ZBCG: Hitno predložiti zakon o agentima stranog uticaja, pojedine NVO funkcionišu van zakona

Iz koalicije Za budućnost Crne Gore (ZBCG) saopšteno je da je potrebno hitno predlaganje zakona o agentima stranog uticaja u Crnoj Gori.

Kazali su da je njima palo u dio da Crnu Goru učine istinski slobodnom zemljom.

Navode da jedan od važnih pravaca djelovanja treba da bude priprema i donošenje novog zakona koji će urediti funkcionisanje raznih stranih agentura koje pod plaštom nevladinih organizacija (NVO) "pokušavaju da utiču na unutrašnju i spoljnu politiku naše zemlje".

"Političke organizacije su zakonom obavezane da svoje finansije učine javnim i kontrolu istih vrši nadležna Državna revizorska institucija (DRI), a to nije slučaj sa ovim agenturama koje zloupotrebljavaju naziv NVO dok im se u budžet nesmetano ubrizgavaju injekcije od milion dolara na redovnoj osnovi. Naše političko djelovanje je u samoj žiži javnosti i ne postoji jedan argument da radimo za bilo čije interese osim za interese birača i građana Crne Gore", navodi se u saopštenju.

Iz ZBCG su rekli da samo zbog nedostatka adekvatnog zakona, u Crnoj Gori danas "imamo ne jednu, nego više 'NVO' koje funkcionišu izvan i iznad zakona i koje sebi daju za pravo da nonšalantno dijele moralne lekcije i etikete gotovo svim političkim, ali i državnim institucijama".

"Te agenture podmeću, lažu i vode veoma preciznu kampanju za potrebe stranog naručioca za koga rade, dok ti naručioci imaju konkretne interese vezane za njihove uticaje u Crnoj Gori koji svakako nisu interesi i želje građana. Kako su im puna usta tuđih finansija i uticaja, krajnje je vrijeme da građani Crne Gore imaju uvid i u njihove i da se takve agencije jasno odvoje od stvarnih NVO koje za cilj imaju poboljšanje kvaliteta života građana, te da ih nazovemo pravim imenom - agentima stranog uticaja u Crnoj Gori", ističu iz ZBCG.

"Istinska transparentnost može doći samo ako zakoni i pravila budu važili za sve. Mi smo pozvani kao vlast, a ne sumnjamo da ovo isto želi i opozicija, da politiku Crne Gore treba odvojiti od brutalnog agenturnog rada raznih međunarodnih bezbjednosnih struktura", zaključuje se u saopštenju.

Po uzoru na Rusiju

Zakon o "stranim agentima" uveden je u Rusiji 2012. godine.

Dojče vele navodi da se zakon prvobitno primjenjivao na nevladine organizacije koje primaju finansijska sredstva i donacije iz inostranstva. U decembru 2019. ruski predsjednik Vladimir Putin potpisao je novi zakon kojim je proširena pravna definicija toga ko se sve može smatrati stranim agentom.

Od 2022. godne ta kvalifikacija uključuje svako fizičko lice ili grupu koja prima bilo koju količinu novca iz inostranstva – bez obzira da li je riječ stranim vladama, organizacijama ili čak građanima – i koja objavljuje „štampane, audio, audio-vizuelne ili druge izvještaje i materijale“.

Zakoni o stranim agentima po uzoru na onaj Ruske Federacije na snazi su ili u proceduri u Kirgistanu, Gruziji, Mađarskoj i Slovačkoj.

Gruzija, zemlja sa otprilike tri miliona ljudi, bila je pogođena političkom krizom ove godine zbog usvajanja zakona o stranim agentima, koji zahtijeva od organizacija koje primaju više od 20 odsto svog finansiranja iz inostranstva da se registruju kao "agenti stranog uticaja".

Gruziji stopirano pristupanje EU

Ambasador Evropske unije (EU) u Gruziji, Pavel Herčinski rekao je u julu ove godine da je pristupanje Gruzije EU stopirano, a da je dio finansijske podrške toj zemlji zamrznut nakon što su gruzijske vlasti usvojile novi zakon za koji se strahuje da će ograničiti demokratske slobode.

On je tada rekao da su lideri EU odluku o stopiranju procesa donijeli tokom posljednjeg samita Evropskog savjeta, a da je ona uslijedila nakon što su gruzijske vlasti usvojile zakon o "stranom uticaju" uprkos višenedjeljnim protestima.

Pored toga, zamrznuto je ukupno 30 miliona eura finansijske podrške, namijenjene Ministarstvu odbrane Gruzije 2024. godine, rekao je Herčinski na konferenciji za novinare, prenio je u julu Radio Slobodna Evropa (RSE).

"Ovo je samo prvi korak, a biće i drugih. Naša direktna podrška vladi Gruzije biće ograničena i nastojaćemo da tu podršku preusmjerimo na civilno društvo i medije. Tužno je vidjeti odnose EU i Gruzije na tako niskoj tački, a mogli da budu na vrhuncu", kazao je tada Herčinski

Zakon koji je stupio na snagu u junu uprkos masovnim protestima i vetu predsjednika zemlje, zahtijeva od medija, nevladinih organizacija i drugih neprofitnih grupa da se registruju kao "strani agenti" ako dobiju više od 20 odsto novca za svoje finansiranje iz inostranstva.

Opozicija je osudila nacrt kao "ruski zakon" jer Moskva koristi sličan zakon da stigmatizuje nezavisne medije, organizacije i pojedince koji su kritični prema Kremlju tvrdeći da je njegovo usvajanje znak ruskog uticaja u Gruziji.

Zvaničnici EU su više puta osuđivali zakon kao nedemokratski i rekli da će on ometati put Gruzije ka članstvu u EU.

( B.R. )