Zašto je rekonstruisana Vlada porasla gotovo za pola: Partijski interesi preči od javnog

Crna Gora je rekonstrukcijom Vlade dobila glomazniji državni aparat i preklapanja nadležnosti, a, pored građana, veliki gubitnik iz ovog procesa će biti sam Pokret Evropa sad (PES) koji ovo čini iz političkog neiskustva s ciljem zadržavanja pozicija vlasti.

To su ocijenili sagovornici “Vijesti” komentarišući domete rekonstruisane Vlade Milojka Spajića, koja, pored premijera, ima 26 ministara i sedam potpredsjednika, od kojih su dvojica istovremeno i ministri, odnosno ukupno 32 člana. Do utorka, Vlada je imala 23 člana.

Dio rekonstruisane Vlade su postali Bošnjačka stranka (BS) kojoj je pripalo jedno potpredsjedničko i pet ministarskih mjesta i Nova srpska demokratija (NSD) i Demokratska narodna partija (DNP) koje su dobile dva potpredsjednička i tri ministarska mjesta.

Docentkinja na Univerzitetu Donja Gorica Nikoleta Đukanović je kazala “Vijestima” da Crna Gora sada dobija glomazniji državni aparat koji je u suprotnosti sa svim decenijskim težnjama da se javna uprava optimizuje, te da bude stvarni servis građana.

Ona je istakla da u ovakvoj rekonstrukciji ima i preklapanja nadležnosti, pa će, osim brojnosti, biti izazov za činioce te Vlade na koji način će regulisati ta preklapanja nadležnosti.

“Do sada smo imali priliku da se od strane Pokreta Evropa sad (PES) konstantno pozivamo na dobijanje IBAR-a koje je, podsjetiću, pratilo kršenje procedura u pogledu donošenja bitnih zakonskih rješenja, na šta nam je EU zažmurila, uz poruke da će ostatak procesa morati da bude sproveden uz poštovanje svih pravila i principa. Mi sada nastavljamo u istom maniru, ne hajući za poruke dobijene s međunarodnih adresa, zadovoljavajući samo partikularne interese pojedinaca”, kazala je Đukanović.

Istakla je da joj se čini da sada “naduvavamo jedan opasan balon”, te da će za Crnu Goru biti izuzetno opasan momenat pucanja tog balona i konsolidacije društva, s obzirom na to da, kako je kazala, “nemamo izgrađene institucije koje bi držale nacionalni interes zaštićenim”.

Ona je kazala da, osim činjenice da se imenovanja vrše u nepostojećim resorima, čin rekonstrukcije je u velikoj suprotnosti sa svim obećanjima PES-a datim uoči izbora.

“Naime, onemogućavanje dalje partitokratije, partijskog zapošljavanja, nepotizma i slično, traži drugačije djelovanje, a ne ovako glomaznu Vladu. Ukoliko partije zaista hoće da daju podršku Vladi da sprovodi reforme, to može činiti i bez zauzimanja izmišljenih funkcija i resora.”

Ona je kazala da je za Crnu Goru uvijek bilo karakteristično da se sistematizacija radnih mjesta u ministarstvima kreira u odnosu na ljude koje treba zaposliti, a ne u odnosu na potrebe i interese države ili konkretnog resora.

Istakla je da je takav trend sada dobio nevjerovatne razmjere, da se čak i kabinet premijera sastavlja u odnosu na ljude ili partije koje moraju funkcijom da nagrade, a ne shodno potrebama, državnim interesima i prioritetima.

Saradnik na programima u Centru za građansko obrazovanje (CGO) Nikola Đurašević je kazao za “Vijesti” da je rekonstrukcija Vlade već pozicionirala Crnu Goru među neslavne rekordere u glomaznosti Vlade, ali i “ogolila da se radi o beskrupuloznoj raspodjeli plijena u kojoj se vrlo lako gaze principi, programske orijentacije i vrednosne poveznice konstituenata nove većine”.

Premijer Spajić je obrazložio rekonstrukciju Vlade u parlamentu i “jedinstvom u različitostima”, a predsjednik Skupštine Andrija Mandić time da je sada skupštinska većina blizu dvotrećinske sa 52 poslanika, što je potrebno za eventualne izmjene Ustava.

“Možda se nekom čini da je prednost takve Vlade stabilnost, izražena brojčano kroz poslanike koju su je podržali, ali stabilnost je vodila i stabilokratijama, a nerijetko i gorim režimima. Pored toga, vjerujem da ovakva Vlada dugoročno neće biti u stanju da isporuči ono što većina građana očekuje od nje, pa samim tim neće biti održiva i pored pokazane sloge u raspodjeli fotelja”, istakao je Đurašević.

Đurašević je ocijenio da je preklapanje nadležnosti određenih resora, izmišljanje novih i krojenje postojećih ministarstava radi zadovoljavanja jeftinih partijskih interesa daleko od praksi demokratskih vlasti koje posvećeno rade za javno dobro.

“Građanima je tokom predizbornih kampanja obećano unapređenje životnog standarda, smanjenje radnog vremena, princip meritokratije pri zapošljavanju, optimizacija državne uprave i još mnoge stvari koje su već standard u razvijenim društvima. Umjesto toga gledamo vlast koja grabi samo za sebe i populističke mrvice baca građanima, usput razarajući i neke stubove sistema. Zato koristi ove Vlade nećemo osjetiti, a posebno ne na duže staze”, kazao je Đurašević.

Mirza Krnić iz pokreta Preokret je juče saopštio da rekonstrukcija Vlade neće donijeti nov kvalitet u funkcionisanju sistema i to je ono što je od primarnog značaja za građane.

“To što su se PES, Demokrate, Nova srpska demokratija, Demokratska narodna partija i Bošnjačka stranka dogovorili oko podjele resora znači samo da su našli modus operandi podjele kolača vlasti i dodatnog snaženja svojih pozicija ne bi li na vlasti ostali što duže, a na predizborna obećanja zaboravili što ranije, a što se da nagovijestiti iz nacionalnih narativa za kojima sve više njih poseže sve češće”, saopštio je Krnić.

On je kazao da će uspostavljanje pune funkcionalnosti i pravednosti sistema, te poštovanja principa jednake dostupnosti svim državnim servisima bez obzira na nacionalnu, političku ili drugu pripadnost ostati još udaljeniji od građana.

“Ovu Vladu čine konstituenti od kojih neki imaju decenijsku praksu partijskog uhljebljavanja i koja sada dobijaju političku aboliciju za ranije uzurpacije svih privilegija koje su uživali tokom decenijske vlasti: od stanova koje su dobijali od države do partijskih zapošljavanja i uhljebljivanja stranačkih kadrova”, rekao je Krnić.

Direktorica Centra za demokratiju i ljudska prava (CEDEM) Nevenka Vuksanović juče je saopštila da je rekonstrukcija Vlade pokazala da su se politički akteri vodili partijskim interesima i osiguravanjem pozicija za što veći broj ljudi zbog čega su nastala koaliciona iznenađenja koja su prioritizovala interes ispred ideologije i vrijednosti.

Ona je saopštila da najbrojnija Vlada nije ekonomično rješenje, a da prema svojoj strukturi odmiče od građanskog koncepta države, “te je to imperativ civilnog sektora zarad očuvanja evroatlantskog puta Crne Gore”.

“Rekonstrukcija Vlade treba da donese stabilnost, ali su politički akteri prioritizovali partijske interese, što je rezultiralo ‘à la carte’ Vladom nejasnih ideoloških vrijednosti...”, istakla je Vuksanović u izjavi za PR Centar.

Đukanović: Država rekonstrukcijom ne dobija, već gubi

Nikoleta Đukanović je istakla da Crna Gora rekonstrukcijom Vlade u ovom obliku ne dobija ništa već gubi.

“Svjedočimo da je ovo savez onih koji su nastali na različitim programskim i ideološkim principima, te je jedini kohezioni element zauzimanje ministarskih pozicija i podjela državnog novca, novca građana.”

Đukanović je ocijenila da je bitno za crnogorsko društvo da u vlasti uvijek učestvuju manjinske stranke, ali je neodrživo rješenje da saveze čine partije koje imaju različite ideološke principe, te da međusobno sarađuju oni koji po pitanju fundamentalnih vrijednosti dijele dijametralno suprotne stavove:

“To je bio razlog neuspjeha svih vlada od 2020. godine i smatram da će biti razlog i budućih sukoba i nefunkcionalnosti i u ovoj vladi. Iz ovog procesa najviše će izgubiti građani jer je riječ o eksperimentu koji treba da posluži grupi ljudi koja pokušava da se održi na vlasti, a ne pomirenju, meritokratiji i slično.”

Istakla je da će, mimo građana, veliki gubitnik iz ovog procesa biti sam PES, koji ovo čini iz političkog neiskustva, a s ciljem zadržavanja pozicija vlasti, što će pokazati i lokalni izbori u Podgorici.

“Za razliku od PES-a, partije koje sada ulaze u Vladu to čine samo da bi zloupotrebljavali državne resurse za naredni izborni ciklus”, ocijenila je Đukanović.

( Željka Vučinić )