"NATO banka" da zaštiti Evropu od Trampa

Evropa, Velika Britanija i Ukrajina hitno treba da zaštite od Donalda Trampa svoju kolektivnu bezbjednost osnivanjem "NATO banke" za pomoć u finansiranju odbrane, sugeriše ekspertski izvještaj.

Evropljani moraju da se suoče s realnošću da bi Tramp, ako pobijedi na predsjedničkim izborima u SAD sljedećeg mjeseca, mogao brzo smanjiti američku vojnu potrošnju u Evropi, pokušati da nametne mirovni sporazum Ukrajini koji bi ostavio dio njene teritorije pod ruskom kontrolom, i čak se povući iz NATO-a, navodi se u izvještaju britanskih i njemačkih tink tenkova.

Takvi koraci bi imali ogromne posljedice za dijeljenje obavještajnih podataka i održivost člana 5, ključne klauzule o kolektivnoj samoodbrani NATO-a, navodi se u izvještaju koji je objavljen juče, prenio je "Gardijan".

"Trampov prvi mandat je obilježen povlačenjem iz sporazuma, carinama za saveznike i pohvalama na račun autoritarnih vlada. Evropski lideri moraju praktično i preventivno ojačati evropsku odbranu, bezbjednost i otpornost na drugi Trampov predsjednički mandat", rekao je Sem Gudman, jedan od autora izvještaja.

Izvještaj su pripremili Novi diplomatski projekat (New Diplomacy Project), koji savjetuje ser Dejvid Mening, bivši britanski ambasador u Vašingtonu, i Fondacija Fridrih Ebert, koja je povezana sa Socijaldemokratskom partijom njemačkog kancelara Olafa Šolca. Objavljen je uoči današnjeg sastanka u Londonu novog generalnog sekretara NATO-a Marka Rutea, britanskog premijera Kira Starmera i britanskog ministra spoljnih poslova Dejvida Lamija.

Tramp je rekao da će, ako pobijedi, reći Ukrajini da mora da postigne dogovor sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom. Ostalo je samo tri mjeseca da ga uvjere da je cijena mira koju će Kremlj vjerovatno zahtijevati neprihvatljiva, navodi se u izvještaju.

Da bi ublažile uticaj drugog Trampovog mandata, NATO članice bi trebalo da podrže osnivanje savezničke multilateralne kreditne institucije, u praksi NATO banke, navodi se. To bi moglo "uštedjeti zemljama milione na neophodnim nabavkama opreme, ponuditi niske kamatne stope na zajmove članicama saveza i uvesti novu liniju finansiranja sa dužim rokovima otplate. Banka bi bila finansirana početnim pretplatama članica NATO-a u zamjenu za ovlašćeni kapital".

Velika Britanija bi takođe trebalo da se pripremi da potpiše ili unaprijedi bezbjednosne sporazume s Njemačkom, EU i Francuskom, navodi se u izvještaju. Sporazumi bi mogli obuhvatiti razvoj sistema raketne odbrane, punjenje aviona u vazduhu, održavanje letjelica, kapacitete vazdušnog transporta i zajedničke sajber sposobnosti. Takođe se predlaže britanska garancija za dijeljenje obavještajnih podataka iz saveza Pet očiju, koji uključuje SAD, Britaniju, Kanadu, Australiju i Novi Zeland.

Izvještaj takođe poziva lidere da aktivno razmotre mjere za zaštitu Ukrajine ako Tramp bude ponovo izabran

Prema izvještaju, druge prijetnje koje bi Trampova pobjeda mogla da donese uključuju slabljenje diplomatske komunikacije između SAD-a i Evrope, povlačenje američkih trupa i vojne imovine iz Evrope, kao i rasprostranjeno uvođenje tarifa koje bi moglo dovesti do kolapsa Svjetske trgovinske organizacije.

Autori predviđaju da će Trampov mirovni plan za Ukrajinu vjerovatno propasti jer Rusija želi više nego što Tramp shvata, a njemu bi moglo biti preteško da ignoriše otpor prema percipiranoj kapitulaciji.

Jedna od autorki izvještaja, Džejd Meglin iz Novog diplomatskog projekta, rekla je: "Britanska vlada i evropski lideri treba da aktivno razmotre mjere sada kako bi preventivno podržali Ukrajinu u slučaju da Tramp bude ponovo izabran u novembru.

"Iako će Tramp imati ograničen politički manevarski prostor u vezi sa politikom prema Ukrajini kada je u pitanju pružanje smrtonosne pomoći, strateška dvosmislenost i diplomatski uticaj, mogao bi pokušati da potkopa NATO savez i iskoristi svoj 'mirovni plan' kako bi ograničio dalju smrtonosnu pomoć Ukrajini".

( A.Š. )