Bruka koja se daleko čuje: Tenzije, svađe na ivici tuče i neprimjeren rječnik urušavaju ugled Skupštine

Tenzije, svađe i krajnje neprimjeren rječnik, dodatno urušavaju ugled Skupštine, a posebno partija i njihovih funkcionera.

To je za “Vijesti” ocijenila izvršna direktorica Centra za građanske slobode (CEGAS) Marija Popović Kalezić, komentarišući sve češće verbalne, a umalo i fizičke duele, među poslanicima.

“Ključni indikator je veliki pad izlaznosti na izborima, što možemo tumačiti kao ozbiljno upozorenje političarima”, ocijenila je Kalezić.

Poslednji incident u Skupštini desio se tokom protekle sedmice, kada je tokom sjednice premijerskog sata došlo do više verbalnih sukoba i umalo tuča između poslanika, ali i poslanika i ministara. Sve je krenulo od verbalnog sukoba poslanika Socijaldemokrata (SD) Branislava Nenezića i potpredsjednika Skupštine Borisa Pejovića (PES). Nakon što je više puta dobacivano iz opozicionih klupa da se u zemlji “sve raspada” dok je premijer Milojko Spajić govorio, Pejović je dobacio opoziciji kako ih finansira “Bemax”. Na to je reagovao Nenezić, koji je ustao, i vičući “koga finansira Bemax”, uputio se ka Pejoviću.

“Šta misliš, ko si ti da nam se tako obraćaš”, govorio je Nenezić, dok je dio poslanika, prije svih predsjednik i poslanik DPS-a Danijel Živković, sprečavao da dođe do fizičkog kontakta.

“Mrš, da te ne vidim”, odgovorio je Pejović.

Nakon sukoba Nenezića i Pejovića, došlo je i do sukoba između poslanika SD-a Borisa Mugoše i potpredsjednika Vlade Filipa Ivanovića (PES).

Nakon nekoliko minuta, zasjedanje Skupštine je nastavljeno. Predsjednik Skupštine Andrija Mandić je, kad je sjednica nastavljena, konstatovao da plenumi nekad mogu i biti dramatični, ali da su svi oni predstavnici naroda.

Odvlačenje pažnje od problema u društvu

Marija Popović Kalezić je kazala da je afirmacija tenzija kao dijela političkog djelovanja poznata i u teoriji i u praksi.

“U Crnoj Gori, kao društvu bez dovoljno demokratske tradicije, ovakvi tenzični i konfliktni pojavni oblici političkog djelovanja za posljedicu imaju odvlačenje pažnje od ključnih problema društva i jačanje podjela koje predstavljaju jednu od najvećih prepreka napretka i progresa”, ocijenila je Popović Kalezić.

Ona je istakla da crnogorsko društvo već decenijama živi turbulentnu tranziciju koja u svojoj sadržini ima monstruozne ratne zločine i krvave mafijaške obračune, a sve to je, navodi, u kontinuitetu povezano sa politikom.

“Sa takvim nasljeđem se nije igrati i umjesto da političari teže promociji reformi, vizija razvoja, razboritom otkrivanju problema korupcije, organizovanog kriminala, oni daju poseban ton zatrovanosti društva raznim oblicima konflikta. U najmanju ruku, neodgovorno i bahato”, ocijenila je Popović Kalezić.

Ona je zaključila da političari mnogo predanije rade na kreiranju konflikata u društvu, nego na unapređenju javnih politika, kao ključnom interesu građana.

Skupština ćuti, kodeks jasan

Iz Skupštine nisu odgovorili na pitanja koliko ovakvo ponašanje poslanika utiče na ugled Skupštine i povjerenje građana u njihov rad, da li bi dodatni kodeks ponašanja ili sankcije za neprimjereno ponašanje mogli da smanje napetost među poslanicima, kao ni da li je zbog ovakvih situacija neko od poslanika koji su učestvovali u ovonedjeljnim, ali i ranijim, sličnim dešavanjima u Skupštini kažnjen.

Skupština ima Etički kodeks koji predstavlja skup pravila i standarda ponašanja poslanika. Poslanik je, prema pravilima kodeksa, dužan da u svakoj situaciji vodi računa da ne degradira funkciju, da ne povrijedi ugled ostalih poslanika i Skupštine. Izmjenama Poslovnika Skupštine je prije tri godine precizirano da poslanici kojima je izrečena mjera opomene, oduzimanja riječi, ili udaljenje sa sjednice zbog neprimjerenih riječi, neće biti novčano kažnjavani.

Posljednji put, u martu 2021. godine, kažnjen je poslanik prethodnog saziva Skupštine Andrija Popović (LP) zbog bacanja skupštinskog Poslovnika. On je odmah kažnjen udaljenjem sa te i svih sjednica u narednih 15 dana.

Građanima nameću teme i obrasce ponašanja

Građanski aktivista Stefan Đukić kazao je da su poslanici u Skupštini predstavnici građana, njihova produžena ruka, ili bi to “makar trebalo da budu u nekom idealnom svijetu, koji je više demokratski, a manji partitokratski”.

“Nažalost, ovdje to ni zakonski ni praktično nije slučaj, već su upravo oni ti koji kreiraju javno mnjenje, koji nameću građanima obrasce ponašanja i teme. Samim tim, jedna ružna riječ u Skupštini proizvodi grubu svađu u javnom prostoru, na nekom trgu, u kafiću, na društvenim mrežama jer se multiplikuje kod građana, jer se nameće kao način komunikacije, ponašanja. Naši ‘izabrani predstavnici’ su, nažalost, imajući u vidu da su takvi kakvi jesu, autoriteti za velik dio populacije, njihove teme, njihovi maniri, njihovi govori odjekuju”, kazao je Đukić.

On je istakao da je zato takvo ponašanje, “na koje jesmo navikli, ali nas i dalje neprijatno iznenađuju svojom neodgovornošću, svojom osionošću, nespremnošću da zaista budu bilo kakav uzor, u bilo čemu”.

“Ne slažem se da su građani takvi i da su parlamentarci ogledalo. Građani su daleko bolji iako poslanici, kao i svi drugi pripadnici političke klase, konstantno pokušavaju da ih povuku na sve dublje dno”, istakao je Đukić.

Incidenata u Skupštini nije falilo ni od početka mandata novog saziva.

Čarapić - Abdić, Huter - Radunović, Knežević - Vuković, Abazović - Zirojević...

U maju je u Skupštini došlo do oštre rasprave između poslanika Demokratske partije socijalista (DPS) i Pokreta Evropa sad (PES), zbog čega je potpredsjednica parlamenta Zdenka Popović dala pauzu. Verbalni sukob između poslanika PES-a Vasilija Čarapića i Nermina Abdića iz DPS-a nastavljen je i u skupštinskom holu. Prema tadašnjim informacijama “Vijesti”, nije došlo do fizičkog kontakta jer se umiješao tadašanji poslanik DNP-a Milun Zogović, a reagovalo je i obezbjeđenje.

Na izlaganje poslanika Andrije Nikolića (DPS) koji je tokom rasprave optužio PES da obmanjuje javnost kada je riječ o Nacrtu rezolucije o Srebrenici, reagovao je Čarapić:

“To je standardna praksa koja se svaki put tako sprovodi, a vi od toga pokušavate da napravite spin i da nas nazovete lažovima, sram vas bilo”, poručio je Čarapić.

Reagovao je Nermin Abdić iz DPS-a, koji je sa mjesta dovikivao Čarapiću da pazi kako se ponaša. Nakon toga je potpredsjednica parlamenta dala pauzu.

Tokom prve proljećne sjednice na Cetinju, 7. marta ove godine, došlo je do verbalnog sukoba između poslanika DPS-a Oskara Hutera i dijela poslanika koalicije Za budućnost Crne Gore (ZBCG). Dok je Huter govorio, tadašnji poslanik Slaven Radunović mu je nešto dobacio, a on je više puta ponovio “sram te bilo”.

U raspravu se uključio i poslanik DNP-a Milan Knežević, a onda i ustao, nakon čega je sjednica pauzirana. I nakon što je data pauza, nastavljena je žučna rasprava, a Huter i Knežević su više puta pokušali da krenu i fizički jedan na drugog, ali su ih spriječili ostali poslanici. Poslanici DPS-a Danijel Živković i Andrija Nikolić su tražili da se pozove obezbjeđenje, prišli su stolu Mandića, koji se udaljio nakon kratke rasprave.

U decembru prošle godine, poslanik DNP-a Milan Knežević i poslanik DPS-a Ivan Vuković verbalno su se sukobili na skupštinskom zasjedanju. Knežević je pozvao Vukovića “da izađe napolje”, nakon čeka je potpredsjednica Skupštine Zdenka Popović dala desetominutnu pauzu.

Verbalnom sukobu Kneževića i Vukovića, prethodila je sugestija poslanika DPS-a Andrije Nikolića potpredsjednici Skupštine Zdenki Popović da “malo revnosnije prati šta govore poslanici”.

“Neću da vas pustim da o tome pričate na način na koji ste naučili, ni ti, ni Vuković, ni bilo koji drugi... Ti si mi skidao imunitet, pa sada ovdje mi izigravaš moralnu gromadu. Pa, ćete birati riječi kad bude pričali o meni. I ti i Vuković i ostala kompanija”, rekao je Knežević.

“Koji Vuković”, pitao je Vuković, na šta mu je Knežević odgovorio - “ti”.

Knežević je potom pozvao Vukovića da izađe napolje, nakon čeka je Popović dala pauzu od deset minuta.

Krajem novembra prošle godine u Skupštini je umalo došlo do fizičkog sukoba poslanika Dritana Abazovića (GP URA) i Nikole Zirojevića (SD).

Da incident ostane samo na verbalom, spriječili su ostali poslanici.

“Vama se obraćam, ima doktora u ovoj sali, pa ako ne vjerujete Jevtu Erakoviću i Nerminu Abdiću - evo tu je (Albin) Ćeman, molim vas da se organizujemo da se poslaniku koji urla na nas, da mu se obezbijedi bensedin, pa onda da mu se da strepsil”, rekao je Zirojević.

Nakon što je Abazović rekao Zirojeviću “kad ti budem rekao zapamtićeš za cijeli život”, Zirojević ga je pozvao da izađu iz skupštinske sale.

Teži incident su, između ostalih, spriječili Milan Knežević i Boris Bogdanović.

Sjednica je nastavljena nakon kraće pauze.

( Željka Vučinić )