Kako Hezbolah odolijeva napadima Izraela

Fleksibilni lanac komande Hezbolaha, zajedno sa opsežnom mrežom tunela i ogromnim arsenalom raketa i oružja koje je pojačao tokom protekle godine, pomaže mu da izdrži izraelske napade bez presedana, kazala su za Rojters tri izvora upoznata sa operacijama libanske militantne grupe.

Izraelski napad na Hezbolah tokom protekle nedjelje, uključujući ciljanje visokih komandanata i detonaciju eksploziva u pejdžerima i voki-tokijima, doveo je moćnu libansku šiitsku militantnu grupu i političku partiju u stanje šoka.

Izrael je prošlog petka ubio komandanta koji je osnovao i predvodio elitnu Radvan jedinicu grupe, Ibrahima Akila. A od ponedjeljka, najkrvavijeg dana nasilja u Libanu u posljednjih nekoliko decenija, prema podacima ministarstva zdravlja stradalo je preko 600 ljudi, među kojima najmanje 50 djece.

Izraelski načelnik Generalštaba Herci Halevi izjavio je u nedjelju da je Akilova smrt potresla organizaciju. Izrael tvrdi da su njihovi udari takođe uništili hiljade Hezbolahovih raketa i granata.

Halevi je rekao trupama u srijedu da će vazdušni napadi u Libanu biti nastavljeni kako bi se uništila infrastruktura Hezbolaha i pripremio put za moguću kopnenu operaciju izraelskih snaga.

“Čujete avione iznad nas, udaramo cijeli dan”, rekao je general Halevi vojnicima na granici sa Libanom. Tako pripremimo teren za vaš mogući ulazak kako bismo nastavili slabljenje Hezbolaha”, kazao je on.

Međutim, dva izvora upoznata sa operacijama Hezbolaha rekli su da je grupa brzo imenovala zamjene za Akila i druge visoke komandante ubijene prošlog petka u vazdušnom napadu u južnim predgrađima Bejruta. Lider Hezbolaha, Said Hasan Nasralah, rekao je u govoru 1. avgusta da grupa brzo popunjava praznine nakon ubistva nekog od lidera.

Četvrti izvor agencije Rojters, zvaničnik Hezbolaha, izjavio je da je napad na komunikacione uređaje onesposobio 1.500 boraca zbog njihovih povreda, pri čemu su mnogi oslijepili ili su u eksplozijama ostali bez ruku.

Mada je to ozbiljan udarac, to je samo dio snage Hezbolaha, za koji je u nedavnom izvještaju američkog Kongresa procjenjuje da ima između 40.000 i 50.000 boraca. Nasralah tvrdi da grupa ima 100.000 boraca.

Od oktobra, kada je Hezbolah otvorio vatru na Izrael u znak podrške svom savezniku Hamasu u Gazi, grupa je preusmjerila borce na prve linije fronta na jugu, uključujući neke iz Sirije, kazala su tri izvora britanske agencije.

Takođe je ubrzao nabavku raketa, predviđajući dugotrajan sukob, dodali su izvori, napominjući da grupa nastoji da izbjegne opšti rat.

Glavni podržavalac i snabdjevač oružjem Hezbolaha je Iran. Grupa je najmoćnija frakcija u “osovini otpora” Teherana, koja uključuje neregularne snage širom Bliskog istoka. Veliki dio njihovog oružja su iranski, ruski ili kineski modeli.

Izvori, koji su tražili da ostanu anonimni zbog osjetljivosti teme, nijesu iznijeli detalje o oružju niti o tome gdje je kupljeno.

Iz Hezbolahovog kabineta za odnose sa javnošću nijesu odgovarali na Rojtersove upite za komentar.

Andreas Krig, viši predavač na Školi za studije bezbjednosti na Kraljevskom koledžu u Londonu, rekao je da su napadi protekle nedjelje poremetili operacije Hezbolaha, ali da umrežena organizaciona struktura grupe pomaže da postane izuzetno otporna sila. “Ovo je najstrašniji neprijatelj sa kojim se Izrael ikada suočio na bojnom polju, ne zbog brojnosti i tehnologije, već u smislu otpornosti”.

Moćne rakete

Sukobi su eskalirali prošle nedjelje. Izrael je u utorak ubio još jednog visokog komandanta Hezbolaha, Ibrahima Kubaisija. Sa svoje strane, Hezbolah je pokazao sposobnost da nastavi operacije, ispaljujući stotine raketa ka Izraelu u sve dubljim napadima.

U srijedu, Hezbolah je saopštio da je gađao sjedište izraelske obavještajne agencije Mosad u blizini Tel Aviva, više od 100 kilometara od granice. Sirene za uzbunu oglasile su se u Tel Avivu dok je jedan projektil zemlja-zemlja presretnut sistemima protivvazdušne odbrane, saopštila je izraelska vojska.

Hezbolah nije saopštio da li je lansirao neku od svojih najmoćnijih, precizno navođenih raketa, poput “fateh-110”, iranske balističke rakete sa dometom od 250-300 kilometara. Hezbolahove “fateh-110” rakete nose bojevu glavu od 450-500 kilograma, navodi se u izvještaju iz 2018. godine koji je objavio Centar za strateške i međunarodne studije u Vašingtonu.

Raketni napadi Hezbolaha su mogući zato što je lanac komande nastavio da funkcioniše uprkos tome što se grupa našla u haosu nakon detonacija pejdžera i voki-tokija, kazao je jedan visoki bezbjednosni zvaničnik.

Tri izvora su kazala da je sposobnost Hezbolaha da komunicira potpomognuta fiksnom telefonskom mrežom - koji opisuju kao ključnu za komuniciranje i nastavak rada - kao i drugim uređajima. Mnogi borci su, na primjer, nosili starije modele pejdžera koji nijesu pogođeni u napadima prošle nedjelje. Većina povrijeđenih od eksplozivnih uređaja bila je u Bejrutu, daleko od fronta.

Ovo je najstrašniji neprijatelj sa kojim se Izrael ikada suočio na bojnom polju, ne zbog brojnosti i tehnologije, već u smislu otpornosti, rekao je Krig

Hezbolah je pojačao korišćenje pejdžera nakon što je u februaru zabranio svojim borcima da koriste mobilne telefone na bojištu, kao odgovor na ubistva komandanata u napadima.

Ako lanac komandovanja bude prekinut, borci na prvim linijama su obučeni da djeluju u malim, nezavisnim formacijama stacioniranim u selima u blizini granice, koje su sposobne da se bore protiv izraelskih snaga tokom dužih perioda, dodao je visoki izvor.

Upravo se to desilo 2006, tokom posljednjeg rata između Hezbolaha i Izraela, kada su se borci ove grupe održali nedjeljama, neki od njih u selima na prvim linijama koje je Izrael okupirao.

Izrael tvrdi da je eskalirao napade kako bi oslabio sposobnosti Hezbolaha i omogućio povratak desetinama hiljada raseljenih Izraelaca u njihove domove blizu granice sa Libanom, odakle su pobjegli kada je Hezbolah počeo da ispaljuje rakete 8. oktobra.

Vlada premijera Benjamina Netanjahua saopštila je da preferira da postigne dogovor pregovorima, prema kojem bi se Hezbolah povukao iz pograničnog regiona, ali je spremna da nastavi kampanju bombardovanja ako Hezbolah to odbije, ne isključujući nijednu vojnu opciju.

Otpornost Hezbolaha izaziva strahove od dugotrajnog rata koji bi mogao da uvuče Sjedinjene Države, bliskog saveznika Izraela, i Iran - posebno ako Izrael pokrene kopnenu ofanzivu u južnom Libanu i zaglavi se u sukobu. Izraelska vojska nije odgovorila na zahtjev Rojtersa za komentar povodom ove priče.

Iranski predsjednik Masud Pezeškijan upozorio je u ponedjeljak na “nepovratne” posljedice u slučaju opšteg rata na Bliskom istoku. Zvaničnik američkog Stejt departmenta izjavio je da se Vašington ne slaže sa izraelskom strategijom eskalacije i da želi da smanji tenzije.

Podzemni arsenal

Prema onome što su dva izvora navela kao pokazatelj koliko su neka od Hezbolahovih oružja dobro sakrivena, u nedjelju su rakete ispaljene iz oblasti južnog Libana koju je Izrael nedugo prije toga gađao, rekli su izvori.

Vjeruje se da Hezbolah posjeduje podzemni arsenal, a prošlog mjeseca je objavio snimke na kojima se, kako izgleda, vidi kako njegovi borci voze kamione sa raketnim bacačima kroz tunele. Izvori nijesu precizirali da li su rakete ispaljene u nedjelju lansirane ispod zemlje.

Ako lanac komandovanja bude prekinut, borci Hezbolaha na prvim linijama su obučeni da djeluju u malim, nezavisnim formacijama, koje su sposobne da se bore protiv izraelskih snaga tokom dužih perioda

Izraelski ministar odbrane Joav Galant rekao je da je u ponedjeljak uništeno na desetine hiljada Hezbolahovih raketa i municije.

Izraelska vojska tvrdi da su pogođeni krstareći projektili dugog dometa, rakete sa bojevim glavama koje mogu nositi 100 kg eksploziva, rakete kratkog dometa i eksplozivne bespilotne letjelice.

Rojters nije mogao da iz nezavisnih izvora potvrdi tvrdnje izraelske vojske.

Boaz Šapira, istraživač iz Alama, izraelske organizacije specijalizovane za Hezbolah, kazao je da Izrael tek treba da gađa strateške lokacije poput raketa dugog dometa i skladišta dronova. “Mislim da nijesmo ni blizu da ovo završimo”, kazao je Šapira.

Vjeruje se da Hezbolah u svom arsenalu ima oko 150 000 raketa, navodi se u izvještaju američkog Kongresa. Krig tvrdi da se najmoćnije balističke rakete dugog dometa čuvaju pod zemljom.

Hezbolah je proveo godine gradeći mrežu tunela za koju Izrael procjenjuje da se proteže stotinama kilometara. Izraelska vojska je saopštila da su u napadima u ponedjeljak pogođene Hezbolahove lokacije za lansiranje raketa koje su sakrivene ispod kuća u južnom Libanu.

Hezbolah tvrdi da ne postavlja vojnu infrastrukturu blizu civila, a grupa nije objavila saopštenje povodom posljedica napada u ponedjeljak.

Tuneli

Lider Hezbolaha, Nasralah, izjavio je da su arsenal oružja grupe i mreža tunela prošireni od rata 2006. godine, posebno kada je riječ o sistemima za precizno navođenje. Zvaničnici Hezbolaha su rekli da je grupa koristila samo mali dio svog arsenala u borbama tokom protekle godine.

Izraelski zvaničnici su izjavili da je vojna infrastruktura Hezbolaha čvrsto povezana sa selima i zajednicama južnog Libana, pri čemu se municija i lansirne rampe za rakete skladište u kućama širom tog područja. Izrael već mjesecima bombarduje neka od tih sela kako bi smanjio borbene sposobnosti Hezbolaha.

U izvještaju organizacije Alama iz 2021. godine navodi se da su Iran i Sjeverna Koreja pomogli u izgradnji mreže tunela nakon rata 2006. godine.

Izrael se već suočio s izazovima pokušavajući da likvidira komandante Hamasa i autonomne borbene jedinice iz tunela koji se protežu ispod Gaze.

“To je jedan od naših najvećih izazova u Gazi, i sigurno je nešto s čim bismo se mogli suočiti i u Libanu”, rekla je za Rojters Karmit Valensi, viši istraživač na Institutu za studije nacionalne bezbjednosti u Tel Avivu.

Andreas Krig je dodao da, za razliku od Gaze, gdje su tuneli uglavnom ručno iskopani u pjeskovitom tlu, tuneli u Libanu su iskopani duboko u planinskoj stijeni. “Oni su daleko manje dostupni nego u Gazi i još teži za uništavanje”.

( N. Bogetić )