"Edip" najbolja predstava ovogodišnjih Purgatorija
Završeno 19. izdanje Međunarodnog festivala mediteranskog teatra u Tivtu
Ceremonijom dodjele nagrada najboljima i izvođenjem sjajne predstave “Putujuće pozorište Šopalović” u produkciji Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koju je Jagoš Marković režirao po tekstu Ljubomira Simovića, u subotu veče završeno je ovogodišnje, 19. po redu izdanje međunarodnog Festivala mediteranskog teatra “Purgatorije” u Tivtu.
Među deset predstava teatarskih kuća iz zemalja regiona bivše Jugoslavije koje je selektor ovogodišnjih “Purgatroja” Boris Liješević uvrstio u takmičarsku konkurenciju festivala, jednoglasnom odlukom žirija koji su činili Ljiljana Blagojević glumica iz Srbije kao predsjednica žirija i članovi Željka Turčinović dramaturškinja iz Hrvatske i Zoran Rakočević reditelj iz Crne Gore, za najbolju predstavu proglašen je komad “Edip” Jugoslovenskog dramskog pozorišta iz Beograda.
“Ova predstava odličan je i znakoviti primjer reinterpretacije amblematske antičke drame koja je dobila neke nove konotacije, a da nije izgubila svoj primarni smisao koji se ogleda u tragičnoj sudbini glavnog lika koji u neznanju stupa u incestuozni odnos s majkom. Osim lične tragedije i svekolikog posrnuća, izvedba drame teži za istinom ma koliko ona kobna bila, ali istovremeno daje sliku društva u odnosu na demokratiju i odnosu prema vlasti. Metafora krčme/kafane postaje metafora društva u kojoj se potraga za istinom pretvara u tragediju pojedinca i društva”, stoji u obrazlošenju odluke žirija.
Novouvedena festivalska nagrada za najbolju režiju koja nosi ime rano preminulog čuvenog rerditelja Jagoša Markovića, žiri je večinom glasova, dodijelio Tatjani Mandić Rigonat za režiju predstave “Mirandolina” u produkciji Centra za kulturu Tivat.
“Iako bismo mogli reći da je teatarski komad ‘Mirandolina’ opšte mjesto svjetske dramatike, rediteljka ga donosi u vehementnoj i dinamičnoj interpretaciji stavljajući u fokus krčmaricu Mirandolinu kao jaku i mudru ženu kojoj inteligencija ne dopušta da se svede na dopadljiv ženski Eros, već svoje kvalitete pretače u ženski aktivizam/feminizam, a svoju rediteljsku misao mudro plasira u sjajnoj interpretaciji glumice Katarine Marković. Njena režija korespondira s današnjim vremenom borbe žena za isti status u društvu ne poništavajući autentične ženske kvalitete, a posebno je uspješna u radu s glumcima koje prepoznaje kao više ili manje potentne interprete svojih uloga. U ovoj predstavi osobena kreacija, znalački rediteljski zanat i profesionalizam rezultirali su dopadljivom i repertoarno važnom predstavom kako za profesionalce, tako i za ljubitelje teatra/publiku”, naveli su članovi žirija.
Novi pozorišni komad u produkciji Centra za kulturu Tivat dobio je još jednu festivalsku nagradu - onu za najbolju žensku ulogu koja je jednoglasno dodijeljena Katarini Marković za ulogu Mirandoline.
“Skoro da nema glumice sa ambicijom da se bavi i komedijom koja ne mašta o liku krčmarice Mirandoline. Mirandolina Katarine Marković je brza, nježna, lakonoga, upravo zato što je glumica prepoznala mediteranski komični nerv i potpuno se poistovijetila sa likom prepoznavši sve njegove komparativne prednosti. Ona plijeni na sceni i svojom energijom i svojom pojavom izazivajući kod publike radost i smijeh. Analitičkim pristupom i glumačkom inteligencijom izbjegla je sve zamke jeftine erotike, primitivne smire, površnog pristupa liku, svakog podilaženja publici svega što pripada komediji sa rasprodaje. Njena Mirandolina je autentična, mudra, inteligentna i savremena. Ona je mila, ljupka a lukava, tanana a jaka, nježna a odlučna. Voli da osvaja, pomjera granice ali duboko je emotivno i plemenito biće. Riječju žena. Sa velikim Ž”, istakao je žiri.
“Nagradu za najbolju mušklu ulogu jednoglasno je dobio Milan Marić za ulogu Edipa u istoimenoj predstavi Jugoslovenskog dramskog pozorišta iz Beograda.
“Edip u izvođenju Milana Marića je dokaz fantastične energije, izuzetne harizme i već postignute umjetničke zrelosti u relativno mladim glumačkim godinama. Njegov Edip je dubokog emotivnog naboja, napet, upečatljiv. Igra ga promišljeno, eruptivno, antički a savremeno. Fantastično vlada mišlju i riječju što i jeste jedan od glumačkih zadataka antičke drame. Edip smješten u kafanu uz zvuke turbo folka vrlo smjelo i danas vrlo tačno. Marićev Edip nam pokazuje da se ljudi i vremena ne mijenjaju.
Mehanizam koji ljude iz vlasti tjera da zarad vlasti i moći sopstveni narod, svijet sruše u mrak. I gle čuda, sve isto od antike do danas. Marićev Edip je lijep, moderan, brz, arogantan, vlastoljubiv, ohol, spreman da zarad moći ukloni svaku prepreku na koju naiđe ne birajući sredstva. Plemenite artikulacije, jasne misli, preciznog postupka, tačne radnje. Istinit. Prepoznatljiv. Savremen. Bez jeftinog politikanstva zamke koju bi rijetko koji glumac izbjegao. Nagrada u pravim rukama”, navodi se u obrazloženju.
Oni su jednoglasno nagradu za glumačku bravuru dodijelili kolektivnoj igri prestave “Moj muž” u produkciji Dramskog taeatra uz Skoplja.
“Da glumačka umjetnost ipak ima neki svoj autentični prostor u odnosu na rediteljsko-dramaturški koncept bespogovorna je stvar, ali da glumačka podjela u jednom komadu kao jedan organizam, jedan kompleksan um, jedna naštelovana mašinerija, u totalitetu umije da temeljno razumijeva i odbolijeva surovu savremenost, međuljudski ponor koji se otvara među najbližima, krajnje je majstorstvo koje se sve rjeđe gleda. Glumci u ovoj predstavi su sami po sebi dovoljna kritična masa za odličan teatar, svjesno priključeni na sopstvenu psihološku slojevitost, naelektrisani ličnim tegobama, spremni da se iznutra i ponište i preporode, razotkrivajući gledaocu staru-novu terapijsku istinu o ljudskoj savjesti”, piše u odluci žirija.
Specijalna nagrada za najuspeješniju vizuelno-tehničku inovaciju jednoglasno je dodijeljenja predstavi “Obraćanje naciji” u produkciji Ateljea 212 iz Beograda.
“Rediteljski znak toliko je jasan, zaokružen i funkcionalan, da se sve druge teatarske pore lako otvaraju i prihvataju to sjeme igre. Predstava posljednično tome postaje i bolno angažovana i žanrovski opako zasoljena, da su se u tumačenju surrealističke slike koju gledamo, sveukupnog vizuelnog i etičkog dojma koji primamo, iz naizgled bezazlenih monoloških šaputanja, otvorile neslućene paradigme pred našim očima: mali čovjek se smanjio, ljudske čaure sve su tješnje, korupcija je ljudsko pravo, ideologija je idiotizovana, ljudski životi nemaju sadržaja.
Scenografija, kostim, svjetlo i zvuk predstave osmoručke slijede takav rediteljski impuls i vješto doprinose distopičnosti i bespomoćnosti naših avetinjskih sudbina, rastočenim u morskoj pjeni i suvom lišću”, naveli su članovi žirija.
Nagrade najboljima na festivalu uručio je predsjednik Opštine Tivat Željko Komnenović, dok je direktor Centra za kulturu Tivat Goran Božović cetinjskom glumcu Momčilu Otaševiću uručio specijalno priznanje za njegov ukupan dosadašnji rad - plaketu koja nosi ime preprano preminule crnogorske glumice Ivane Tomičić.
Božović je istakao da su ovogodišnje “Purgatorije” sa čak deset predstava u takmičarskoj selekciji i četiri posebne plesne predstave bila najozbiljine do sada, kao i da su tokom trajanja festivala od 1. juna do 31. avgusta izvedene i četiri premijere novih pozorišnih predstava u kompletnoj sopstvenoj ili koprodukciji Centra za kulturu Tivat.
( Siniša Luković )