Francuzi grade dva patrolna broda za 120 miliona

Ministarstvo odbrane Crne Gore (MO) krenulo je u proceduru ugovaranja gradnje dva nova patrolna broda za potrebe Mornarice VCG, a čija će nabavka poreske obveznike koštati više od 120 miliona eura.

Nakon skoro petogodišnjih sagledavanja raspoložive ponude na tržištu, definisanja tehničko-tehnoloških zahtjeva Mornarice VCG, te obilaženja ili kontaktiranja više brodogradilišta u Evropi i na Bliskom istoku koja grade patrolne brodove srednje veličine, MO se prije nekoliko mjeseci opredijelilo da u flotu MVCG uvede dva nova srednja patrolna broda tipa OPV-60 (Offshore Patrol Vessel) koje je konstruisala i za naručioce iz trećih zemalja gradi francuska brodograđevna koroporacija Kership iz Konkarnoa. Vlada je nedavno dala zeleno svjetlo na potpisivanje Tehničkog aranžmana između MO i Ministarstva odbrane Republike Francuske koji “definiše načela i procedure podrške koju će francuska strana pružati crnogorskoj strani za predmetnu nabavku prema odredbama komercijalnog ugovora, a koji MO bude zaključilo sa Kershipom. Samo ova tehnička podrška francuskog MO koštaće crnogorske poreske obveznike 700.000 eura, a planirano je da se plati u pet rata, do početka 2028. Prva rata u iznosu od 145.000 eura biće isplaćena najkasnije do 30. novembra ove godine.

Vlada je definisala i predlog “Zakona o potvrđivanju sporazuma između Vlade CG i Vlade Republike Francuske o saradnji u domenu odbrane sa tehničkim aranžmanom između Ministarstva odbrane Crne Gore i ministra odbrane Republike Francuske o nabavci dva patrolna broda od strane Crne Gore”, a koji je upućen u skupštinsku proceduru.

Očekivano

Na ovaj način ostvarilo se ono što su “Vijesti” krajem marta najavile da će se najverovatnije desiti, odnosno da će Francuzi dobiti posao izgradnje dva nova patrolna broda za MVCG koji su ključni program modernizacije i opremanja tog vida naše vojske u narednom periodu.

Iako je MO u martu, obrazlažući da se radi o materijalu “koji je označen stepenom tajnosti interno”, odbilo da “Vijestima” dostavi izvještaj crnogorske delegacije koja je po naređenju načelnika Generalštaba VCG, brigadnog generala Zorana Lazarevića, od 14. septembra prošle godine boravila u Francuskoj i pregledala brod korporacije Kership od 20. do 22. septembra, “Vijesti” su došle do tog dokumenta iz kojeg je bilo jasno da su Francuzi favoriti za dobijanje do sada najskupljeg posla opremanja crnogorskih oružanih snaga od obnove državne nezavisnosti 2006. Naime, aktivni i penzionisani visoki mornarički i mornaričko-tehnički oficiri i osoblje Direktorata za materijalne resurse MO koji su bili u sastavu ovih delegacija, opredijelilo se da za potrebe MVCG budu naručena dva nova srednja patrolna broda tipa OPV-60 korporacije Kership. Prethodno su, pored francuskog, inicijalno kontaktirana i brodogradilišta korporacije Elbit System u Izraelu, Babcock odnosno Harland&Wollf u Velikoj Britaniji, Daersan u Turskoj, Damen u Holandiji, Kongsberg u Norveškoj, NVL u Njemačkoj i Fincantieri u Italiji. Dalja komunikacija prvobitno je nastavljena sa Turcima i Izrealcima, da bi se prošle godine u užu konkurenciju uključili i Francuzi i Italijani. Delegacija MO je u četiri navrata posjetila francusku brodogradilišnu kompaniju Kership, gdje su sagledani njihovi kapaciteti i brodovi koji su predmet crnogorskog interesovanja. Izvršena je probna vožnja jednim od brodova tipa OPV-60, koje je Kership upravo u to vrijeme završavao za Ratnu mornaricu Senegala, nakon čega je naša delegacija u Izvještaju u koji su “Vijesti” imale uvid, preporučila MO-u da nastavi pregovore sa Kershipom i nabavi upravo te brodove. Konstatovano je da francuski OPV-60 svojim taktičko-tehničkim karakteristikama, u najvećoj mjeri zadovoljava zahtjeve iz tehničke specifikacije koju je Mornarica VCG prethodno definisala. Međutim, konstatovano je i da brodovi ovog tipa u nekim aspektima ne zadovoljavaju tu specifikaciju, od čega je najbitnije to što standardno opremljeni OPV-60 ima sposobnost formiranja jedinstvene taktičke slike i njene razmjene u dvije sfere, odnosno monitoringa stanja u vazduhu i na površini mora, ali ne i u trećoj sferi (podmorju) što je bio crnogorski zahtjev jer MO želi da novi patrolni brodovi budu opremljeni i sonarom, te da imaju mogućnost izvođenja protivpodmorničke borbe manjeg obima.

“Borbena sposobnost broda tipa OPV 60 se bazira na borbeno-operativnom sistemu ‘Polaris’ koji omogućava naknadno naoružavanje broda raketnim i protivpodmorničkim oružjem, što višestruko povećava borbenu sposobnost u slučaju ratne opasnosti”, navedeno je u Izvještaju nakon čega je definitivno i “prelomljeno” da se ide u posao sa Francuzima.

Inače, delegacija MO je birajući tip novog plovila za MVCG, posjetila je i italijansku jedinicu Guardia di Finanze (Finansijska policija) u Tarantu, gdje je obišla novoizgrađeni patrolni brod P-04 “Osum” tipa Stan Patrol 6009 koji je konstruisala holanska firma Damen. Osim tog i na kraju ipak odabranog francuskog tipa OPV-60, u konkurenciji da postane novi patrolni brod Mornarice VCG, bio je i još jedan, nešto malo manji Damenov model, tipa Stan Patrol 5509.

Brod od 58 metara

Kershipov patrolni brod tipa OPV 60 koji je dužine 58,2 metra i deplasmana nešto više od 550 tona, sa maksimalnom brzinom od 22 čvora, autonomijom od 21 dana na moru i akcionim radijusom od 4.500 milja, ima dobra maritimna i manevarska svojstva. Brod ima hibridni pogon sa dva dizelmotora MAN 175D i elektromotorima ukupne snage nešto više od 6.000 konja, a koji mu omogućava veliku dužinu plovidbe uz smanjenu potrošnju goriva. Modularni princip gradnje ovim brodovima daje veliku fleksibilnost i potencijal za buduće eventualne nadogradnje i opremanje dodatnim naoružanjem i opremom tokom očekivanog životnog vijeka plovila od 30+ godina.

Brod tipa OPV-60 može ukrcati do 24 člana redovne posade i drugih lica, ima dva brza RHIB čamca za intervencije, a na palubi može da primi i dva standardizovana kontejnera dužine pio 20 stopa, sa u njima ugrađenim posebnim modulima ili opremom za izvođenje posebnih borbenih ili neborbenih dejstava.

U varijanti koja je izgrađena za Senegal i koju su pregledali i naši stručnjaci, OPV-60 veoma je dobro naoružan za tu vrstu ratnih brodova: brod ima top Oto Melara Super Rapido kalibra 76 mm, dva daljinski upravljana topa Nexter Narwhal kalibra 20 mm, dva mitraljeza kalibra 12,7 mm, i protivbrodske rekete Marte i protivvazduhoplovne rakete Mistral kraćeg dometa, a što je vrlo nekarakteristično za plovila ovog tipa.

Resor koji vodi ministar odbrane Dragan Krapović do sada nije javno saopštio kojim će naoružanjem i senzorima biti opremljena dva broda čiju će gradnju naručiti u Francuskoj, ali su članovi naše delegacije bili posebno impresionirani borbeno-operativnim sistemom “Polaris”, a koji integriše i u jedinstvenu cjelinu i povezuje sve senzorske i oružne sisteme na brodu, vrši fuziju i obradu prikupljenih podataka, razmjenjuje podatke sa kopnom, vazduhoplovima i drugim brodovima, te omogućava optimalnu i efikasnu upotrebu brodskog naoružanja i vođenje borbe na moru.

Stižu za tri godine?

Iako još nije formalno potpisalo ugovor o gradnji dva broda sa Kershipom, MO u Tehničkom sporazumu sa MO Francuske navodi da “ukupna vrijednost ugovora ne prelazi 120 miliona eura” kao i da “datum isporuke Opreme /(brodova- prim.aut.) ne prelazi rok od 36 mjeseci od dana stupanja na snagu”. To znači da bi MVCG u svoj sastav prvi od novih brodova mogla primiti najkasnije do kraja 2027. ili početkom 2028.

Prema aktuelnom “Dugoročnom planu razvoja odbrane 2018-2028. godine”, nivo ambicija Crne Gore je da jedan od novih patrolnih brodova može da ostane najmanje 80 dana godišnje na moru. U okviru učešća u zadacima NATO, definisano je da se jedan brod može da pridružiti misiji saveznika na Sredozemnom moru u trajanju od tri meseca u jednoj godini, te da se sa jednim brodom Crna Gora učestvuje u najmanje dvije pomorske vježbe NATO saveza tokom godine.

“Nabavkom novih patrolnih brodova, uvođenjem u operativnu upotrebu čamaca za brzo reagovanje, modernizacijom obalskih osmatračkih stanica, te uspostavljanjem razmjene klasifikovanih podataka sa saveznicima kroz Mornarički operativni centar (MOC) u novoj zgradi Komande čija je izgradnja u toku, Mornarica VCG će dobiti novu sposobnost o svjesnosti i prisutnosti na moru i na taj način će biti u mogućnosti da zaštiti nacionalne interese Crne Gore na moru. Pored nacionalnih zadataka, u potpunosti bi se ispunile i preuzete NATO obaveze u pogledu ispunjenja kvantitativnih i kvalitativnih ciljeva sposobnosti, a koji su direktno uslovljeni posjedovanjem patrolnih brodova predviđenih karakteristika. Pored kontrole crnogorske pomorske akvatorije, to bi podrazumijevalo i učešće u međunarodnim misijama i operacijama u širem akvatoriju Jadrana i centralnog Mediterana u složenim meteorološkim i drugim uslovima”, saopštili su iz MO.

( Siniša Luković )