Reverzibilna književna umjetnost Milorada Pavića

Javna ustanova Gradska biblioteka Tivat sinoć je u Zbirci pomorskog nasljeđa u Porto Montenegru obilježila svoj treći rođendan, od momenta odvajanja od do tada jedinstvenog Centra za kulturu Tivat.

Proslavu rođendana obilježilo je otvaranje reprezentativne multimedijalne izložbe „Pavić od Š do A“, posvećene stvaralaštvu jendog od najvećih modernih pisaca sa ovog prostora- čuvenom MIloradu Paviću.

Brojne prisutne goste i publiku pozdravila je direktorica tivatske Gradske biblioteke profesorica Vesna Barbić koja se zahalila svim institucijam i pojedcincima koji su u protekle tri godine pomagali ustanovljanje i razvoj Gradske biblioterke, što je u međuvremenu brojnim svojim aktivnoostima, postala jedna od najprepoznatljivijih i najagilnijih ustanova kulture u Tivtu.

Izložbu je zvanično otvoriom otvorio predsjednik Opštine Tivat, Željko Komnenović koji je i sam po struci profesor književnosti. On je istakao da je u pitanju zaista svečan dan za tivatsku kulturnu scenu.

“Gradska biblioteka za kratko vrijeme postiže zaista impresivne rezultate, a ostavlja trag u kulturnom prostoru, što je veoma bitno, a nije lako i nezahvalno je s obzirom na vrijeme u XXI vijeku kada čitanje baš nije neki manir. Ipak, puna Gradska biblioteka, dosta manifestacija, između ostalog i “Tivatsko književno ljeto “koje nekako provijava kroz sva ova naša bogata ljetnja dešavanja, dovoljno govore da su u JU Gradska Biblioteka bili veoma vrijedni, uporni i na tome čestitam Vesni i svim zaposlenima. Takođe, čestitam im i treći rođendan koji će proteći u Pavićevom duhu. Zapamtio sam jednu njegovu rečenicu koja se može primijeniti i na ovaj događaj večeras. Pavić je rekao da je ljudski život čudna trka i da cilj nije na kraju nego u sredini trke, ne znaš kada si prošao taj cilj i vjerovatno nikad nećeš saznati, zbog toga ćeš nastaviti da trčiš. Želim našoj Gradskoj biblioteci da i dalje nastavi da trči i stigne do velikih jubileja.”- rekao je Komnenović.

Izložba „Pavić od Š do A“ je multimedijalni projekat posvećen velikom piscu Miloradu Paviću koji je Biblioteka grada Beograda realizovala 2019. u okviru obilježavanja trostrukog jubileja: povodom 90 godina od rođenja, 10 godina od smrti Pavića, kao i 35 godina od objavljivanja njegovog najpozntijeg djela- romana “Hazarski rečnik”. Nakon pet godina, ove godine se jubilej opet zaokružuje.

Direktorka Biblioteke grada Beograda, Jasmina Ninkov zahvalila je na pozvu i istakla da je velika čast prisustvovati izložbi i obilježavanju rođendana.

„Večerašnja izložba ima direktnu vezu sa “Hazarskim rečnikom” jer je Pavić nazvan prvim piscem postmodernistom. Roman je napravljen kao leksikon, enciklopedija, sve što je znao stavio je u “Hazarski rečnik” govoreći o malom narodu koji je nestao. Taj način pisanja romana, da bude čitljiv sa različitih strana i da na bilo kojoj stranici možete da počnete da čitate, a da završite ne na poslednjoj nego na prvoj, smatra se u stvari pratečom kasnije hiperteksta, svega onoga što će nam donijeti kompjuter. Ne znam koliko smo danas uopšte svjesni kolika je bila slava “Hazarskog rečnika” i samog Pavića. Preveden je na preko 30 jezika, 10 godina je živeo u Parizu, tamo je imao svoj stan, bio je zaista velika svetska zvezda. Nadam se da će publika u Tivtu, gledajući izložbu i sve što smo pripremili, dobiti želju da čita Pavića, što je, naravno, u direktnoj vezi sa bibliotekom. “Hazarski rečnik “je neprevaziđeno djelo sjetske književnosti. Dio je naše i svjetske književne istorije. To to će ostati“ – kazala je Jasmina Ninkov.

O samoj izložbi govorile su autorke Vladislava Ivković Marković i Isidora Injac, naglasivši da ova nesvakidašnja postavka koju gledalac može da počne da prati sa bilo kojeg dijela i da završi opet tamo gdje njemu najviše odgovara, treba da ocrta Pavićev duh ali i sam modus na koji je on koncipirao i napisao “Hazarski rečnik”.

“Milorad Pavić je imao nevjerovatan život, malo ko zna da je trebalo da bude violinista i da je do svoje 22-23 godine svirao violinu po šest sati, međutim, na kraju je ipak prevagnulo pisanje. Uvijek je volio da piše, u porodici je imao puno pisaca, ali je bio najnečitaniji pisac u Jugoslaviji, što je sam rekao. S druge strane, bio je vrhunski prevodilac, istoričar književnosti, ugledni profesor i sa 55 godina života, od najnečitanijeg pisca u Jugoslaviji postaje najčitaniji pisac na svijetu za samo godinu i po dana. Milorad Pavić je pokazao kako se pameću i inteligencijom može sustići veliki svijet.”- zazala je Ivković-Marković dok je Injac podvukla da je Milorad Pavić nakon objavljivanja “Hararskog rečnika” postao najprevođeniji srpski pisac u svijetu, prevođeniji čak i od nobelovca Iva Andrića.

“Milorad Pavić je htio da od književnosti napravi jednu reverzibilnu umjetnost, tako što možete da joj priđete sa svih strana i da vam niko ne kaže da ste na pogrešnom putu.“- istakla je Injac.

( Siniša Luković )