Ko je Kir Starmer: Zastupao Hrvatsku protiv Srbije, strah od poštara, navijač Arsenala...
Uprkos odrastanju u skromnoj porodici koja je često bila bez novca, Starmer je uspio da ode na fakultet i studira pravo na univerzitetima u Lidsu i Oksfordu, da bi se bavio ljudskim pravima prije nego što je imenovan za glavnog tužioca Krune
Kira Starmera, lidera Laburističke partije i novog britanskog premijera, mnogi opisuju kao savjesnog i menadžerskog karaktera, pomalo dosadnog i bez šarma.
Ipak, Laburističkoj partiji je ipak možda to trebalo da ostvari ubjedljivu pobjedu poslije 14 turbulentnih godina vladavine konzervativca.
Starmer je četiri godine bio opozicioni lider koji je svoju socijaldemokratsku partiju odvukao ka političkoj sredini s ljevice, pošto je nju prethodno vodio Džeremi Koribin.
Rođen je 1963. u radničkoj porodici. Sin je proizvođača alata i medicinske sestre koja mu je dala ime po Kiru Hardiju, prvom lideru Laburističke partije.
Uprkos odrastanju u skromnoj porodici koja je često bila bez novca, Starmer je uspio da ode na fakultet i studira pravo na univerzitetima u Lidsu i Oksfordu, da bi se bavio ljudskim pravima prije nego što je imenovan za glavnog tužioca Krune.
Zastupanje Hrvatske na sudu u Hagu
Po povlačenju s te funkcije Starmer je bio član advokatskog tima koji je pred Međunarodnim sudom pravde (ICJ) zastupao Hrvatsku u sporu sa Srbijom u međusobnoj tužbi za genocid u sukobima 90-ih godina.
Sud je odbacio međusobne tužbe – presudom je utvrđeno da se u Hrvatskoj nije dogodio genocid ni nad Hrvatima ni nad Srbima.
Iako je tim u kojem je bio Starmer bio neuspješan, njegovo učešće je imalo posljedice koje su relevantne danas, piše Haus (The House), portal koji se bavi britanskim parlamentom. Starmerovo iskustvo u nastojanju da u Hagu dokaže da se dogodio genocid, pomoglo je u njegovoj reakciji na sukob u Gazi, kažu drugi advokati.
Ipak, dio poslanika iz Laburističke partije, prema pisanju tog portala, kritikuje Starmera da nije dovoljno emotivno reagovao na događaje u Pojasu Gaze gdje je ratu Izraela protiv Hamasa, kojeg SAD i EU smatraju terorističkom organizacijom, izazvao užasnu humanitarnu organizaciju, dok su izraelske snage optuživane da su počinile genocid.
Navijač Arsenala
Glavna Starmerova poruka biračima je bila da će laburistička vlada donijeti promjene – umirujuće, a ne zastrašujuće.
"Glas za laburiste je glas za stabilnost — ekonomsku i političku", rekao je Starmer pošto je premijer Riši Sunak raspisao izbore 22. maja.
Dok je od 2008. do 2013. bio glavni tužilac za Englesku i Vels između 2008. i 2013. godine, Starmer je među protivnicima karikiran kao "ljevičari londonski advokat".
Za vođenje tužilaštva Krune dobio je titulu ser i njegovi protivnici među konzervativcima vole da koriste tu titulu da bi ga prikazali kao pripadnika elite i bez dodira s običnim narodom.
Starmer s druge strane voli da ističe svoju običnost i skromne korijene – za razliku od njegovog prethodnika Sunaka, koji je bivši bankar Goldman Saksa oženjen ćerkom milijardera.
Takođe voli fudbal – i dalje igra mali fudbal vikendom – i ne uživa ništa više od gledanja utakmica premijerligaša Arsenala uz pivo u svom lokalnom pabu. On i njegova supruga Viktorija, koja radi u zdravstvu, imaju dvoje djece tinejdžera koje nastoje da drže dalje od očiju javnosti.
Tokom kampanje je govorio o odrastanju u kući bez novca.
"Bila su teška vremena", rekao je on u govoru na početku kampanje. "Znam kako izgleda nekontrolisana inflacija, kako vas rast troškova života može uplašiti od poštara koji dolazi niz stazu: 'Hoće li donijeti još jedan račun koji ne možemo da priuštimo?'"
"Odlučivali smo se za telefonski račun, jer kada bi se telefon isključio, uvijek je bilo najlakše bez njega", rekao je Starmer.
Njegova majka je patila od hronične Stilove bolesti i Starmer je rekao da su posjete u bolnici i pomoć u njenoj njezi pomogle u formiranju njegove snažne podrške Nacionalnoj zdravstvenoj službi koju finansira država.
Preuzimanje Laburističke partije
U politiku je ušao u svojim 50-im godinama poslije zastupanja Hrvatske na sudu u Hagu i izabran je u parlament 2015. Često se nije slagao sa prethodnim liderom Korbinom, nepokolebljivim socijalistom, i u jednom trenutku je napustio vrh stranke zbog neslaganja, ali je pristao da bude portparol laburista za Bregzit pod Korbinom.
Nakon što je Korbin doveo laburiste do izbornih poraza 2017. i 2019. kada je stranka imala najlošiji rezultat od 1935, Laburisti su izabrali Starmera da predvodi napore za njenu obnovu.
Njegovo vođstvo se poklopilo s turbulentnim periodom u kojem je Velika Britanija prošla kroz pandemiju COVID-19, izašla iz Evropske unije, pretrpjela ekonomski šok zbog ruske invazije na Ukrajinu i izdržala ekonomska previranja od turbulentnog 49-dnevnog mandata Liz Trus na mjestu premijera 2022.
Starmer je nametnuo disciplinu partiji koja ima reputacija unutrašnjih podjela, odbacio neke od Korbinovih otvorenije socijalističkih politika i izvinio se zbog antisemitizma za koji je interna istraga zaključila da je bilo dozvoljeno da se širi pod Korbinom.
Obećao je "promjenu kulture u Laburističkoj partij".
Starmer je bio snažan protivnik odluke o izlasku iz Evropsku uniju, iako sada kaže da laburistička vlada ne bi nastojala da je poništi.
Kritičari kažu da to pokazuje nedostatak političkog principa. Pristalice kažu da je to pragmatično i da poštuje činjenicu da britanski glasači nemaju mnogo želje da ponovo razmotre debatu o Bregzitu koja izaziva podele.
( Radio Slobodna Evropa, Ne.V. )