"Stekli se uslovi da pripravnicima u sudovima i državnim tužilaštvima minimalna zarada bude 800 eura"

Stekli su se svi uslovi za primjenu minimalne zarada od 800 eura iz odredbe čl. 2 važećeg Zakon o radu, na tom putu ne postoje pravne, niti druge prepreke, saopštili su danas pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima.

"Nažalost, pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima (u daljem tekstu: pripravnici), ponovno su prinuđeni da se ovim putem obrate javnosti, a sve u cilju ostvarivanja i zaštite vlastitih prava", ističe se u saopštenju koje potpisuje Luka Jovićević, predstavnik pripravnika u sudovima i državnim tužilaštvima

U saopštenju se pojašnjava postupak i uslovi koje je neophodno ostvariti za sticanje zvanja pripravnika.

"Prvenstveno, pored opšteg uslova koji se odnosi na završeni četvorogodišnji program studija na pravnom fakultetu u nivou stručne kvalifikacije VII-1 (zvanje specijaliste pravnih nauka, odnosno diplomiranog pravnika), koji predstavlja polazni i neophodni uslov od čije ispunjenosti zavisi da li kandidat može steći pravo polaganja ispita za provjeru kvalifikovanosti za obavljanje prakse u sudu, odnosno državnom tužilaštvu, tzv. 'pravosudni ispit u malom'. Navedeni uslov je dodatno opterećen važećim promjenama u oblasti obrazovanja, pa je tako većina trenutnih pripravnika (a što će važiti i za nadolazeće kandidate) morala imati završen petogodišnji program studija (3+2) na pravnom fakultetu u nivou stručne kvalifikacije VII-2 (master). Nakon polaganja, a ukoliko na osnovu ostvarenog rezultata i slobodnih radnih mjesta to bude slučaj, radni odnos se zasniva shodno javnom oglasu koji raspisuje Vrhovni sud Crne Gore, odnosno Vrhovno državno tužilaštvo, te kandidat zasniva radni odnos u trajanju od 3 (tri) godine, a kako to i egzistira u rješenjima donijetim prilikom zasnivanja radnih odnosa za pripravnike", ističe se u saopštenju.

Pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima navode da "incijalni povod za reagovanje predstavlja postupanje nadležnog Ministarstva finansija Vlade Crne Gore, koje se ogleda u diskriminaciji po osnovu radnog mjesta u odnosu na sve zaposlene sa VII-1 stepenom stručne kvalifikacije, a što smatramo nedopustivim, i to u pogledu primjene Zakona o radu, preciznije Izmjenama i dopuni Zakona o radu (Službeni list CG br. 86/2024) kojim je u odredbi čl. 2 regulisana minimalna zarada za zaposlene na radnim mjestima do V nivoa stručne kvalifikacije koja iznosi 600,00 eura i minimalna zarada za zaposlene sa VI i višim nivoom kvalifikacije obrazovanja koja iznosi 800,00 eura".

"Naime, predstavnici nadležnog Ministarstva su u komunikaciji sa predstavnicima sudova i državnih tužilaštava, ocijenili da u odnosu pripravnika ne stoji dosljedna primjena prednje citirane odredbe Zakona o radu. Za ovakav stav, nadležni utemljenje “nalaze” u odredbi čl. 13 Opšteg kolektivnog ugovora, kojom je propisano da se zarada pripravnicima utvrđuje u visini koja ne može biti manja od 70% zarade odgovarajuće grupe poslova iz čl. 11 i čl. 12 tog kolektivnog ugovora (kojim članovima su definisane grupe poslova sa koeficijentima za utvrđivanje zarada po osnovu složenosti postignutih ishoda učenja). Što bi u konkretnom slučaju značilo da koeficijent složenosti poslova za pripravnike iznosio 7.14. S tim u vezi, ovakav stav Ministarstva predstavlja proizvoljno tumačenje zakonskih odredbi, koji bi bio u direktnoj suprotnosti sa odredbama važećeg Zakona o radu. Ovo sa razloga što Zakon o radu predstavlja krovni zakon, te samim tim predstavlja i izvor radnog prava, što implicira da se hijararhijski posmatrano Zakon o radu nalazi na vrhu, a potom se nižu Opšti kolektivni ugovor, kolektivni ugovori i ugovori o radu. Shodno hijararhijskom nizu, pretpostavlja se obaveza usklađivanja svih drugih akata sa Zakonom o radu, što bi značilo da se tim aktima zaposlenima ne smije predviđeti manji obim prava u odnosu na Zakon o radu, kao ni nepovoljniji uslovi rada. Pojašnjenja radi, pod povoljnijim uslovima rada podrazumijevaju se, između ostalog, uslovi za ostvarivanje prava iz radnog odnosa", piše u saopštenju.

Pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima su poručili da "sve navedeno, jasno ukazuje da nema mjesta prioritetnoj primjeni Opšteg kolektivnog ugovora u odnosu na Zakon o radu, odnosno da je mogućnost ovakvog derogiranja isključena a kako to nalazi nadležno Ministarstvo, jer bi se u tom slučaju pripravnicima pružio manji obim rada i nepovoljniji uslovi rada, što po automatizmu povlači primjenu odredbi Zakona o radu".

"Na osnovu navedenog, ističemo da su se stekli svi uslovi za primjenu minimalne zarada iz odredbe čl. 2 važećeg Zakon o radu, te da na tom putu ne postoje pravne, niti druge prepreke. Da je tako, potvrđuje i samo Ministarstvo u Uputstvu za obračun minimalnih zarada u sistemu za Centralizovani obračun zarada dostavljenom sudovima i državnim tužilaštvima, iz kojeg proizilazi sljedeće:'…iz navedenog proističe da je po granskom kolektivnom ugovoru za oblast uprave i pravosuđa, minimalna zarada: do koeficijenta 6.80 u iznosu od 600,00 eura i od koeficijenta 7.00 u iznosu od 800,00 eura..'. Iz navedenog se da zaključiti da i stav Ministarstva isključuje svaku mogućnost neprimjenjivanja minimalne zarade u odnosu na pripravnike, ali ostaje nejasno i sporno zašto nadležno Ministarstvo odbija da postupi u skladu sa vlastitim Uputstvom". piše u saopštenju.

Pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima ukazuju "da bi usljed ovakvog postupanja nadležnog Ministarstva, zarada pripravnicima ostala na dosadašnjem nivou uz određene oscilacije u rasponu od 593,00 do 625,00 eura, koja zarada bi bila ispod ili u rangu zarade za zaposlene do V nivoa stručne kvalifikacije koja iznosi 600,00 eura, a u bitnom niža od minimalne zarade za zaposlene sa VI i višim nivoom kvalifikacije obrazovanja koja iznosi 800,00 eura, čime bi se obezvrijedio sav prethodno uloženi trud koji nas je doveo do radnih mjesta koje sada obavljamo".

"Takođe, valja istaći i činjenicu da većina pripravnika živi upravo od zarada koju ostvaruju po osnovu rada, da među nama ima porodičnih ljudi, a da je veliki broj pripravnika izložen preseljenju u drugim Opštinama ili svakodnevnim dugtrajnim putovanjima do mjesta obavljanja rada, pa bi ovakav potez nadležnog Ministarstva bio direktan udar na našu egzistenciju. Sve navedeno, ne odgovara ni stanju u kojem se pravosuđe nalazi, a koje se odnosi na ogroman postojeći deficit u broju zaposlenih, a što će za konačnu posljedicu imati smanjenje i ovako mizerne zainteresovanosti za ovu oblast, čime će se u konačnom anulirati mogućnost da mi, pripravnici koji su se odvažili da pristupe ovako odgovornom pozivu, budemo kamen temeljac budućnosti pravosuđa i svojim trudom doprinesemo otklanjanju navedenog stanja. Ono što ostaje sigurno, jeste činjenica da bi se ovakvim postupanjem koje sada već predstavlja kontinuirani odnos vlasti prema nama, jedino “derogirala” naša budućnost koju smo vezali za oblast pravosuđa, te u konačnom isto je u suprotnosti sa ciljem programa Evropa sad 2 a koji se zasniva na poboljšanju životnog standarda građana", kazali su pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima.

Najavljuju da su zahtjeve za zakazivanje sastanaka sa predstavnicima nadležnih ministarstava već uputili, po kojim zahtjevima očekuju hitna postupanja, a sve radi njihovog aktivnog uključivanja u proces rješavanja ove situacije.

( Ne.V. )