Dati ASK-u puna istražna ovlašćenja
Revizija može biti nedjelotvorna ako je nadzorni organ sprovodi samo na osnovu dostavljenih informacija, koje ne može provjeriti, navodi ODIHR u mišljenju o zakonu o finansiranju partija
Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK) treba dati puna istražna ovlašćenja i direktan pristup određenim bazama podataka kako bi efikasno otkrivala nezakonite izvore finansiranja političkih partija ili kampanja.
To je jedna od preporuka Kancelarije OEBS-a za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR) u preliminarnom mišljenju o Zakonu o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, u koje ‘’Vijesti’’ imaju uvid.
’’Generalno, ovlašćenja i odgovornosti Agencije su široke, ali joj nedostaju puna istražna ovlašćenja i direktan pristup određenim bazama podataka. Bez dovoljnih istražnih ovlašćenja, uključujući inspekciju na licu mjesta, može predstavljati izazov za svaki nadzorni organ da efikasno otkrije nezakonite izvore finansiranja političkih partija ili kampanja’’, navodi ODIHR.
Upozorava da proces revizije može biti nedjelotvoran ako ga nadzorni organ sprovodi samo na osnovu informacija koje mu se dostavljaju, a nije u mogućnosti da ispita da li su one stvarne odnosno tačne i da li predstavljaju stvarnu i potpunu sliku o prihodima i rashodima aktera, uz angažovanje interne i eksterne ekspertize kada je to potrebno.
’’Osnaživanjem sposobnosti Agencije u ovim oblastima bi se unaprijedila njena sposobnost da otkriva i rješava nezakonite izvore finansiranja, obezbjeđujući veću transparentnost i odgovornost u političkom finansijskom poslovanju. Tako bi se u konačnom podržao integritet izbornih procesa i povećalo povjerenje javnosti u demokratske institucije’’, piše u Mišljenju ODIHR-a.
ODIHR podsjeća da Državna revizorska institucija (DRI) obezbjeđuje mišljenja i preporuke za otklanjanje nepravilnosti u skladu sa Zakonom o finansiranju političkih partija i njegovim operativnim propisima.
’’Međutim, Zakon ne sadrži dovoljno pojedinosti o kriterijumima revizije, procesima i rokovima. Osim ako nisu posebno uređeni, ove aspekte bi trebalo unijeti u važeći zakon ili barem uporedo uputiti na njih. Ostaje nejasno da li sve partije podliježu reviziji ili samo one koje primaju sredstva iz javnih izvora’’, navodi ODIHR.
Ukazuju da se generalno, zakonskim propisom partije mogu osloboditi obaveze revizije ako ne dobijaju sredstva iz javnih izvora i ne bave se političkom djelatnošću.
“Međutim, pošto prema Zakonu, političke partije koje nemaju poslanička mjesta u parlamentu nemaju pravo na finansiranje redovnog poslovanja iz javnih izvora, to bi moglo značiti da su i one oslobođene obaveza revizije. U ovom smislu bi se mogla razmotriti pravednija raspodjela državnog finansiranja kako bi se osigurala odgovarajuća podrška vanparlamentarnim partijama, zajedno s njihovim obavezama revizije’’, preporučuje ODIHR.
Jedna od preporuka ODIHR-a je i da se razmotri mogućnost dozvoljavanja određenih stranih donacija partijama.
“Treba razmotriti mogućnost da međunarodne političke organizacije i udruženja mogu davati priloge svojim nacionalnim ograncima za podršku u izgradnji stranke i edukaciji, uz uslov da te donacije ne budu korišćene za finansiranje kampanja i davanje prednosti određenim političkim akterima na račun drugih”, piše u Mišljenju ODIHR-a.
Podsjećajući da je zakonom koji su analizirali zabranjeno primanje priloga od “drugih država”, pravnih i fizičkih lica koja nemaju biračko pravo u Crnoj Gori, te da je ta odredba u skladu s Preporukom Komiteta ministara Savjeta Evrope Rec (2003)4, ODIHR navodi da mnoge zemlje dozvoljavaju određene izuzetke od takve, potpune zabrane stranih donacija, i dodaje da je preporuka da se to pitanje “pažljivo uredi kako bi se izbjeglo kršenje prava na slobodu udruživanja partija aktivnih na međunarodnom nivou”.
( Biljana Matijašević )