Pariz 1924 - prošao je vijek

Da nije bilo barona Pjera de Kubertena, utemeljivača modernog olimpizma, Francuza, a uz to i rođenog Parižanina, Grad svjetlosti ne bi tako brzo dobio šansu da drugi put u samo 24 godine bude domaćin Olimpijskih igara, naročito nakon fijaska sa organizacijom 1900.

Ali, Parižani su ovoga puta odlučili da iskoriste ukazanu šansu i uspjeli su da se iskupe. Bili su sjajni za druge, a najgori za sebe - uprkos vrhunskoj organizaciji, umnogome uslovljenoj ogromnim novčanim ulaganjima, uprkos velikom interesovanju publike i novinara, organizatori su po završetku Igara saopštili da pretrpjeli velike finansijske gubitke.

Kuberten je, međutim, bio ponosan na svoj Pariz i mogao je mirno da ode u penziju, zauzevši mjesto počasnog predsjednika MOK-a. Njegove ideje nastavile su da se šire i afirmišu, sve do današnjih dana.

Kuberten je ostavio i važno nasljeđe - tačno vijek kasnije, ove 2024, Pariz će ponovo organizovati OI. Za stogodišnjicu...

Takmičenja sa OI u Parizu 1924. prvi put je snimala televizija, a nekoliko mjeseci prije početka, tačnije u januaru i februaru, u francuskom Šamoniju održana je Međunarodna sedmica zimskih sportova - preteča Zimske olimpijade.

U Parizu ponovo nisu učestvovali Njemci, veliki gubitnici iz Prvog svjetskog rata, a nije bilo ni takmičara iz Sovjetskog Saveza, jer se ta gigantska zemlja nalazila u izolaciji nakon Oktobarske socijalističke revolucije i dolaska komunista na vlast. Prvi put su samostalno učestvovali Irci, čime je MOK priznao nezavisnost te države od Velike Britanije.

Igre u glavnom gradu Francuske pamtiće se i po tome što je prve medalje, i to zlatne, osvojila zemlja koja se zvala - Kraljevina Jugoslavija. Obje je osvojio legendarni gimnastičar iz Slovenije, tada 26-godišnji student prava Leon Štukelj, koji je briljirao u višeboju pojedinačno i na vratilu. Mogao je da osvoji još neku medalju, ali nijasne su presudile da bude četvrti u višeboju ekipno, preskoku i na krugovima.

Ukupno, 36 takmičara predstavljalo je Jugoslaviju u sedam sportova - plivanju, rvanju, gimnastici, atletici, fudbalu, biciklizmu i konjičkom sportu.

Kao i četiri godine ranije u Antverpenu, Olimpijske igre u Parizu obilježio je mitski atletičar iz Finske Pavo Nurmi, koji je osvojio nevjerovatnih pet zlatnih medalja. Nikom prije njega to nije uspjelo!

Trijumfovao je u trkama na 1.500 i 5.000 metara (i to istog dana, u razmaku od samo sat vremena), u krosu na 10 kilometara, kao i na ekipnim takmičenjima na 3.000 i 10.000 metara. Nurmi će blistati i na Igrama u Amsterdamu četiri godine kasnije, gdje je upotpunio kolekciju od devet zlatnih i tri srebrne medalje.

Na Igrama u Parizu briljirao je i Nurmijev zemljak Vile Ritola, koji je osvojio četiri zlatne i dvije srebrne medalje. Dominaciju čuvene generacije “letećih Finaca” upotpunio je Albin Stenros, koji je slavio u maratonu, na trasi dužine koja od Igara u Parizu nikada više nije mijenjana - 42 kilometra i 195 metara.

Interesantna su bila i takmičenja u plivanju, u kojima se proslavio “američki Rumun” njemačko-jevrejskog porijekla, Džoni Vajsmiler. No, uprkos osvajanju tri zlatne medalje, ovaj Amerikanac rođen u okolini Temišvara zavrijedio je još veću slavu na filmskom platnu, jer je snimio čak 12 filmova u kojima je igrao megapopularnog strip junaka Tarzana.

Vajsmiler se i dan-danas smatra najboljim interpretatorom Tarzana, ponajviše zbog prave atletske građe i prepoznatljivog urlika. Igrao je i vaterpolo, a sa selekcijom SAD u Parizu osvojio je bronzanu medalju.

Ukupno je na ovim igrama učestvovalo 3.098 sportista iz 44 zemlje, a prvu zlatnu medalju osvojio je atletičar crne puti. Amerikanac Vilijam de Hart Habard je, naime, trijumfovao u disciplini skok udalj, postavivši svjetski rekord (7,76).

Najviše medalja, po očekivanju, osvojili su sportisti iz SAD - 45 zlatnih, po 27 srebrnih i bronzanih. Daleko iza njih bili su drugoplasirani Finci (14 zlatnih, 13 srebrnih, 10 bronzanih medalja), trećeplasirani Francuzi (13 - 15 - 10), četvrtoplasirani Britanci (9 - 13 - 12)...

( Danilo Mitrović )