Nastup Festivalskog orkestra KotorArta: Slojevitost čitanja muzike

Festivalski orkestar, kao jedna od najvećih produkcionih vrijednosti KotorArta, iz godine u godinu okuplja mlade umjetnike regiona koji radeći s uglednim dirigentima i renomiranim solistima prezentuju publici kapitalna djela za gudački orkestar i savremene kompozicije, od kojih su neke napisane po porudžbini Festivala.

Ove godine, rukovodstvo nad Orkestrom preuzeo je dirigent Mladen Tarbuk, a svoje prve interpretivne rezultate umjetnici su prezentovali u petak, 19. jula u Bogorodičinom hramu na Prčanju. Kao solisti, nastupili su pijanista Simo Šišević i trubačica Sara Lakičević u Koncertu za klavir, trubu i orkestar Dmitriija Šostakoviča, a pored ovog djela publika je slušala kompoziciju “Grob Pendereckog” Mladena Tarbuka i “Varijacije na temu Frenka Bridža” Bendžamina Britna.

Svako novo izvođenje Koncerta za klavir, trubu i orkestar, op. 35 Dmitrija Šostakoviča iznova podsjeća na slojevitost muzičkog jezika i semantičku “prirodu” muzike. S tim su se uspješno nosili solisti na KotorArtu, pijanista Simo Šišević i trubačica Sara Lakičević koji su ubjedljivo naglasili humorističnu, satiričnu i, naravno, eklektičnu osobenost Šostakovičevog djela. Ne samo u ulozi podražavaoca solista, Festivalski orkestar je nastojao da cjelokupni muzički tok ostane kompaktan i jasno izdiferenciran svim kompozitorovim intencijama - od parodičnog prikaza klasičnog stila kroz upotrebu Hajdnovih i Betovenovih muzičkih citata do citata dječijih pjesama i simulacija džeza i mjuzikhola.

Kada je jedan od najvećih savremenih kompozitora Kžištof Penderecki, 2005. godine, komponovao Čakonu kao jedan od stavova svog višedecenijskog “djela u nastajanju”, bio je to, a i ostao, posljednji dodati stav Poljskog rekvijema. Kada je deceniju potom na KotorArtu dirigovao istu Čakonu u Bogorodičinom hramu na Prčanju, nije bio sasvim siguran da u budućnosti Rekvijumu neće dokomponovati još neki stav. Nažalost, Penderecki je nakon četiri godine preminuo, čime je i njegovo životno djelo spoznalo završenost. U prostoru u kojem je Čakonu sam autor ozvučio, u Bogorodičinom hramu sada je maestro Mladen Tarbuk oživio sjećanje na umjetnički duh ovog slavnog kompozitora.

Dirigujući svoju kompoziciju Grob Pendereckog, odnosno Tombeau du Penderecki, u kojoj se referiše upravo na pomenuto djelo Pendereckog, Tarbuk je iskazao omaž ovom autoru simulirajući kroz gudački ansambl i jecaje, i plač. Relacija Tarbuk prema Pendereckom, osvijetljena u žarnu koji je bio popularan do kraja 18. vijeka (tombeau, od franc. tomb - grob, označava muzičko djelo pisano u znak sjećanja na nekog kompozitora), dodatak je svim neoklasičnim i postmodernističkim relacijama prošlog stoljeća, poput Ravela prema Kuprenu, de Falje prema Debisiju, Bendžamina prema Ravelu.

S obzirom na to da je izvedeno u sredini muzičkog događaja, između dvije opsežne, višestavačne kompozicije, Tarbukovo djelo obezbijedilo je odličan ritam i balans cjelokupnog programa tvoreći svojevrsno odmorište ispunjeno ličnim utiskom dirigenta/kompozitora, autentičnim emocionalnim nabojem i kontrastima kompozicionih poetika i tehnika.

Izuzetno razumijevanje muzičkih stilova, prepoznavanje i artikulacija mnoštva karaktera kapitalna su znanja koja maestro Tarbuk nosi sa sobom i koja bezuslovno prenosi na orkestarske muzičare. To je bilo očigledno u interpretaciji remek-djela za gudački orkestar - Varijacija na temu Frenka Bridža Bendžamina Britna.

U tehničkim uslovima koji nijesu prijatni za umjetnički rad, jer su se ljetnje vrućine prenijele i u unutrašnje prostore, Orkestar i koncert-majstor, violinistinja Jelena Jovović, zadržali su visoki profesionalizam prevazilazeći objektivne poteškoće s instrumentima. Oni su publiku proveli kroz različite neoklasične perspektive kojima je Britn uobličavao marševe, romanse, arije, stilizovane igre itd.

Kroz vođeni koncert Mladena Tarbuka, i dirigovanjem i naracijom, jer je držao kratka izlaganja o svakom djelu, publici su približene estetika Šostakoviča i Britna, a možda otkriveni i neki novi slojevi u čitanju ove muzike.

( Boris Marković )