Preko EncroChata dogovarali šverc tone kokaina: Međunarodna grupa krijumčara droge osuđena u Škotskoj

Međunarodni trgovac drogom Džejms Džimi Stivenson (59), koji je nekada bio jedan od najtraženijih ljudi u Velikoj Britaniji, osuđen je na 20 godina zatvora. Presuda mu je izrečena u Visokom sudu u Glazgovu, Škotska. Među ključnim dokazima protiv Stivensona bile su poruke sa šifrovane platforme EncroChat, koje su istražitelji dešifrovali i koristili kako bi otkrili njegove kriminalne dogovore sa saučesnicima. Na toj, nekada zaštićenoj aplikaciji, Stivenson je koristio nadimke Elusiveale i Bigtasty.

To je saopšteno iz Nacionalne agencije za borbu protiv kriminala (NCA) Ujedinjenog Kraljevstva, odakle su objasnili da mu je suđeno zbog optužbi da je prokrijumčario skoro tonu kokaina iz Ekvadora na sjever Škotske. Droga sakrivena u paketima banana, čija je ulična vrijednost iznosila 76 miliona funti, trebala je biti dopremljena u Glazgov Fruit Market Ltd u gradskoj ulici Kenedi.

Zaplijenjen je u luci Dover u septembru 2020...

U julu 2020. godine, francuski i holandski pravosudni i policijski zvaničnici saopštili su da su razbili svjetsku mrežu za šifrovanu komunikaciju Enkročat koju su navodno isključivo koristile kriminalne organizacije, šverceri narkotika i nalogodavci i izvršioci atentata.

Evropski policajci potom su razbili i nekada kriptovanu Skaj aplikaciju, koju su takođe, prema njihovim tvrdnjama, dominatno koristile kriminalne grupe i pojedinci.

Na osnovu telefonskih poruka sa oba šifrovana programa, uhapšeno je više hiljada osoba širom Evrope.

Dio pravnih zastupnika optuženih i osumnjičenih u Crnoj Gori tvrdi da se kriptovana Skaj aplikacija ne može koristiti kao dokaz pred crnogorskim pravosuđem, jer je pribavljena nezakonito...

Glavni specijalni tužilac Vladimir Novović početkom godine kazao je “Vijestima” da je Specijalno državno tužilaštvo (SDT) potpuno uvjereno u zakonitost Skaj materijala...

Iceman negirao, pobjegao, pa priznao

Iz NCA obrazlažu da je Stivenson bio ključan i u kriminalnom poslu proizvodnje i isporuke otprilike 28 miliona etizolam tableta “street valium”, koje su zaplijenjene nakon racije u fabrici tableta u Kentu.

Stivenson, čiji nadimak je Iceman, negirao je krivična djela sve dok u avgustu nije počelo dugo očekivano suđenje.

Tri dana nakon početka suđenja priznao je dvije optužbe - da je odgovoran za teški i organizovani kriminalom u vezi sa krivičnim djelom uvoza kokaina i umiješanost u teški organizirani kriminal putem nabavke Etizolama, droge klase C.

Stivensona i njegovu organizovanu kriminalnu grupu srušili su istražitelji iz NCA, policije Škotske i Metropolitan policije, u operaciji Venetic - UK, tokom koje su 2020. godine i razbili šifrovanu komunikacijsku platformu EncroChat.

NCA objašnjava da su u junu te godine u saradnji sa Metropolitan policijom izvršili raciju u fabrici tableta u Kentu i zaplijenili 28 miliona etizolam tableta. U isto vrijeme, službenici NCA i policije Škotske, uhapsili su Stivensona u jednom hotelu na južnoj strani Glazgova.

Pušten je uz kauciju i nepuna dva mjeseca kasnije pobjegao.

U septembru iste godine otkrivena je pošiljka od gotovo tonu kokaina, a transkripti sa EncroChata pokazali su da je Stivenson organizovao da taj tovar droge stigne iz Ekvadora u Škotsku.

U januaru 2022. godine, NCA je uputila javni poziv za informacije o tome gdje se nalazi njihov najtraženji bjegunac - Iceman.

Samo dvije sedmice kasnije, nakon operacije NCA, policije Škotske i Holandske nacionalne policije, uhapšen je dok je džogirao ulicom na jugozapadu Holandije i izručen je natrag u Škotsku.

Osim njega, prije tri dana pred Visokim sudom na sedam i četiri godine osuđeni su Gerard Karbin (44) i Rajan McPhe (34) iz Glazgova, nakon što su priznali optužbu da su bili umiješani u teški i organizovani kriminal - snabdijevanje Etizolamom.

Paul Bowes (53) priznao je istu optužbu i osuđen je na šest godina zatvora.

Na istu kaznu osuđen je vlasnik Glazgov Fruit Marketa Ltd David Bilsland (68), koji je priznao da je pristao na uvoz kokaina.

I Bilsland je, navode iz NCA, koristio EncroChat, a na toj aplikaciji pisao je iza nadimka Trendymutant.

Pojašnjavaju da je on Stivensona upoznao “na kriminalnom sastanku u Španiji”, ali i da se povezao sa njegovom desnom rukom Llojdom Crossom (32).

Cross je na EncroChat-u koristio nadimak Shaggygoat. On je prvog dana suđenja priznao učešće u švercu kokaina i osuđen je na šest godina zatvora.

Tamo su "gdje im je i mjesto"

Regionalni šef istraga NCA, Gerry Mclean, nakon suđenja kazao je:

“Džejmi Stivenson i njegova OKG sada su tamo gdje im je mjesto zahvaljujući veoma dugim i upornim istragama koje su sproveli službenici NCA, policije Škotske i Metropolitan policije. Prestupnike koji krijumčare i prodaju drogu širom Ujedinjenog Kraljevstva uopšte nije briga za štetu koju nanose našim zajednicama, nije ih briga za živote koji su uništeni ovisnošću. NCA i naši policijski partneri nastaviće primjenjivati ​​svaku moguću taktiku kako bi ciljali prestupnike koji predstavljaju takvu prijetnju javnosti”, saopštio je NCA.

Oni citiraju i glavnog nadzornika detektiva i šefa Odsjeka za organizovani kriminal u škotskoj policiji, Dave Ferrija, koji je rekao:

“Kazna Stivensona, Bilslanda, Bowesa, Carbina, McPheeja i Crossa nakon njihovog priznanja krivice šalje jasnu poruku da se aktivnosti onih koji misle da mogu unijeti ilegalne droge u naše zajednice neće tolerisati. Želim da odam priznanje za naporan rad i marljivost policajaca koji su istraživali grupu i pružili dokaze u kompleksnoj istrazi. To takođe pokazuje vrijednost rada sa našim partnerima za sprovođenje zakona, uključujući Nacionalnu agenciju za kriminal i one u inostranstvu, i naglašava nepokolebljivu posvećenost policije Škotske Radnoj grupi za ozbiljan organizovani kriminal i njenoj nacionalnoj strategiji. Ova multiagencijska operacija, koja je obuhvatila nekoliko zemalja, spriječila je ogromnu količinu ilegalnih droga da stigne do naših zajednica i nesumnjivo će spasiti živote”, kazao je on.

Kenny Donnelly iz pravosudne institucije Škotske (COPFS) koji vodi borbu protiv teškog organiziranog kriminala, rekao je:

“Naša poruka je jasna - nećemo ostaviti kamen na kamenu u potrazi za trgovcima drogom. Oni će biti uhvaćeni, procesuirani, a za zločine će odgovarati pred sudom.”

Iz NCA objašnjavaju da je do sada, kroz kombinovani rad svih organa za provođenje zakona Ujedinjenog Kraljevstva i Državnog tužilaštva, operacija Venetic rezultirala sa više od 3.200 hapšenja, 1.841 osuđenim prestupnikom, više od 11.800 godina zatvora, zaplijenjeno preko 84 miliona funti, 3.500 zaplijenjenih metaka, 173 komada oružja, zaplijenjeno šest i po tona kokaina i više od tri tone heroina, i spriječeno više od 200 obračuna...

Prva presuda u Crnoj Gori

U podgoričkom Višem sudu u februaru je donesena prva presuda na osnovu dokaza iz Skaj aplikacije.

To je učinjeno u predmetu protiv okrivljenih za planiranje ubistva Marka Ljubiše zvanog Kan, početkom 2021. godine u Budvi.

Sutkinja Vesna Kovačević saopštila je tada da je Specijalno vijeće, kojim je predsjedavala, dokaz sa Skaja prihvatilo kao validan...

“To je potvrđeno SKY komunikacijom kada je Ilić Lazar, a čiji je pin kod G02133 u razgovoru sa NN licem kazao: ‘Brate ove godine čistimo sve, započinjemo sa Kanom, jedva čekam da ga ubijem, sanjao sam da mi je pobegao, poludeo sam’. Što nadalje znači da je ova kriminalna organizacija stvorena radi vršenja krivičnih djela ubistava, kako je to opisano u optužbi ovlašćenog tužioca”, navodi se u između ostalog u obrazloženju presude.

Novović: Dokazi sa Skaja pribavljeni u skladu sa Evropskom konvencijom

Novović je ranije “Vijestima” kazao da SDT koristi i poruke sa Skaj aplikacije kao dokaz u brojnim predmetima protiv organizovanih kriminalnih grupa.

“SDT je potpuno uvjereno u zakonitost Skaj materijala. Naime, radi se o dokazu koji je pribavljen u skladu sa Evropskom konvencijom o međusobnom pružanju pravne pomoći u krivičnim stvarima sa dodatnim protokolima i Zakonom o međunarodnoj pravnoj pomoći u krivičnim stvarima. Inače, članom 45 Zakona o međunarodnoj pravnoj pomoći u krivičnim stvarima je propisano da je procesna radnja koju je preduzeo strani pravosudni organ u skladu sa svojim zakonom, u krivičnom postupku u Crnoj Gori izjednačena sa odgovarajućom procesnom radnjom koju preduzima domaći pravosudni organ, osim ako to nije u suprotnosti sa načelima domaćeg pravnog sistema i opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava. U konkretnom slučaju nadležni francuski pravosudni organi su Skaj materijal izuzeli po naredbama francuskih pravosudnih organa i u skladu sa francuskim zakonodavstvom, što potvrđuje preko 50 sudskih odluka francuskih sudova koje su donesene od nižih do najviših nivoa. S tim u vezi, na istom fonu su odluke Vrhovnog suda Kraljevine Norveške, kao i Regionalnog suda u Hamburgu i Vrhovnog suda Kraljevine Holandije, koje se odnose na aplikaciju Enkročat, što je gotovo istovjetno Skaj aplikaciji. U konačnom, SDT pristupa istragama na sveobuhvatan način upotrebljavajući sva dokazna sredstva propisana Zakonikom o krivičnom postupku, pa se ni u jednom slučaju ne ograničava na postojanje samo jednog dokaza”.

( Jelena Jovanović )