Doba nakon kulture: Poricanje psihologije priznanja

Treba potencirati na propustu psihoanalize koja nije uvidjela koliko je silovita i ogromna potreba za priznanjem, ugledom, uspjehom, dakle, da ta želja jeste sada uveliko već proizvođač - masa koje su otjelotvorenje želje za priznanjem. Na primjer: pojava muzičke planetarne ikone kakva je Tejlor Svift, treba da se sagleda kao - ideologija i religija mladih, nadalje, način njihove nove komunikacije, socijalizacije i, naposljetku, ali ne manje važno - politizacije. Budući da je podrška koju je Tejlor Svift pružila Kamali Haris, za svega jedan dan mobilisala na stotine hiljada, malo je reći odanih/vjernih fanova. Modernosti je inherentna masovnost.

Sâm naslov - “Strašna djeca novog vijeka” (Sloterdijk), sugestivno ukazuje da se savremene generacije formiraju (ili, zašto da ne - `formatiraju`) u dobi - nakon kulture, u oslobođenju od svega onoga što kulutra jeste, od odnosa prema nasljeđu koje se zapušta, do suštinski neozbiljnog shvatanja obrazovanja. Jedan od predvodećih problema leži u tome što - samopotvrđivanje iznova potire subjekta jer još jedino što ima pokazati na pozornici jeste ono što mu ne obezbjeđuje povratnu reakciju u smislu priznanja. U artificijelnoj atrakciji jednog shizoidnog sadržaja od spektakla, ostajemo tek i uvijek već oni koji pripadaju - kultu obožavanja neke ikone/zvijezde, jer jedino tako možemo iskamčiti priznanje i pripadnost. (Eros je eksplicitan u onoj mjeri u kojoj je zarobljena energija koja odušak pronalazi u fatalnoj samodestrukciji.)

“Gordost i predrasuda” (2005), film koji iza svih naslaga formalnosti muške časti i ženske predodređene budućnosti (udajom za bogatu budalu, itd.), jeste i priča o duhu s kraja 18. vijeka u Engleskoj, dakle: gordost koja je tako svojstvena “ostrvljanima”, i predrasuda koja je proizvod toga, biva preprekom za ostvarenje ljubavi (tada je ona bila ugovor/savez između dvije moćne porodice ili stvaranje čiste radne snage), koja i u ovom filmskom projektu u pomoć priziva komediju kao ono što probija stege spontanim, ljudskim i prirodnim reakcijama.

Postmodernistička potrošnja se uzdiže na pijedestal kojem se odaje priznanje: to je konzumiranje u prvom redu nečeg provokativnog, društveno ne uvijek već prihvatljivog, slobodnog i subverzivnog, što se poziva na želju za - emancipacijom erosa koji se mora moći detabuizirati. U tom smislu onda, napadno i banalno seksualizovani singl kakav je “Booty”, treba tumačiti kao iskorak u - glorifikovanju golotinje, međutim, i kao atak na feminizam, budući da je sve svedeno na objekat/zadnjicu dvije popkulturne izvođačice. (Zaista, obnaženo i nemušto žensko tijelo time još nije problematizovalo pitanje pozicije Žene u politici, zašto je isključena iz procesa odlučivanja o svim presudnim pitanjima vezanim za zajednicu, i kako to da se još jedino vidi kao prisajedinjena privatnom prostoru?)

Ipak, transparentnost je samo teatralna, dok inkluzivnost otkriva impotentnost savremenog subjekta politike i umjetnosti, ali, takođe, i religije. Nastavimo li ovim putem (samo prethodno jedan dodatak: Sloterdijk prema psihoanalizi dijeli delezovsku averziju, sagledavajući je kao kvazinauku koja razboljeva životne impulse, otpočetka je prikriveno na strani religije, suspenduje volju, ličnost, autonomnost, pa i gordost, i ako su rani oci - pominje ih i Niče - kontrolisali društvo stalnom prijetnjom koja dolazi opomenom na sedam smrtnih grijehova, psihoanaliza, pak, to rješava hemijom, ranije lobotomijom ili elektrošokovima, uglavnom to je rad na rastvaranju thymos-a u čovjeku modernosti koji je sve više pacijent), prepoznaćemo da je, u stvari - demokratija terapeutika politike. Šta, dakle, ako je, zapravo - Realno jouissance-a svake mase da se nad njom grubo sprovodi - volja za vladanjem?!

Bez vrijednosti, uspostavljenih kriterijuma, opšte saglasnosti oko prevladavajućih stvari, priznanje izostaje i savremeni subjekt to kompenzuje kompresijom mržnje. Tim prije je to “osjećanje” koje je kumulativno, neraščišćeno i u sebi zarobljeno (nasilnik je obično osoba slabog pouzdanja i velikog ega), idealno za kontrolu, jer ono dominantno ugrožava ulogu građanina kao nosioca suverenosti, kojem tek preostaje da pokorno služi ideji nacionalne države, opet, dakle - mobilizacija masâ koje su magnet za ego (što je zapazio Frojd kao i Benjamin).

Kad je riječ o zajednici, intersubjektivnost apsolutno i bez ostatka počiva na potrebi za priznanjem. Procvat, inače, njuejdžera i raznoraznih životnih učitelja, gurua za poznate i bogate, itsl., počivaju na eksploataciji kompleksa niže vrijednosti koji je u hipermodernosti danas dostigao vrhunac. Osnovni pogon kapitalizma počiva na konkurentnosti, realnosti rivaliteta, jer, ukoliko nismo oni koje tržište potražuje, automatski smo autsajderi ili luzeri. Bez balansa (no, opet je to binarni način razmišljanja, ulazak u zonu gdje vlada zakon savjeta da se klonimo krajnosti, da je jedino ispravno, zdravo i preporučljivo, ono što stoicizam propagira kao vladavinu nad sobom putem umjerenosti; zašto ne “ljutnja na sebe” koju pozdravlja Platon?), lako se sklizne u mračnu stranu ličnosti, u ono što je zatomljeno i što je okidač za samodestrukciju, kao što je to slučaj sa likom Nine u filmu “Crni Labud”. Ona dobija “priznanje” majke po cijenu pada u ludilo...

Neoborivu istinu koju je Marks prepoznao kao vječitu klasnu borbu, sada bi da nivelišu politike pluralnosti, decentralizacije te zelene demokratije u kojoj nema vodeće figure, samim tim postoji linearno a ne horizontalno uređenje. Ničeova odveć oklevetana “volja za moć” rastače se u beskrajnoj birokratizaciji i apstraktnoj administraciji, u radu eksperata i tehnokrata, dok se - dinamika libida - oslobađa kroz politizaciju svih manjinskih, seksualnih grupacija. Politička korektnost jeste podvala i ružičasta fasada, utoliko prije što iza svega vrvi od - odnosa snaga i rasprostiranja moći. Terminologija savremenosti ne umanjuje životinju u nama!

Sa zajednice sve ono što čini thymos, prebacuje se na tržište (koje razmjenom stvara privid pacifikacije što je ideologija krupnog kapitala), zato imamo - globalne periferije otpadnika, beskućnika, migranata, zavisnika, onog, dakle, sloja koje se više ne tretira kao društvo nego deponija. S druge strane, progutana od ekonomije - iako narativ o ekonomskom rastu konstantno raskida sa prošlošću zarad bolje budućnosti koja će biti uvod u denacionalizaciju države, to je sve jedna prazna priča budući da je ekonomija upravo stub svake u nacionalizmu i izolacionizmu ogrezle države! - politika je parola koju niko više ne uzima za ozbiljno, štaviše, i samim tim za posljedicu imamo pa je postala prostituisanje za sitne privilegije.

Dakle: pošto mu se energija devitalizuje, snaga oduzme, potreba za priznanjem pokori, od čovjeka ostane ono što je prekriženi pacijent, neko o kome se treba starati, biće kome se oduzelo dostojanstvo. Uzimajući ovo u obzir, kao i činjenicu šta se nedavno dogodilo sa radnicima u Ujedinjenom Kraljevstvu, upravo bi oni trebali da istupe i konačno već jednom kažu: pošto ljevica očigledno je da svoju karijeru gradi na našoj očajnoj sudbini, zamolili bi ih da to ubuduće više ne čine, jer nas njihovo zastupanje košta svega, upravo zato i nemamo ništa. Jer, jedni u svijetu dobijaju priznanje kako su bezinteresni borci za one obespravljene, da bi obespravljeni bivali to sve više budući da su slučaj koji pokreće samo satisfakciju, ili, preciznije rečeno, biće da je to “fantazijâ o satisfakciji” (Sloterdijk).

( Vuk Vuković )