"Skovana formula da Ulcinj ne bude grad" - oštre kritike na Nacrt zakona o lokalnoj samoupravi

Nacrt zakona o lokalnoj samoupravi, koji predviđa da Ulcinj jedini od primorskih gradova u Crnoj Gori neće dobiti status grada, uzburkao je javnost u najjužnijoj opštini.

U članu 33 Nacrta stoji da se ukupni rang jedinice lokalne samouprave računa na osnovu formule na način što se pomnoži broj stanovnika sa 0,5, pomnoži rang fiskalnog kapaciteta sa 0,25 i pomnoži rang indeksa razvijenosti sa 0,25, a dobijene vrijednosti se saberu. Prema tom kriterijumu, Ulcinj nema status grada, kao i većina opština na sjeveru.

U istom članu stoji da Ministarstvo utvrđuje listu opština koje ispunjavaju kriterijume za dobijanje statusa grada, sa vrijednostima po svakom kriterijumu pojedinčano i konačnom ishodu za svaku opštinu pojedinačno.

Postupak ocjene ispunjenosti kriterijuma urediće se propisom Vlade.

Nacrt Zakona o lokalnoj samoupravi, koji je u fazi javne rasprave, organizuje jedinice lokalne samouprave.

Advokat Zoran Piperović, rođeni Ulcinjanin, kazao je da se status grada ne može cijeniti na osnovu ekonomskih parametara.

“Status se zaslužuje istorijom. Ulcinj je ponos, tradicija, i Ulcinj je grad priznao to ministar i njegova administracija ili ne”, kazao je Piperović “Vijestima”.

Iz Force i Demokratske partije poručili su ranije da nema te formule koja će Ulcinj ostaviti bez statusa grada.

“I kada je predat Crnoj Gori 1880. godine, pisalo je Grad Ulcinj”, saopštili su iz Albanske alijanse (AA), koju čine te dvije partije.

Ministar javne uprave i politički direktor AA Maraš Dukaj poručio je da će Ulcinj, kao i mnoge lokalne samouprave u Crnoj Gori, imati mogućnost da iz statusa opštine preraste u status grada i time da stekne više ingerencija u oblastima predškolskog obrazovanja, primarne zdravstvene zaštite, socijalne zaštite, prostornog planiranja...

“Ulcinj i njegovi građani ne samo da zaslužuju nego će novim zakonom dobiti realne mogućnosti za valorizaciju fantastičnih prirodnih resursa, za privlačenje investitora, za projekte saradnje sa drugim lokalnim samoupravama u Crnoj Gori i van nje, dakle za razvoj, uspjeh i bolji život”, naveo je Dukaj u reagovanju na saopštenje AA.

Kovali novac, notare imali 1261. godine

Visoki funkcioner Force i poslanik Ilir Čapuni naveo je da je predloženi zakon kontradiktoran u pojedinostima.

“Prema ovom zakonu, imaćemo Grad Tivat sa 10.000 stanovnika i Ulcinj kao opštinu sa više od 20.000 stanovnika, i da sve ovo potom zavisi od politike”, kazao je Čapuni.

Podsjetio je da je u vrijeme Agrona, Teute i Gencija, Ulcinj bio grad, jedini na obali, sa Risnom.

“U rimsko i vizantijsko doba takođe. U srednjem vijeku je blistao kao autonomni grad. Prve notare je imao 1261. godine, dakle tačno 750 godina prije nego što je u Crnoj Gori osnovana Notarska komora. Ulcinj je kovao svoj novac. Sačuvao je svoju autonomiju pod svim upravama. Inspirisan ovim gradom tokom 1880. godine, Leopold de Wenzel je napisao svoju polku ‘Dulcigno Polka’ koja je izvedena u Carskom pozorištu u Londonu, a potom i u pozorištu ‘Olimpija’ u Parizu”, kazao je Čapuni. Dodao je da su duh “najzanimljivijeg grada” na obali Crne Gore i šire vidjeli i dokumentovali Von Harf, naučnik Mihailo Pupin, slikari Kole Idromeno i Pero Poček, Isidora Sekulić, kompozitor Prenke Jakova...

“Dakle, svi oni, od Agrona, Gencija i Teute, pa do Prenke Jakove, Ernesta Koliqija, Rite Ore i Dua Lipe, vide ovaj grad kao dragulj. Samo Maraš Dukaj, ministar javne uprave, vidi ga kao ‘jedinicu lokalne samouprave’. Poslije moje intervencije mogao je da saopšti da će svakako osigurati da se sve posebnosti Ulcinja odraze u tome da isti dobije status grada koji je imao vjekovima. Umjesto toga o Ulcinju priča kao o nekoj selendri kojoj baš treba vizionarska valorizacija za Bog zna čiji račun. Poziva se na trenutne statistike i brojke, a ne pita koji je to grad izgradio Budvu, te koliko se iz ove ‘opštine’ izvlači na ime poreza, naknada o korišćenju morskog dobra i koliko se u isti vraćaju po svakoj svrhi”, istakao je Čapuni.

Ocijenio je da je zabrinjavajuće da se ovakvim predlogom zakona degradira administrativni status grada sa najvećim brojem albanskog stanovništva u Crnoj Gori.

“Hvatajući se za statistiku, brojeve i formule, ignoriše gore navedene činjenice i činjenicu da se Ulcinj, zbog svoje istorije i jezičke specifičnosti, treba razvijati kao centar od regionalnog značaja gdje bi, pored sjedišta Nacionalnog savjeta Albanaca u Crnoj Gori i budućeg konzulata Republike Albanije, trebalo da se nađu i ustanove visokog obrazovanja, zdravstva, pomorske sigurnosti...”, kazao je Čapuni.

Pitanje decentralizacije

Državni sekretar u Ministarstvu rada i socijalnog staranja i potpredsjednik Demokratske partije Agron Ibrahimi ocijenio je da Ulcinj, kao urbana cjelina sa trajanjem od preko dva i po milemijuma, mora imati status grada.

“Zadnjih dana čitamo izjave koje opštine bi mogle dobiti status grada. Mi ćemo, naravno, imati primjedbe na nekoliko članova tog pravnog akta, prvenstveno na odredbe kojima se preciziraju uslovi za sticanje statusa grada od strane nadležnog ministarstva i na formulu dodjele opštinama statusa grada. Ulcinj kao kulturni, obrazovni i organizacioni centar Albanaca, koji su kao autohtona manjina u Crnoj Gori, kao istorijska urbana cjelina sa trajanjem od preko 2,5 milenijuma, mora imati status grada i sve nadležnosti koje bi mu po toj osnovi trebalo da pripadaju”, kazao je Ibrahimi “Vijestima”.

Kada je u pitanju decentralizacija nadležnosti sa državnog na nivo gradova, naveo je, one se moraju postepeno prenositi.

“Jer decentalizacija nadležnosti mora pratiti i decentralizaciju javnih finansija, odnosno da se gradovima preusmjeri više ustupljenih prihoda ili im se moraju obezbjediti transferi iz državnog budžeta”, kazao je Ibrahimi.

Iz Force i Demokratske partije ocijenili su da su nacrt zakona o lokalnoj samoupravi i izjave zvaničnika Ministarstva javne uprave u kojima se tvrdi da je Ulcinj jedini grad na primorju Crne Gore koji, shodno aktu, ne može dobiti status grada, razočaravajuće za svakog Ulcinjana i za sve Albance u Crnoj Gori.

“Jer se time poništava pisana istorija Ulcinja u kojoj je bivstvovao kao bitan grad na Mediteranu već 2500 godina”.

Dodaju da je “braniti ovakvo nakaradno rješenje, u najmanju ruku uvredljivo za sve Ulcinjane i za sve Albance u Crnoj Gori”.

“Albanska alijansa će blagovremeno predati svoje sugestije predlagaču ovog zakona, i učestvovaće u poboljšanju ovog predloga zakona preko svojih predstavnika i u Vladi i u Skupštini Crne Gore”.

Gradovi nemaju novca za socijalne i dječje zaštite

Ibrahimi je kazao da decentralizacija nadležnosti iz oblasti socijalne i dječje zaštite ne može da se desi odmah.

“Država za tu namjenu godišnje opredijeli oko 220-230 miliona eura. Gradovi iz aktuelnih finansijskih izvora ne mogu da osiguraju tolika novčana sredstva na godišnjem nivou. Ovim bi se napravio potpuno nefunkionalan sistem. Takođe, gradovi nemaju ljudske resurse kao ni tehničke mogućnosti da odmah preuzmu nadležnosti centara za socijalni rad, kao ni da budu drugostepeni organ za odlučivanja po žalbama”, ocijenio je Ibrahimi.

Podsjetio je da je u toku početak izrade novog Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti koji bi, po planu rada Ministarstva rada i socijalnog staranja, trebalo da bude spreman u formi predloga do kraja godine.

“Isti zakon će biti moderniji, pravedniji i transparentiji, te će omogućiti širem krugu lica mogućnosti sticanja prava i korišćenja usluga, kao i veća osnovna materijalna davanja za socijalnu i dječju zaštitu”, kazao je Ibrahimi.

( Samir Adrović )