Bezbjednosni sporazum EU i Ukrajine
Evropski lideri na samitu u Briselu dogovaraju prioritete bloka u narednih pet godina
Lideri Evropske unije potpisali su juče bezbjednosni sporazum s Ukrajinom i počeli razgovore o tome kako da ojačaju odbranu EU protiv Rusije prije dogovora o prioritetima bloka za narednih pet godina i popunjavanja vodećih pozicija u njenim institucijama.
Lideri 27 članica bloka, koji su se zvanično sastali prvi put od evropskih izbora održanih od 6. do 9. juna, poželjeli su toplu dobrodošlicu ukrajinskom predsjedniku Volodimiru Zelenskom, koji se lično pojavio u Briselu na ceremoniji potpisivanja.
Bezbjednosni dogovor naglašava podršku EU borbi Kijeva protiv invazije Moskve, uprkos uspjehu krajnje desnice na evropskim izborima, neizvjesnosti usljed vanrednih izbora u Francuskoj i predsjedničkih izbora u SAD.
U sporazumu je naznačeno obavezivanje EU da pomogne Ukrajini u devet oblasti bezbjednosne politike - uključujući isporuku oružja, vojnu obuku, saradnju u oblasti odbrambene industrije i uklanjanja mina.
“Ove obaveze će pomoći Ukrajini da se odbrani, odupre destabilizaciji i spriječi buduće agresije - što je konkretniji dokaz nepokolebljive odlučnosti EU da podrži Ukrajinu na duge staze”, kazao je Šarl Mišel, predsjednik Savjeta EU.
U nacrtu zaključaka sa samita navodi se da će lideri potvrditi obećanje o podršci Ukrajini koliko god bude potrebno, naglašavajući da “Rusija ne smije prevagnuti” i da Ukrajina mora povratiti teritoriju koju je Moskva pripojila.
Diplomate su kazale za Rojters da je šefica Evropske komisije Ursula fon der Lajen kazala na samitu da je u periodu između 1999. i 2021. EU povećala potrošnju na odbranu za 20 odsto, Kina za 600, a Rusija za 300 odsto, čak i prije ogromnog ruskog povećanja vojne potrošnje nakon početka invazije na Ukrajinu 2022.
“Ne ulažemo dovoljno u našu odbranu i sada treba da nadokandimo vrijeme koje smo izgubili”, kazao je novinarima evropski šef diplomatije Žozep Borel. “Treba da napravimo veliki finansijski podstrek za povećanje naših odbrambenih kapaciteta. To neće biti lako.”
Prema riječima diplomata Fon der Lajenova je kazala liderima da EU treba da investira 500 milijardi eura u odbranu u narednih 10 godina. Finansijske opcije variraju od nacionalnih doprinosa, opredijeljenih sredstava - nazvanih resursima EU - i zajedničog zaduživanja, kazala je Fon der Lajenova.
Osim odbrane, nacrt strateške agende poziva na uspostavljanje konkurentnije EU koja može da izdaži ekonomske pritiske od Kine i SAD i na pripremanje bloka za proširenje koje će uključivati Ukrajinu, Moldaviju i Zapadni Balkan.
( Nada Bogetić )