Država se ogriješila o djecu iz "1. juna"

Ministarstvo prosvjete, Zavod za školstvo i Resursni centar “1. jun” u Podgorici nisu se na pravi način bavili kvalitetom obrazovanja, ni unapređenjem uslova u kojima djeca sa posebnim obrazovnim potrebama pohađaju nastavu i provode vrijeme u toj ustanovi.

To se, pored ostalog, navodi u mišljenju zaštitnika ljudskih prava i sloboda (ombudsman) nakon sprovedenog postupka, koji je inicirala NVO “Niste sami” koju čine roditelje djece iz “Prvog juna”.

Zaštitnik je mišljenja da takvo postupanje nadležnih nije u skladu sa obavezama iz UN Konvencije o pravima djeteta, Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom, ni nacionalnim zakonodavstvom:

“Smatramo da je obaveza svih koji na direktan ili indirektan način učestvuju u obezbjeđivanju kvalitetnog obrazovanja za svu djecu da svojim zalaganjem standard u ovoj oblasti podižu i djeci obezbijede adekvatano i bezbjedano okruženje uz iskorištavanje i podsticanje individualnih kapaciteta”, piše u mišljenju koje potpisuje zamjenica zaštitnika Snežana Mijušković.

Iz NVO “Niste sami” uputili su ombudsmanu inicijativu za postupanje, navodeći različite aspekte povreda prava učenika, kao i nedostatke uslova za rad sa djecom koja pohađaju nastavu u RC “1. jun” u Podgorici.

U mišljenju u cjelosti je citirano njihovo obraćanje i oni, pored ostalog, navode da su njihova djeca “diskriminisana i od strane uprave škole, kao i pojedinih zaposlenih vaspitača, nastavnika, stručnih saradnika, užestručnih specijalista i uprave Resursnog centra”.

Kako stoji u mišljenju zaštitnika ustanova broji 137 učenika, a na razne načine 60 roditelja izdvojilo je svoje mišljenje u odnosu na protestno pismo, dok su se četiri roditelja posebno izjasnila i osporila navode iz obraćanja NVO “Niste sami”.

Zaštitnik je tokom postupka zatražio izjašnjenja od JU Resursni centar za obrazovanje i vaspitavanje “1. jun”, resora prosvjete, koji vodi Anđela Jakšić Stojanović, Zavoda za školstvo i Uprave za inspekcijske poslove.

U mišljenju stoji da je Resursni centar “1. jun” zatražio izjašnjenje od odjeljenskih vijeća, Savjeta roditelja i Školskog odbora, te da su oni navode roditelja odbacili kao neosnovane.

Iz resora prosvjete su u svom izjašnjenju, pored ostalog, naveli da su njihovi predstavnici obišli “1. jun”, da su u toj ustanovi obezbijeđeni uslovi za bezbjedan boravak djece i njihovo kretanje u okviru ustanove, “ali u nekim slučajevima nedovoljni”, kao i da će se obezbijediti dodatni uslovi i preduzeti mjere neophodne za jačanje cjelokupnog prostora i okruženja.

Različite aspekte povrede prava učenika, kao i nedostatke uslova za rad sa učenicima, utvrdila je tokom postupka Prosvjetna inspekcija.

Pored ostalog, utvrđeno je da članovi stručnog tima, čiji je član i direktorica ustanove, nisu potpisali nijedan od dostavljenih obrazaca za individualni razvojno-obrazovni plan (IROP) za školsku 2023/2024. godinu, da nije dostavljen pisani dokaz da se stručni tim za pripremu, primjenu praćenje i prilagođavanje IROP-a sastajao za tu školsku godinu, da nije dostavljen i dokaz da je ustanova o donesenim IROP obavijestila Zavod za školstvo, Centar za stručno osposobljavanje i Ispitni centar. Nije, kako se dodaje, dostavljen ni dokaz da u pripremi, primjeni, praćenju i prilagođavanju IROP-a učestvuju roditelji učenika ustanove. Inspekcija je konstatovala i da članovi stručnog tima nisu usklađeni sa Zakonom o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim obrazovnim potrebama, “jer taj tim prema Godišnjem programu rada, čini direktorica ustanove”. Zbog toga će, kako je navedeno u izjašnjenju, prosvjetni inspektor “Školskom odboru ustanove predložiti razrješenje direktorice XX”:

“Jer je neizvršavanjem radnih zadataka dozvolila povredu člana 16 stav 4 i 5 Zakona o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim obrazovnim potrebama”.

TV Vijesti objavila je prije nekoliko dana da roditelji ponovo traže hitnu reakciju nadležnih i smjenu Maje Kalezić, direktorke Resursnog centra “1. jun”.

Zaštitnik u mišljenju navodi da “nalazi inspekcije ukazuju na bitne povrede zakona u dijelu organizacije nastavnog programa individualno prilagođenog svakom učeniku” i da “zaštitnik izražava zabrinutost u pogledu kvaliteta rada i postupanja sa učenicima”.

Zaštitnik je konstatovao i da Zavod za školstvo nije vršio nadzor RC u pogledu utvrđivanja kvaliteta obrazovno-vaspitne ustanove od 2017. godine.

U odnosu na izjašnjenje resora prosvjete, da su u ustanovi obezbijeđeni uslovi za bezbjedan boravak djece, kao i njihovo kretanje... zaštitnik navodi da “nadležno Ministarstvo nije primijetilo nijedan drugi nedostatak”:

“Što je suprotno nalazima nadležne inspekcije i Zavoda za školstvo. Zaštitnik smatra da je veoma važno da se Ministarstvo u okviru svojih nadležnosti aktivnije uključi u rješavanje detektovanih problema i izazova”, piše u mišljenju.

Zaštitnik je Ministarstvu prosvjete, pored ostalog, preporučio da sprovede analizu programa rada resursnih centara u odnosu na stvarne potrebe djece sa posebnim obrazovnim potrebama koja se upućuju u te ustanove. Zavodu za školstvo preporučeno je da sprovede kontrolu kvaliteta rada tri resursna centra u Crnoj Gori, a RC “1. jun” da sačini Plan za ispunjavanje preporuka koje su do sada dobili od nadležnih organa i institucija.

Smatramo da je obaveza svih koji na direktan ili indirektan način učestvuju u obezbjeđivanju kvalitetnog obrazovanja za svu djecu da svojim zalaganjem standard u ovoj oblasti podižu i djeci obezbijede adekvatano i bezbjedano okruženje uz iskorištavanje i podsticanje individualnih kapaciteta", piše u mišljenju koje potpisuje zamjenica zaštitnika Snežana Mijušković

Zaštitnik je Ministarstvu prosvjete preporučio i da sprovede analizu programa rada resursnih centara u odnosu na stvarne potrebe djece sa posebnim obrazovnim potrebama koja se upućuju u te ustanove

( Damira Kalač )