovode do meteorološke, poljoprivredne i hidrološke suše. Značajno je promijenjen režim i intenzitet padavina na području ove dvije opštine“, kazao je Karadžić.

Tako je, kako je istakao, u Nikšiću smanjen broj dana sa padavinama, sa 136 na 122 dana, a povećana je ukupna godišnja količina padavina sa 1937 na 1990 mm/m2, dok je u Plužinama takođe smanjen broj dana sa padavinama sa 167 na 151, a količina padavina ostala je skoro ista za oba perioda.

„Posebno su novim klimatskim uslovima pogođeni sektori poljoprivrede, energetike, vodosnabdijevanja, turizma i šumarstva. Ekstremne hidrometeorološke pojave na području opština Nikšić i Plužine, ugrožavaju materijalna dobra i zdravlje lokalnog stanovništva“.

Mr Luka Mitrović istakao je da je Crna Gora bogata vodama, ali da je loše raspoređena pa je snijeg važan faktor za čuvanje vode za ljetnji period. Prema njegovim riječima, nedostatak sniježnog pokrivača predstavlja problem za obezbjeđivanje dovoljnih količina vode, prije svega za vodosnabdijevanje zbog promjena u karakteru padavina. „Zapaža se da trend povišene temperature mijenja vegetacijski period, tj. ranije počinje. Pojava je da neke biljke po 2-3 puta godišnje cvjetaju, što ne znači da mogu i da donesu plod. To se posebno vidi na sjeveru Crne Gore, gdje je veći porast srednje temperature nego na primorju i promjene temperature se već kreću i više od 2 stepena Celzijusa“, kazao je Mitrović.

Nikola Vukotić, projekt menadžer u Direkciji za razvoj i investicije Elektroprivrede Crne Gore (EPCG) je kazao da je u 2023. godini značajno povećana potrošnja električne energije, jer su značajno poskupjela čvrsta goriva koja se koriste za ogrjev.

„Istakao je da Zelena agenda predviđa odricanje od TE Pljevlja i da se termoelektrana, bez obzira što nije iscrpila resurs, treba ugasiti. Nijesu u pitanju emocije već procenat od 40 odsto energije koju ona proizvodi. Najbolji način da se nadomjesti taj procenat je kroz ulaganje u obnovljive izvore. Izazov je imati stabilnu proizvodnju od 200 MW u svakom momentu koju Crna Gora ima sa proizvodnjom iz termoelektrane jer proizvodnja iz vjetroparkova nije konstantna i nakon termoelektrane Pljevlja trebaće da se traži način za balansiranje“, naveli su iz DMEN-a.

Prema riječima Vukotića, zahvaljujući modernizaciji hidrelektrana, odolijevaju uticajima klimatskih promjena. Kao uspješne primjere naveo je projekte koje EPCG sprovodi – 3000+ i 5000+.

Konferenciji, koja je održana u okviru projekta „Bolje razumijevanje voda usljed klimatskih promjena“, prisustvovali su predstavnici lokalne uprave, UNDP-a, nevladinih organizacija.

Projekat „Bolje razumijevanje voda usled klimatskih promjena“, DMEN realizuje u okviru Regionalnog programa lokalne demokratije na Zapadnom Balkanu ReLOaD2, koji finansira Evropska Unija, a sprovodi UNDP u partnerstvu s 15 lokalnih samouprava u Crnoj Gori, podijeljenih u pet klastera među kojima je klaster „Zajedno Nikšić i Plužine“.

( Svetlana Mandić )