Tužioci još cijene o smrti geometra na gradilištu u Pljevljima

Više državno tužilaštvo (VDT) u Bijelom Polju razmatra spise koje im je početkom mjeseca dostavilo pljevaljsko Osnovno tužilaštvo, kako bi ocijenili da li ima osnova za pokretanje krivičnog postupka protiv određenog lica u slučaju koji se u julu dogodio na gradilištu investitora “Mili Company”, kada je smrtno stradao geometar Ranko Despotović.

To su “Vijestima” kazali iz tog tužilaštva.

“Dana 7. 10. 2024. godine, Osnovno državno tužilaštvo Pljevlja, dostavilo je Višem državnom tužilaštvu Bijelo Polje spise formirane povodom nezgode koja se dogodila dana 10. 7. 2024. na gradilištu investitora ‘Mili Company’ d.o.o. Kališići u Pljevljima, kada je smrtno stradao geometar Despotović Ranko iz Pljevalja. U ovom tužilaštvu u toku je razmatranje dostavljenih spisa, radi ocjene da li ima osnova za pokretanje krivičnog postupka protiv određenog lica, zbog krivičnog djela za koje se gonjenje preduzima po službenoj dužnosti”, navodi se u odgovoru koji je dostavljen redakciji.

Prema zapisniku koji je na dan nezgode sačinilo Osnovno državno tužilaštvo u Pljevljima, 10. jula u poslijepodnevnim satima na gradilištu investitora “Mili Company” došlo je do obrušavanja zemlje, a obrušena zemlja pala je na geometra Ranka Despotovića, koji se u tom trenutku nalazio na gradilištu i određivao kote za izradu objekta.

Kako u nalazu navodi vještak Milonja Rakonjac, njemu “nije dostavljena prijava o povredi na radu, što je bila obaveza poslodavca”. Vještaku, takođe, nije dostavljen na uvid ni Pravilnik o zaštiti i zdravlju na radu, Akt o procjeni rizika za sva radna mjesta zaposlenih, te druga tražena dokumentacija. Vještak je, kako se navodi u nalazu u koji su “Vijesti” imale uvid, ustanovio da radovi na iskopima za poslovni objekat “mogu imati i karakter opasne djelatnosti, naročito ako se ne izvode propisno i ne primjenjuju propisane mjere zaštite i zdravlja na radu”.

“Što podrazumijeva da se u ovom konkretnom slučaju moralo obezbijediti da se prilikom izvođenja radova obezbijedi da ne dođe do obrušavanja zemlje, niko ne smije se nalaziti u nesporednoj blizini, tj. opasnoj zoni”, stoji u nalazu vještaka i dodaje se da su se nakon obezbjeđivanja mogli izvoditi radovi, a da je u konkretnom slučaju došlo do obrušavanja zemlje sa oko 10 metara visine, “što je imalo za posljedicu nastanak teške tjelesne povrede sa smrtnim posljedicama geometra Despotovića Ranka”.

Navodi se i da je, prije izvođenja radova, prethodno sve radnike trebalo udaljiti u bezbjednu zonu, “čime bi se izbjegla povreda na radu”.

Mišljenje vještaka je da je tokom određivanja kota za izradu poslovnog objekta “postojao mogući izvor opasnosti zbog neadekvatno obezbijeđenog prostora za rad (mjesta gdje su se izvodili radovi), te da su napravljeni izvjesni propusti koji su mogli da doprinesu nastanku povrede na radu.

“Kako je inspekcija prihvatila ugovor”

U nalazu vještaka građevinske struke Vladimira Perišića, u uvodnom dijelu navedeno je da je napravljen na osnovu zapisnika građevinsko-urbanistiške inspekcije, “jer građevinski dnevnik nije u spisima predmeta”. U mišljenju, Perišić ukazuje na zakonsku obavezu izvođača radova da, pored ostale dokumentacije, ima građevinski dnevnik.

“Nemogućnost uvida u građevinski dnevnik otežava sagledavanje toka događaja na samom gradilištu i utvrđivanje dnevnih aktivnosti izvođača radova”, navodi vještak i poziva se na zapisnik inspekcije od 16. jula, kada je “predstavnik izvođača radova izjavio da nije dostavio građevinski dnevnik jer, između ostalog, on nema ugovor za izvođenje zemljanih radova”.

Vještak opisuje i sadržaj ugovora između investitora i izvođača koji mu je dat na uvid, a prema kojem, kako navodi, izvođač izvodi grube građevinske radove i to: betonske, armiračke, testarske i zidarske, te u vezi sa tim postavlja pitanje ko je dužan da izvede zemljane, koji su definisani glavnim projektom.

“Kako je nadležna inspekcija prihvatila ovakav Ugovor između Investitora i Izvođača prilikom prijave građenja, kada njim nije definisano ko će da vrši zemljane radove, koji su inače prva faza u izgradnji ovog objekta”, navodi u mišljenju Perišić.

U odnosu na konstataciju inspektora nakon nadzora od 12. aprila da su ispunjeni svi uslovi za početak građenja, njegovo mišljenje je da “nije korektna, jer nije Ugovorom o izvođenju radova definisan izvođač za sve radove...”.

Dodaje i da je urbanističko-građevinska inspekcija 28. aprila naložila izradu Projekta obezbjeđenja temeljne jame sa mjerama sanacije, a da taj Projekat nije dostavljen, “tako da ni radovi koji su eventualno trebali biti urađeni po njemu nisu započeti”.

“Što navodi na zaključak da nije ispoštovana odluka nadležnog organa o zabrani građenja”, piše u mišljenju vještaka Perišića.

Prema dokumentaciji u koju su “Vijesti” imale uvid, osnovni tužilac u Pljevljima krajem avgusta tražio je dodatno vještačenje. Tada je, kako se navodi, dostavljen i građevinski dnevnik, a uvidom u taj dokument, utvrđeno i da je vođen nepun mjesec, od 15. aprila do 12. maja, a stoji i da izvođač, odnosno rukovodilac na gradilištu nije potpisao taj dnevnik. U dnevniku nisu konstatovani radovi nakon 12. maja, a u tom dokumentu, navodi vještak, nema ni primjedbi građevinske inspekcije i nadzora na način izvođenja radova.

“Ostaje nejasno ko je nakon 10. maja 2024. godine izvodio radove na predmetnoj lokaciji”, navodi se u dopunskom nalazu vještaka Perišića.

On u mišljenju navodi da je inspekcija odobrila izvođenje radova, “iako u Ugovoru o izvođenju radova postoji konstatacija da izvođač ne izvodi zemljane radove, a nije definisano ko treba da ih izvede. U ovom slučaju nije trebala biti prihvaćena Prijava gradnje sa ovako definisanim ugovorom o izvođenju radova...”, navodi on, pored ostalog.

Dodaje i da je “Izvođač izvodio radove bez prisustva stručnog lica, rukovodioca gradilišta, koji je inače imenovan...”, te da inspekcija ili nadzor to nisu konstatovali u građevinskom dnevniku.

Perišić dodaje i da je stručni nadzor potpisao građevinski dnevnik 12. maja, da građevinska inspekcija nije imala primjedbe na radove, a da su i nadzor i inspekcija trebali da izvođača radova upozore na to da na gradilištu nije prisutan rukovodilac.

Advokatica: Nesreća nije stopirala radove

Advokatica Maja Zeković, uz objašnjenje da zbog toga što su pred nadležnim tužilaštvom u toku izviđajne radnje ne može govoriti o detaljima slučaja, “Vijestima” je rekla da je zaključak jedan, da je smrt Despotovića “isključiva posljedica propusta u obezbjeđivanju gradilišta na adekvatan način”.

“Posebno od obrušavanja zemljišta, a upravo je obrušavanje zemljišta sa visine od 10 metara imalo za posljedicu smrt Despotovića”, rekla je ona, dodajući i da su propusti u radu i elementarnoj odgovornosti evidentirani na svim nivoima, od investitora, preko projektanta, revidenta, izvođača radova, nadzora.

“Sve ovo na gradilištu na kojem je inače bilo zabranjeno izvođenje radova i naređeno preduzimanje mjera na obezbjeđenju temeljne jame - mjerama hitne sanacije rješenjem nadležne inspekcije još 7. 5. 2024. Opet je 6. 6. 2024. godine konstatovano od strane inspekcije da naloženi radovi obezbjeđenja nisu započeti, dok odnos izvođača investitora i nadzora najbolje već tada oslikava činjenica da tog dana inspekcijskom pregledu nije bio prisutan niko od njihovih predstavnika. Ipak, inspekcija 3. 7. 2024. opet zapisnički konstatuje da se na istom gradilištu obavljaju radovi - postavljanja armature za zidna platna, a nesreća se dogodila sedam dana kasnije”, kazala je Zeković.

Isti radovi, dodala je ona, nastavljeni su “i nakon nesreće što je inspektor konstatovao 12. 7. 2024, iako su evidentna odstupanja od glavnog projekta u dijelu pojedinih zidnih platana”.

“Dana 16. 7. 2024. Inspekcija je zabranila izvođenje svih građevinskih radova do otklanjanja nepravilnosti. Navedene informacije, nažalost, neumitno govore da radovi nisu prestali ni tada...”, rekla je Zeković.

Šta kaže Ministarstvo

Iz Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, na čijem je čelu Slaven Radunović, “Vijestima” su kazali da je za objekat firme “Mili Company” urbanističko-građevinskoj inspekciji tog resora 22. jula dostavljen elaborat zaštite temeljne jame, što je 12 dana nakon nesreće na gradilištu.

“Urbanističko-građevinska inspekcija je dana 25. 7. 2024. izašla na teren u prisustvu rukovodioca nadzora i investitora i utvrdila da se pristupilo izvođenju radova po ovjerenom i revidovanom elaboratu na obezbjeđenju temeljne jame. Radovi koji se izvode su radovi obezbjeđenja temeljne jame po ovjerenom i revidovanom elaboratu”, navode u odgovoru.

Iz resora Radunovića nisu komentarisali pitanja redakcije u vezi sa statusom gradilišta u vrijeme nesreće u kojoj je stradao Despotović, kao ni druga pitanja o inspekcijskom nadzoru, a na šta je ukazano nakon vještačenja...

Iz firme “Mili Company” nisu odgovorili na pitanja “Vijesti”.

Zeković: Šta u praksi znači zabrana radova, ako se radovi odmah nastavljaju

Advokatica Zeković smatra da su upitni postupanje i priroda mjera koje u slučajevima poput ovog u Pljevljima, u kojem je stradao Despotović, izriču nadležni organi.

“Zbog učestalih nesreća ove vrste njihova preventivna, a ne represivna politika ne pomaže da se u sektoru građevinarstva i pored formalnog usklađivanja zakonskih normi sa pravnom tekovinom Evropske unije, ostvare značajni pomaci, budući da u praksi imamo ovako eklatantno kršenje svih zakonskih profesionalnih, a i moralnih normi”, rekla je ona.

Prema njenim riječima, “upitno je i kome se sve i iz kojih pobuda odobrava otpočinjanje građevinskih radova”, te “šta u realnom životu znači zabrana izvođenja radova ukoliko se ti radovi odmah nastavljaju”.

“Koliki je doprinos lokalnih vlasti u praćenju poštovanja propisa u oblasti građevinskih radova koji se izvode na teritorijama iz njihove nadležnosti”, rekla je ona, uz podsjećanje da se nesreća na gradilištu firme “Mili Company” dogodila u najužem gradskom jezgru opštine Pljevlja.

( Damira Kalač )