Zašto je premijer otkazao put na godišnje zasjedanje Skupštine UN: Važnija Evropa sad ili podgorički izbori?

To što će delegaciju Crne Gore na zasjedanju Generalne skupštine Ujedinjenih nacija (UN) u Njujorku predvoditi ministar vanjskih poslova i potpredsjednik Vlade Ervin Ibrahimović, a ne predsjednik ili premijer države, pokazuje da je politika preča od stvaranja međunarodnih kontakata koji bi bili korisni za državu, iako se to ne dešava prvi put.

To proizilazi iz stavova sagovornika “Vijesti”, koji su komentarisali to što ni Jakov Milatović i Milojko Spajić neće predstavljati državu u UN-u, zbog obaveza oko predstojećih lokalnih izbora u Podgorici.

Nepisano pravilo je da predsjednik i premijer naizmjenično putuju svakog septembra u Njujork, i gotovo uvijek je poštovano od 2006. Milatović je na sjednici Generalne skupštine UN-a bio prošle godine.

Spajić je u ponedjeljak saopštio da je otkazao odlazak na godišnje zasjedanje GS, kako je bilo najavljeno, kako bi se bavio programom “Evropa sad 2”, koji osporava predsjednik Crne Gore.

“Predsjednik želi da radnici u oktobru ne osjete Evropu sad 2, a ni penzioneri u januaru. Upravo zbog toga slučaja ću morati da otkažem put u Njujork i moraću da se bavim Evropom sad 2. Osim puta u Brisel, neću ići ni na jedno drugo putovanje, jer želim da se usvoje svi zakoni za Evropu sad 2”, rekao je Spajić na konferenciji na medije.

Zakone ne usvaja premijer, nego parlament, pa nije jasno zašto je potrebno da Spajić bude prisutan u Crnoj Gori zbog toga. Krajem mjeseca održaće se lokalni izbori u Podgorici i Kotoru.

Profesor međunarodnih odnosa na Univerzitetu u Bostonu i bivši ambasador Crne Gore, Vesko Garčević, kazao je “Vijestima” da je iznenađen što na ovako velikom skupu kakva je Generalna skupština UN, Crnu Goru ne predstavlja niko od najviših državnih funkcionera.

“Generalna skupština UN je najveći skup takve vrste i dešava se jednom godišnje. Svi lideri država dolaze tamo, skoro 193 ih je svake godine u septembru u Njujorku. To je jedna izuzetna prilika da imate različite vrste kontakata sa ljudima koji su tu. Većina ljudi zapravo ne dolazi tamo samo da bi održala taj govor 15 minuta, već dolazi zbog multilateralnih aktivnosti - zbog sastanaka koji se odvijaju neprestano, skoro do kasno uveče tokom zasjedanja Generalne skupštine”, kazao je Garčević.

Iz Vlade Crne Gore dva dana neće da odgovore na pitanja “Vijesti” ko će iz Vlade ići u Njujork, koliko je članova delegacije trebalo da ide u Njujork, kada je premijer otkazao učešće i da li će biti troškova zbog otkazivanja karata i boravka i ukoliko hoće, koliki će biti.

Nije odgovoreno ni na pitanje zašto je potrebno da premijer, kako je rekao na konferenciji za medije da “predsjednik želi da radnici u oktobru ne osjete Evropu sad 2, a ni penzioneri u januaru” i da će upravo zbog toga slučaja morati da otkaže put u Njujork i da se bavi Evropom sad 2, kada to ne zavisi od njega nego od Skupštine.

Iz Biroa za odnose s javnošću Ministarstva vanjskih poslova (MVP) “Vijestima” je saopšteno da ministar vanjskih poslova, u sklopu redovnih aktivnosti, učestvuje na zasjedanju GSUN, te da svake godine ima brojne sastanke na ministarskom nivou, koji se održavaju uporedo sa Generalnom debatom.

“Platforma za učešće na Generalnoj debati 79. Generalne skupštine UN, u kojoj će biti naveden sastav delegacije će, shodno uobičajenoj proceduri, po usvajanju na sjedinici Vlade, biti dostupna javnosti”, saopšteno je iz MVP.

I ranije se dešavalo da delegaciju Crne Gore predvodi ministar vanjskih poslova. Tako je 2020. godine delegaciju od 12 predstavnika predvodio tadašnji šef diplomatije Srđan Darmanović. Nakon toga, 2021, u Njujork je otputovao njegov nasljednik na funkciji Đorđe Radulović, i u delegaciji je, uključujući njega, bilo ukupno pet ljudi.

Drugi ugledni crnogorski diplomata pojasnio je “Vijestima” da zemlje izbjegavaju da šalju samo ministra vanjskih poslova, ali da to nije nikakav prekršaj ako ne mogu da pošalju predsjednika ili premijera. On je objasnio da i MVP zastupa zemlju, samo što onda te zemlje govore na kraju dnevnog reda, jer se ide po preferansu - prvo govore šefovi država, pa šefovi vlada, pa onda ministri vanjskih poslova.

“To što su kod nas odustali radi izbora, nije ni to prekršaj”.

Diplomata je kazao da je Generalna skupština najveći svjetski forum, te zemlje nastoje da budu predstavljene na što većem nivou, pogotovo ako nešto imaju da kažu.

“Manje zemlje se uglavnom uklope u tu agendu. Crna Gora je koliko se sjećam, samo jednom bila predstavljena na nivou ministara, ali se uvijek nastojalo da bude zastupljena na nivou šefa države ili predsjednika Vlade”.

Prošle godine su u Njujork putovale dvije crnogorske delegacije, što je do sada nezabilježen slučaj. Jednu je predvodio premijer u tehničkom mandatu Dritan Abazović, koji je istovremeno bio i koordinator MVP, a drugu šef države Jakov Milatović, i one su brojale po deset članova (ukupno 20).

U sjedištu Ujedinjenih nacija u Njujorku 10. septembra je započeto 79. zasjedanje Generalne skupštine UN.

Sedmica sastanaka na visokom nivou će, kako prenose mediji, biti glavni dio zasjedanja, a diskusije na marginama događaja biće održane od 24. do 30. septembra, uz pauzu 29. septembra.

Posljednjih godina među zemljama čije su delegacije predvodili ministri vanjskih poslova bile su Rusija, koja će to ponoviti i ove godine, Bosna i Hercegovina, Španija, Kina, Mađarska...

Garčević: Šaljemo sliku da nismo dobro organizovani

Vesko Garčević je kazao da je “prilika da budete tamo i da na jednom mjestu imate sve te ljude, obavite razgovore koji su potrebni i vidite na tom mjestu nekoga koga inače na drugi način ne biste imali priliku da vidite, nešto što ne treba propustiti”.

“Kakvu sliku mi šaljemo - definitivno sliku o tome da nismo dobro organizovani. Opet se vraćamo na to da ni sprovođenje te planske politike kod nas nije koherentno, i zavisi od volje pojedinaca i to se očito vidi. Ovakvoj slici definitivno doprinosi to što, koliko mi je poznato, nemamo još ambasadora u Misiji pri UN-u, nemamo ambasadora ni u Americi, ni u mnogim drugim zemljama. To govori kakvo je stanje kod nas u diplomatiji”, ocijenio je Garčević.

On je kazao da, ako je trebalo da se uštedi, onda je mogla da ide manja delegacija ili da koriste za pomoć diplomate koji su već u Njujorku i Vašingtonu.

“Mislim da štednja nije glavni razlog, već politika. Vidite kakvi su odnosi između predsjednika i Vlade u ovom momentu”, kazao je Garčević.

( Željka Vučinić )