KfW sumnja u koruptivne radnje „Vodacoma”

Njemačka razvojna banka KfW, koja je glavni kreditor obimnih radova na unapređenju vodovodne i kanalizacione infrastrukture što se već godinama sprovode na Crnogorskom primorju, zatražila je od zajedničkog uslužnog i koordinacionog društva za vodosnabdijevanje i odvođenje otpadnih voda za Crnogorsko primorje “Vodacom” DOO iz Tivta, zvanično izjašnjenje povodom, kako su naveli, informacija koje su dobili o navodnom koruptivnom ponašanju “Vodacoma” u sprovođenju projekata u opštinama Ulcinj i Tivat.

“KfW banka je dobila informacije o navodima o koruptivnom ponašanju na projektima koje sprovodi ‘Vodacom’ u opštinama Ulcinj i Tivat, zbog čega izražava svoju veliku zabrinutost. Dobili smo indicije da postoje nepravilnosti i krivična djela kao što je uticanje na tendere i prihvatanje finansijskih sredstava u cilju zastupanja interesa pojedinih građevinskih firmi u procesu nabavke u vezi sa navedenim projektom”, piše u dopisu kojim je Karina Benig iz Odjeljenja za usklađenost KfW-a 20. septembra ove godine upozorila izvršnog direktora “Vodacoma” Dragana Roganovića i Ministarstvo finansija u Vladi Crne Gore.

“Vijesti” imaju uvid u taj dopis, odnosno zahtjev KfW banke da im se “Vodacom” najkasnje do 4. oktobra (danas), izjasni na ove navode. Vrijednost projekata koje i KfW finansira u ovim opštinama je 50 miliona eura.

Iz “Vodacoma” su “Vijestima” kazali da su oni od KfW banke zatražili pojašnjenje i konkretizaciju ovih optužbi, time potvrđujući da su dobili ovaj dopis.

KfW ozbiljno shvata navode

“Vodacomu” i Ministarstvu finansija nemački bankari su poručili da “KfW vrlo ozbiljno shvata navode o nezakonitom i nedoličnom ponašanju i sprovodi politiku nulte toletrancije u pogledu sankcionisanih praksi, direktno ili indirektno povezanih sa partnerima, finansiranim projektima ili agentima koji su uključeni u projekte KfW banke”.

“Kao rezultat toga, očekivanje i najbolja praksa KfW banke je da sve iznesene navode temeljno i sveobuhvatno isprati i istraži”, navedeno je u dopisu, uz napomenu da se njihova politika “nulte tolerancije” ogleda i u sporazumima o usklađenosti koje KfW banka ima potpisane sa “Vodacomom”, a što Njemcima daje mogućnost da ovoj crnogorskoj državnoj firmi upute zahtjev za izjašnjavanje o informacijama da “Vodacom” navodno, sprovodi koruptivne radnje u korist pojedinih izvođača na poslovima što ih u ime države, njemačkog kreditora i primorskih opština, sprovodi ta firma.

“U svjetlu tekuće saradnje KfW-a i ‘Vodacoma’ i u ciju omogućavanja odgovarajuće procjene bilo kakvih implikacija pomenutih navoda za takvu saradnju u skladu sa internim pravilima i propisima KfW banke, relevantno je i neophodno da KfW banka dobije dodatno pojašnjenje u vezi sa pomenutim navodima”, zaključuje se u zahtjevu za izjašnjenje koje su Njemci uputili rukovodstvu “Vodacoma” i proslijedili Ministarstvu finansija Crne Gore.

Projekti vrijedni desetine miliona eura

“Vodacom” je osnovan 2005. od Vlade Crne Gore i opština Bar, Kotor, Tivat, Budva i Herceg Novi kao agencija za implementaciju projekta od državnog značaja “Poboljšanje vodosnabdijevanja i odvođenje otpadnih voda na Crnogorskom primorju.”

Ovaj projekat je ukupne vrijednosti nekoliko desetina miliona eura i već godinama se fazno implementira gradnjom nove ili modernizacijom postojeće vodovodne i kanalizacione infrastrukture u tim opštinama. Pored ostaloga, u sklopu ovih mjera i kredita koje daje KfW banka preko crnogorskog Ministarstva finansija, sagrađena su i puštena u rad i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Tivtu za tu i opštinu Kotor, odnosnu u Herceg Novom za taj grad.

Opština Budva je vrlo brzo istupila iz “Vodacoma” i cijelog tog projekta, pa je sama gradila svoje postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda na Vještici što je kasnije dovelo do jednog od do sada najvećih korupcionaških skandala i afera u Crnoj Gori. Opština Ulcinj se “Vodacomu” priključila 2012. godine.

Tokom realizacije projekata “Poboljšanje vodosnabdijevanja i odvođenje otpadnih voda na Crnogorskom primorju”, “Vodacom” je spona koja koordinira između Vlade, ministarstava, Opština, lokalnh vodovodnih preduzeća, konsultanata, projektanata, izvođača, donatora i kreditora. Svi tenderi i procesi izbora izvođača radova, nadzora i konsultanata idu preko “Vodacoma”, dok opštine koje su krajni korisnici, finansiraju ove radove otplaćujući dugoročne kredite njemačkoj KfW banci.

“Vodacom svoj rad svih ovih godina zasniva na temelju osnovnih vrijednosti kojim se i vodi, a to su: znanje i vještina zaposlenih, kooperativnost, odgovornost, inovativnost, inicijativnost, etika. Misija ‘Vodacoma’ je da kao uslužno i koordiciono preduzeće pruži visokokvalitetnu konsultantsku uslugu opštinama i vodovodima crnogorskog primorja kako bi obezbijedili kvalitetne usluge vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda stanovništvu i privredi u funkciji privrednog razvoja primorske regije”, piše na sajtu ove firme.

Isti izvođač u Tivtu i Kotoru

Ta firma trenutno, prema svom posljednjem na sajtu dostupnom mjesečnom izvještaju iz jula ove godine, sprovodi fazu V projekta u Ulcinju, ukupne vrijednosti preko 20 miliona eura, a koja podrazumijeva obimne radove na tamošnjoj vodovodnoj i kanalizacionoj infrastrukturi. Radovi su, zvanično, počeli 16. februara 2023. Konkretan posao na teretnu vrijedan 11,86 miliona eura izvodi građevinska kompanjija “MPP Jedinstvo” iz Užica, a nadzor nad njime obavlja konzorcijum njemačke firme “Hydrophil” GmbH i beogradske “Pro-ing” DOO.

Prema izvještaju “Vodacoma”, većina tih radova značajno kasni u odnosu na planiranu dinamiku od 20 mjeseci, odnosno planirani rok za završetak koji je 15. oktobar ove godine, te se odvija uz brojne probleme i administrativne i tehničke poteškoće, a neke od planiranih aktivnosti još nisu ni počele. Značajno kasne i druge pripremne aktivnosti u vezi sa planiranom izgradnjom postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Ulcinju.

U Tivtu se trenutno sprovodi tzv. faza V- komponenta 2, vrijedna preko 28 miliona eura. Za nju i sa njom povezane radove iste komponente u opštini Kotor, “Vodacom” je kao najpovoljnijeg ponuđača na međunarodnom tenderu izabrao takođe “MPP Jedinstvo” iz Užica. Ova firma uskoro treba da počne radove u Kotoru, dok je već trebala da to uradi u Tivtu gdje, međutim, još nije završen administrativni proces rješavanja imovinsko-pravnih problema u vezi sa prolaskom nove vodovodne i kanalizacione inftrastrukture kroz privatne posjede.

“Vijesti” od KFW banke očekuju odgovor na pitanja koja smo im uputili da saopšte kakve konkretno informacije posjeduju u vezi sa navodnim koruptivnim radnjama u poslovima sa izradnjom vodovodne i kanalizacione infrastrukture na Crnogorskom primorju preko “Vodacoma”, te da saopšte da li se KfW tim povodom već obratio policijsko-tužilačkim organima u Crnoj Gori.

“Vodacom”: I mi imamo nultu toleranciju na korupciju

Na molbu da prokomenarišu zahtjev koji im je uputila KfW banka, iz “Vodacoma” su “Vijestima” ponovili da njemačka banka “vodi politiku nulte tolerancije na bilo kakve koruptivne radnje, koje neposredno ili posredno mogu uticati na projekte koji se sprovode uz njihovo posredovanje”, te naglasili da očekuju da Njemci konkretizuju ove primjedbe.

“Istu politiku, nulte tolerancije na koruptivne aktivnosti ima i “Vodacom” doo Tivat. S obzirom na to da smo od KfW banke dobili obavještenje da su dobili informaciju o navodima o koruptivnom ponašanju, na projektima koje sprovodi “Vodacom”, očekujemo da KfW banka konkretizuje dobijene informacije i indicije koje posjeduje, u smislu konkretnih radnji i lica, kako bi u cilju sprečavanja daljih mogućih koruptivnih aktivnosti preduzeli odgovarajuće zakonske mjere”, saopštili su “Vijestima iz menadžmentaa “Vodacoma”.

( Siniša Luković )