Izbor nove EK postaje “teatar apsurda”

Francuz Tijeri Breton iznenada je juče dao ostavku na mjesto evropskog komesara, optuživši šeficu Evropske komisije Ursulu fon der Lajen za “sporno upravljanje” izvršnim tijelom Evropske unije.

Breton, koji je bio zadužen za jedinstveno tržište i industrijsku politiku EU, objavio je neopozivu ostavku u objavi na mreži Iks juče ujutro.

Francuski predsjednik Emanuel Makron u junu je imenovao Bretona za drugi mandat komesara EU. Međutim, Breton je u pismu ostavke naveo da je Fon der Lajen tražila od Pariza da povuče njegovo ime “iz ličnih razloga o kojima vi (Fon der Lajen) nikad niste pričali direktno sa mnom”.

“U svjetlu ovih nedavnih događaja - koji dodatno svjedoče o spornom upravljanju - moram da zaključim da više ne mogu da obavljam svoje dužnosti”, dodao je.

Breton, jedan od najistaknutijih članova EK u posljednjih pet godina, najpoznatiji je po javnim sukobima sa tehnološkim kompanijama poput Iks i Meta oko propisa za suzbijanje štetnih posljedica interneta. On je takođe nadzirao poteze za povećanje proizvodnje municije u EU u svjetlu rata u Ukrajini.

Njegova ostavka dodatno doprinosi haosu oko imenovanja glavnog tima Fon der Lajen, koje već kasni. U pokušaju da postigne rodno uravnoteženiji sastav, ona je nenamjerno izazvala političku prepirku u Sloveniji nakon što je izvršila pritisak na vladu da povuče muškog kandidata, piše “Gardijan”.

Kabinet Fon de Lajen je odbio da komentariše Bretonove izjave i njegovu ostavku. Portparol Komisije je rekao da se ona i dalje nada da će danas moći da predstavi predloženi novi tim EK.

Ovaj potez se takođe može tumačiti kao borba za moć između dvije najveće sile u EU - Njemačke i Francuske - u trenutku kada je Makron oslabljen kod kuće nakon što je izgubio na izborima za EU i francuski parlament.

Nekoliko sati nakon što je vijest objavljena, Makronov kabinet je objavio da će odlazeći ministar spoljnih poslova Stefan Sežurne biti kandidat Francuske za posao koji obuhvata i politiku konkurentnosti EU. Sežurne (39) je blizak Makronov saveznik koji predsjedava njegovom strankom i bivši poslanik EU koji je predvodio stranku na izborima za Evropski parlament 2019.

Iako je Makronov uticaj u EU oslabio, Francuska je i dalje uticajna u postavljanju agende EU za “suvereniju Evropu”, što znači manju zavisnost od ostatka svijeta u pogledu bezbjednosti, vitalnih resursa i industrijskih proizvoda, piše “Gardijan”.

U saopštenju Jelisejske palate Breton je opisan kao “izvanredan evropski komesar” koji je “značajno doprinio unapređenju politike evropskog suvereniteta” u digitalnoj politici, industriji i tehnologiji i otpornosti jedinstvenog evropskog tržišta tokom krize kovida.

“Predsjednik republike se uvijek zalagao za to da Francuska dobije ključni portfelj evropskog komesara, fokusiranog na pitanja industrijskog, tehnološkog suvereniteta i evropske konkurentnosti”, navodi se u saopštenju.

Iskusni njemački socijaldemokratski poslanik u EP, Bernd Lange, rekao je da se imenovanje nove komisije “polako pretvara u teatar apsurda” i da to “nije dobar znak za budućnost”.

Breton, bivši francuski ministar i izvršni direktor tehnoloških i telekomunikacionih firmi, nije se ustezao da kritikuje svoju šeficu. Prošle godine se pridružio kolegama u kritici odluke Fon der Lajen da imenuje člana njemačke Hrišćansko-demokratske unije na visoku poziciju, za koju se smatralo da je bio manje kvalifikovan od drugih.

Francuski komesar, liberal, naljutio je Fon der Lajen javnom kritikom njenog imenovanja kao kandidata evropske konzervativne EPP stranke za drugi mandat na čelu EK, kazalu su zvaničnici EU. Ipak, najnoviji razvoj događaja bio je iznenađenje, rekao je Rojtersu izvor upoznat sa situacijom, dodajući da se očekivalo da će Fon der Lajen ponovo imenovati Bretona.

Fon der Lajen, koja je u julu dobila drugi mandat, dugo se suočava s optužbama da je nepristupačna, da joj nedostaje transparentnost i da ne uključuje visoke saradnike u donošenje odluka u EU.

Podržavaoci ističu njenu podršku Ukrajini i stvaranje fonda za oporavak nakon kovida, ali, kako ističe “Gardijan”, Bretonovo pismo će vjerovatno dodatno pojačati kritike na račun njenih metoda rada.

Tomaš Frelih, njemački poslanik iz redova ultradesničarske stranke Alternativa za Njemačku, opisao je Bretona kao „jednu od najvećih prijetnji za slobodu izražavanja u Evropi, koji je nedavno želio da ukine Tviter i Ilona Maska“ i dodao da je njegov odlazak „dobra stvar“.

( A. Šofranac )