Tokio 1964: Sjaj Japana na prvim Igrama koje je organizovala Azija
OI u Tokiju su bile antiratne - olimpijski plamen na ceremoniji svečanog otvaranja upalio je Jašinori Sakai, 19-godišnji mladić koji je rođen u Hirošimi 6. avgusta 1945, bukvalno na dan kada je na taj grad pala atomska bomba
Čelnici MOK-a su na sjednici u Minhenu 1959. godine izabrali Tokio u konkurenciji Detroita, Brisela i Beča, prvi put u istoriji Igre su povjerili azijskom kontinentu, a i time glavnom gradu Japana “vratili dug” - Olimpijske igre koje je Tokio trebalo da organizuje 1940. nisu održane jer je tri godine ranije buknuo Drugi japansko-kineski rat.
A Igre u Tokiju bile su antiratne - olimpijski plamen na ceremoniji svečanog otvaranja upalio je Jašinori Sakai, 19-godišnji mladić koji je rođen u Hirošimi 6. avgusta 1945, bukvalno na dan kada je na taj grad pala atomska bomba.
Vrijedni Japanci uložili su ogromna finansijska sredstva, ali i sve svoje znanje i resurse da bi organizovali 18. Olimpijske igre. Pamti se da je 2,7 milijardi uloženo samo u uređenje Tokija - trgova, ulica, bulevara, saobraćajnih čvorova, ali i olimpijskih borilišta, što je tom megalopolisu dalo dodatno privlačan izgled.
U program Igara uvrštena su dva sporta koja su bila popularna u Japanu - džudo i odbojka. Domaćini su osvojili tri zlata u džudou, iako ih je šokirala senzacionalna pobjeda Holanđanina Antona Gesinka u apsolutnoj kategoriji, dok je selekcija Japana trijumfovala u ženskoj odbojci. Prvi muški olimpijski šampion u muškoj odbojci bio je, pak, Sovjetski Savez, koji je u finalu savladao Čehoslovačku. Japanci su bili treći...
Jugoslavija je na Olimpijskim igrama u Tokiju osvojila pet medalja, ponovila je uspjeh iz Antverpena 1928. godine. Odličja su ovoga puta, međutim, bila još sjajnija - dva zlata, jedno srebro i dvije bronze, pa su Jugosloveni u Japanu imali najbolji nastup u dotadašnjoj istoriji.
Prvo zlato za jugoslovensko rvanje grčko-rimskim stilom osvojio je Branislav Simić, a nakon 28 godina pauze i sjaja Leona Štukelja, ponovo je zablistao jedan gimnastičar - Miroslav Cerar donio je SFRJ zlato u disciplini konj sa hvataljkama.
Srebrnu medalju opet su osvojili vaterpolisti, koji su treći put zaredom gledali u leđa Mađarima. Ovog puta su, zanimljivo, osvojili drugo mjesto iako nisu doživjeli poraz - u finalnoj grupi su pobijedili Italiju (2:1) i SSSR (2:0), te remizirali sa Mađarskom (4:4). Jugoslavija je osvojila drugo mjesto zbog slabije gol-razlike od Mađara.
Kolekciju medalja jugoslovenskog sporta u Tokiju kompletirali su ponovo Miroslav Cerar, koji je osvojio bronzu na razboju, kao i rvač Branko Martinović (takođe bronza).
Jednu od najljepših priča OI u Japanu ispisao je američki plivač, 18-godišnji Don Šolander (skraćeno Don), koji je postao junak sa četiri zlatna odličja, do tada rekordne (100 i 400 slobodno, te štafete 4x100 slobodno i 4x200 mješovito), uz tri svjetska i jedan olimpijski rekord! Njemu uz rame bila je zemljakinja Šeron Studler sa tri zlatne medalje i jednim srebrom.
Legendarna sovjetska gimnastičarka Larisa Latinjina je sa dvije zlatne, dvije srebrne i dvije bronzane medalje u Tokiju zaokružila nestvarnu kolekciju od 18 olimpijskih medalja - njen rekord ni danas niko nije prevazišao.
Australijska plivačica Daun Frejzer, koja je kasnije napravila političku karijeru (tri godine je bila član parlamenta Južnog Velsa), osvojila treću uzastopnu zlatnu medalju trijumfom u trci na 100 metara slobodnim stilom, i isti podvig napravio je Vjčeslav Ivanov, veslač iz Sovjetskog Saveza koji je vezao treću pobjedu u disciplini samac. Mađarski vaterpolista Deši Đarmati, s druge strane, osvojio je petu uzastopnu olimpijsku medalju - u ekipnoj konkurenciji.
Etiopljanin Abebe Bikila postao je prvi olimpijac koji je u maratonu odbranio titulu i to nakon kratkog oporavka od operacije slijepog creva. Interesantno je da je Bikila na svom prvom pobjedničkom maratonu u Rimu, četiri godine ranije, trčao bos, dok su u Tokuju za njega napravljene posebne patike u kojima je istrčao jedno od najboljih vremena u istoriji olimpijskih trka u najtežoj atletskoj disciplini - 2.12,22.
Olimpijske igre u Tokiju održane su od 10. do 24. oktobra 1964. godine i okupile su 5.151 olimpijca (678 žena) iz 93 države, koji su se nadmetali u 19 sportova. Amerikanci su se vratili na tron najuspješnijih sportista, sa 36 zlatnih, 26 srebrnih i 28 bronzanih medalja. Sovjetski Savez je bio drugi sa 30 zlatnih, 31 srebrnom i 35 bronzanih medalja, a treći su bili domaćini Japanci (16 - 5 - 8).
( Danilo Mitrović )