Slabo interesovanje za Fiskalni savjet
Skupština je u februaru prošle godine usvojila izmjene i dopune Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti kojima je propisano uspostavljanje ovog savjeta i bilo je planirano da profunkcioniše od 1. januara ove godine
Iako su zakonski uslovi za formiranje Fiskalnog savjeta stvoreni u februaru prošle godine to nezavisno tijelo koje će nadzirati sprovođenje fiskalne politike i davati predloge i mjere za njeno unapređenje do danas nije formirano jer su propala dva javna konkursa za izbor članova savjeta zbog slabog interesovanja kandidata.
Skupštinski Odbor za ekonomiju, finansije i budžet, koji sprovodi proceduru za izbor tri člana Savjeta, danas treba da utvrdi tekst za treći javni konkurs.
Skupština je u februaru prošle godine usvojila izmjene i dopune Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti kojima je propisano uspostavljanje Fiskalnog savjeta i bilo je planirano da od profunkcioniše od 1.januara 2024. godine. Lani u aprilu je raspisan prvi javni poziv na koji su se prijavila svega dva kandidata od kojih je jedna odustao. Tada zbog aktuelnih političkih dešavanja (raspuštanja parlamenta i parlamentarnih izbora) ovaj posao nije završen.
Potom su krajem prošle godine urađene izmjene i dopune Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti po kojima je rok za njegovom funkcionisanje prolongiran za godinu dana odnosno za 1. januara 2025. godine. Odbor u maju ove godine raspisuje drugi poziv gdje su bile tri prijave i dva kandidata opet odustaju (jedna u julu, a drugi u septembru), pa je odlučeno da se raspiše treći javni poziv.
Ako do kraja ove godine ne bude izabran Fiskalni savjet opet će se morati mijenjati Zakona o budžetu i fiskalnoj odgvornosti da bi se rokovi pomjerili.
Fiskalni savjet dio poslova u vezi sprovođenja fiskalne politike preuzeće od Državne revizorske institucije (DRI) od koje treba da preuzme dokumentaciju, softverskih rješenja i drugih akta koji su sada kod DRI.
Formiranje ovog tijela je i zahtjev Evropske komisije (EK). Uz to, njegovo formiranje bila je jedna od obaveza iz ugovora o kreditu od 60 miliona eura koji je bio namijenjen kako bi EU pomogla Crnoj Gori da ograniči ekonomske posljedice pandemije koronavirusa. Taj ugovor je potpisala Vlada premijera Duška Markovića, a novac je isplaćen kroz dvije tranše. Ovaj novac je bio dio Programa makroekonomske pomoći EU za deset zemalja iz procesa proširenja i evropskog susjedstva, vrijednog ukupno tri milijarde eura.
Zakonom je definisano da Skupština bira savjet koje će imati tri člana od kojeg će po jednog predlagati Odbor za ekonomiju, predsjednik države i Vlada na predlog Ministarstva finansija. Svi kandidati se imenuju sa prethodno utvrđene liste nakon sprovedenog javnog poziva.
Mandat člana Savjeta trajaće šest godina i ista osoba može biti imenovana najviše dva puta.
“Predsjednika Fiskalnog savjeta biraće članovi tog tijela na period od dvije godine i ista osoba može biti birana ponovo za predsjednika. Fiskalni savjet odlučuje na sjednici ako su prisutna najmanje dva člana. Članovi su dužni da poslove iz djelokruga Savjeta obavljaju profesionalno i nepristrasno u skladu sa zakonom i ne smiju da učestvuju u političkim aktivnostima niti javno da iskazuju politička uvjerenja”, precizirano je zakonom.
Koeficijent za zaradu predsjednika Fiskalnog savjeta utvrđuje se u visini koeficijenta za zaradu koju ostvaruje predsjednik Senata DRI, a koeficijent za zaradu člana Fiskalnog savjeta utvrđuje se u visini koeficijenta za zaradu koju ostvaruje član Senata DRI.
Ovogodišnjim budžetom je bilo planirano 250.000 eura za njegovo formiranje iz budžetske rezerve,a kada se i zvanično imenuje da bude posebna potrošačka jedinica u budžetu.
EK je na ministarskom sastanku održanom 25. maja 2018. godine u Briselu, povodom ocjene Programa ekonomskih reformi Crne Gore za period od 2017. do 2019. godine dala preporuku da Crna Gora pripremi dokument o opcijama uspostavljanja nezavisnog tijela za fiskalni nadzor.
Iz Ministarstva finansija su “Vijestima” u decembru 2021. rekli da preporuke eksperta i međunarodna praksa po pitanju osnivanja ovih tijela biće osnov za predlaganje izmjena Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, kojima će se formalno stvoriti pretpostavke za osnivanje Fiskalnog savjeta.
“Prema planu, očekuje se da konačni predlog izmjena Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, koji će sadržati odredbe koje se odnose na Fiskalni savjet Vlada utvrdi do kraja drugog kvartala (jun) 2022. godine. Ministarstvo već sve priprema i na tome radi posvećeno, da bi se što prije uspostavio jedan ovakav mehanizam nadzora, koji je ranije bio samo u najavama”, kazali su u ovom resoru.
( Marija Mirjačić )