Mosad i voki-tokije pretvorio u bombe
Širom Libana nove eksplozije ručnih radio uređaja koje koriste pripadnici Hezbolaha, najmanje 14 mrtvih i stotine povrijeđenih
U eksplozijama voki-toki uređaja koje koriste pripadnici militantne grupe Hezbolah juče je stradalo najmanje 14 osoba, a preko 450 ih je povrijeđeno u gradovima širom Libana, dan nakon što je više od 3000 ljudi povrijeđeno a 12 ih je poginulo u eksplozijama pejdžera za koje Liban okrivljuje Izrael.
Izvor iz Hezbolaha potvrdio je za "Gardijan" da su voki-toki uređaji koje koristi grupa bile meta jučerašnjeg napada, dok je izvor iz bezbjednosnih krugova naveo da su pojedinačne eksplozije bile "malih razmjera", slične napadima od utorka.
Najmanje jedna od eksplozija dogodila se u blizini sahrane koju je organizovao Hezbolah za stradale u eksplozijama pejdžera u utorak.
Rojtersov novinar u južnom predgrađu Bejruta kazao je da je juče vidio pripadnike Hezbolaha kako panično vade baterije iz radio uređaja, bacajući djelove u metalne bure.
Na fotografijama eksplodiranih voki-toki uređaja koje su dostavljene Rojtersu vidi se unutrašnja ploča sa oznakama "ICOM" i "made in Japan". Prema informacijama sa sajta kompanije, ICOM je japanska firma koja se bavi radio komunikacijom i telefonskom opremom.
Kompanija je saopštila da je proizvodnja nekoliko modela ručnih radio uređaja ICOM obustavljena, uključujući IC-V82, koji izgleda da se poklapa sa onima na jučerašnjim fotografijama iz Libana i koji je povučen iz proizvodnje 2014. godine.
Hezbolah je kupio voki-toki uređaje prije pet mjeseci, otprilike u isto vrijeme kada su kupljeni i pejdžeri, rekao je bezbjednosni izvor.
Izraelska obavještajna agencija Mosad, koja ima dugu istoriju sofisticiranih operacija na stranoj teritoriji, postavila je eksplozivne naprave unutar pejdžera koje je Hezbolah uvezao prije više mjeseci, kazali su za Rojters izvori iz libanskih bezbjednosnih službi.
Hezbolah se okrenuo pejdžer uređajima i drugim niskotehnološkim komunikacionim sredstvima u pokušaju da izbjegne izraelsko praćenje mobilnih telefona.
Broj poginulih u eksplozijama u utorak porastao je na 12, uključujući dvoje djece, rekao je juče libanski ministar zdravlja Firas Abiad. U eksplozijama je povrijeđeno skoro 3.000 ljudi, uključujući mnoge borce Hezbolaha i ambasadora Irana u Bejrutu.
Radnici hitne pomoći i urgentnih službi opisali su paklene scene: žrtve hiljada malih eksplozija ulazile su u bolnice sa povredama lica, ekstremiteta i organa.
Tajvanska kompanija koja koja proizvodi tip uređaja kakvi su eksplodirali u utorak negirala je da je proizvela te pejdžere. Iz firme Gold Apolo je saopšteno da su uređaji proizvedeni pod licencom od strane kompanije BAC, koja ima sjedište u glavnom gradu Mađarske, Budimpešti.
Hezbolah i libanska vlada optužili su Izrael za napad u utorak, pri čemu je Hezbolah zaprijetio "pravednom kaznom" za eksplozije.
Grupa, koja je nakratko djelovala da je zatečena napadima u utorak, saopštila je juče da je izvela raketni napad na izraelske artiljerijske položaje. Nije navedeno kada je Hezbolah pokrenuo raketni napad, ali grupa obično izdaje saopštenja o takvim napadima ubrzo nakon što ih sprovede, što sugeriše da je juče ispalila rakete na izraelske artiljerijske položaje.
Izrael i Hezbolah učestvuju u prekograničnim sukobima od izbijanja rata u Gazi prošlog oktobra, što podstiče strahove od šireg sukoba na Bliskom istoku koji bi mogao da uključi SAD i Iran. Opšti rat sa Izraelom mogao bi biti razoran za Liban, koji je posljednjih godina prolazio kroz jednu krizu za drugom, uključujući finansijski kolaps 2019. godine i eksploziju u luci u Bejrutu 2020. godine.
Jordanski ministar spoljnih poslova Ajman Safadi optužio je Izrael za guranje Bliskog istoka na ivicu regionalnog rata orkestriranjem opasne eskalacije na mnogim frontovima.
"Hezbolah želi da izbjegne potpuni rat. Još uvijek želi da ga izbjegne. Ali s obzirom na obim i uticaj na porodice, na civile, biće pod pritiskom da snažno odgovori", rekao je Mohanad Hage Ali iz Karnegi centra za Bliski istok.
Visoki komesar UN za ljudska prava, Voker Turk, pozvao je na nezavisnu istragu u vezi sa događajima oko eksplozija uređaja.
Savjet bezbednosti Ujedinjenih nacija sastaće se sjutra zbog eksplozija na zahtjev zahteva Alžira u ime arapskih zemalja, rekao je Samuel Žbogar, ambasador Slovenije pri UN.
Hezbolah, najmoćniji posrednik Irana na Bliskom istoku, rekao je u saopštenju da će nastaviti da podržava Hamas u Gazi i da bi Izrael trebao da očekuje odgovor na "masakr" sa mobilnim uređajima.
Jedan zvaničnik Hezbolaha kazao je da je detonacija pejdžera bila "najveći bezbednosni propust" u istoriji grupe.
Plan izgleda da je bio u pripremi mjesecima, kazalo je nekoliko izvora za Rojters. Uslijedio je nakon niza ubistava komandira i lidera Hezbolaha i Hamasa koja se pripisuju Izraelu od početka rata u Gazi.
U prvoj zvaničnoj reakciji nakon napada u Libanu izraelski ministar odbrane Joav Galant rekao je sinoć da rat ulazi u novu fazu, sa centrom gravitacije koji se premjestio na sjevernu granicu gdje se prebacuju dodatne trupe i resursi.
"Otvaramo novu fazu u ratu - to zahtijeva hrabrost, odlučnost i upornost od nas", rekao je Gallant u izjavama u jednoj vazduhoplovnoj bazi "Planiramo unaprijed po fazama, u svakoj fazi Hezbolah će platiti visoku cijenu", kazao je Galant i dodao: "Imamo brojne kapacitete koje još nijesmo aktivirali".
Pojedini analitičari smatraju da je izraelski napad na "pejdžere" pripadnika libanskog Hezbolaha u utorak taktički uspjeh, ali da nema jasan strateški uticaj, objavio je juče "Njujork tajms".
Mada je napad ponizio Hezbolah i onesposobio mnoge pripadnike grupe, nije izmijenio vojnu ravnotežu duž izraelsko-libanske granice odakle je više od 100.000 civila na svakoj strani raseljeno zbog sukoba.
"To je nevjerovatan taktički događaj, ali nijedan borac Hezbolaha se zbog toga neće pomjeriti. Posjedovanje neverovatnih sposobnosti ne čini strategiju", ocijenila je Miri Eisin iz Međunarodnog instituta za kontraterorizam u Izraelu.
( N.B. )