Sirijski džihadisti iskoristili slabljenje Asadovih saveznika, oko 200 mrtvih u eskalaciji nasilja

Sirijski džihadisti presjekli su put između Damaska i Alepa tokom ofanzive u kojoj je, prema izvještajima posmatrača, poginulo oko 200 ljudi, uključujući civile stradale u ruskim vazdušnim napadima.

U srijedu je džihadistička grupa Hajat Tahrir Al Šam (HTS) zajedno sa savezničkim frakcijama iznenada napala područja pod kontrolom vlade u sjevernoj pokrajini Alep, što je izazvalo najžešće sukobe posljednjih godina, saopštila je Sirijska opservatorija za ljudska prava, prenosi Gardijan.

Broj žrtava u sukobima "porastao je na 182, uključujući 102 borca iz HTS-a, 19 iz savezničkih frakcija i 61 pripadnika režimskih snaga i njihovih saveznika", navodi opservatorija.

Rami Abdulrahman, direktor opservatorije, izjavio je da su ruski vazdušni napadi u ruralnim dijelovima Alepa u četvrtak ubili 19 civila, dok je dan ranije jedan civil poginuo u granatiranju sirijske vojske.

Rusija, bliski saveznik sirijskog predsjednika Bašara Al Asada, uključila se u sirijski građanski rat 2015. godine, preokrenuvši tok sukoba u korist Asada, čije su snage tada kontrolisale samo petinu zemlje.

Opservatorija sa sjedištem u Velikoj Britaniji saopštila je da su u četvrtak HTS i njegove saveznice, uključujući frakcije koje podržava Turska, "presjekle međunarodni autoput M5 između Damaska i Alepa ... te preuzele kontrolu nad raskrsnicom između autoputeva M4 i M5".

"Autoput je sada van funkcije, nakon što su ga režimske snage ponovo otvorile prije nekoliko godina," navodi opservatorija, koja ima mrežu izvora unutar Sirije.

Raskrsnica autoputeva M5 i M4 povezuje glavni grad Damask i priobalno uporište režima Latakiju sa drugim najvećim gradom, Alepom.

Sirija je duže od decenije pogođena građanskim ratom, iako je intenzitet sukoba posljednjih godina opao.

Sukobi se dešavaju na području koje povezuje pokrajine Idlib i Alep, uključujući mjesta udaljena manje od 10 kilometara jugozapadno od Alepa.

Mohamed Bašir, vođa tzv. "vlade spasa" HTS-a, izjavio je na konferenciji za novinare da "ova operacija ima za cilj da odbrani linije fronta od vatre kriminalnog neprijatelja".

Nik Heras, analitičar Instituta za strategiju i politiku Nju Lajns, rekao je za Gardijan da pobunjenici pokušavaju da "spriječe moguću vojnu kampanju sirijske vojske u regiji Alep, koju ruski i sirijski vazdušni napadi na pobunjenička područja već pripremaju".

S obzirom na to da se frakcije koje podržava Turska pridružuju ofanzivi, Heras je ocijenio da Ankara šalje poruku Damasku i Moskvi da odustanu od vojnih operacija na sjeverozapadu Sirije.

Pored Rusije, Asad ima podršku Irana i savezničkih militantnih grupa, uključujući libanski Hezbolah.

Jedan general iranske Revolucionarne garde ubijen je u četvrtak u Siriji tokom borbi između režimskih snaga i džihadista, prenijela je iranska novinska agencija.

Tokom dvomjesečnog rata sa Hezbolahom u Libanu, Izrael je intenzivirao napade na grupe koje podržava Iran u Siriji, uključujući Hezbolah.

Heras je izjavio da su pobunjeničke snage "u boljoj poziciji da zauzmu sela nego režimske snage koje podržava Rusija, dok su Iranci fokusirani na Liban".

Sirijski džihadisti i njihovi saveznici pokrenuli su napad istog dana kada je na snagu stupilo primirje između Libana i Izraela. Analitičar Haid Haid smatra da su pobunjenici "planirali ovu ofanzivu duže vrijeme". Dodao je da bi "da su pobunjenici čekali predugo, režim mogao da pojača svoje linije fronta jer Hezbolah više nije zauzet ratom u Libanu".

HTS, koji predvodi bivša sirijska ispostava Al Kaide, kontroliše veći dio sjeverozapadne oblasti Idlib, kao i manje djelove susjednih pokrajina Alep, Hama i Latakija.

Sirijski građanski rat počeo je 2011. godine nakon što je Asad silom ugušio antivladine proteste, koji su prerasli u kompleksan sukob koji je privukao strane vojske i džihadiste. U njemu je stradalo više od 500.000 ljudi, milioni su raseljeni, a infrastruktura i industrija zemlje su uništeni.

Regija Idlib je podložna prekidu vatre – često narušavanom, ali uglavnom poštovanom – koji su 2020. godine dogovorili Turska i Rusija nakon ofanzive sirijske vlade.

Analitičari sa kojima je razgovarao CNN ističu da pobunjenici koriste vakuum nastao slabljenjem Hezbolaha kako bi napredovali u Siriji.

"Pobunjenici vide priliku da testiraju linije fronta sa oslabljenim Hezbolahom, Iranom pod pritiskom i Rusijom zaokupljenom Ukrajinom... Pobunjenici su bili iznenađeni svojim uspjehom i napredovali su više nego što su prvobitno planirali“, izjavila je Nanar Havač, viša analitičarka fokusirana na Siriju iz Međunarodne krizne grupe, tink-tenka sa sjedištem u Briselu.

"Pobunjenici vide promjenu u ravnoteži moći", dodala je.

Iran i Rusija već više od decenije obezbjeđuju ljudstvo i oružje kako bi pomogli Asadu da ostane na vlasti. Turska pod rukovodstvom Redžepa Tajipa Erdogana podržava pobunjeničke grupe i rasporedila je svoje snage kako bi zadržala kontrolu nad pobunjeničkim uporištima u sjevernoj Siriji.

Iran održava vojno prisustvo u Siriji kao dio šire strategije da održi Asada na vlasti i zaštiti svoje strateške interese u regiji. Njegov Korpus islamske revolucionarne garde (IRGC) bio je meta Izraela posljednjih godina, uključujući vazdušni napad na zgradu iranske ambasade u Damasku u aprilu, u kojem je poginuo visoki komandant IRGC-a. Ovaj događaj je doveo do prvog direktnog iranskog napada na Izrael.

Hezbolah, iranski saveznik, odigrao je ključnu ulogu u pomaganju Asadu da povrati izgubljene teritorije. Njegovi borci su se borili u Asadovo ime protiv sirijskih naoružanih opozicionih grupa i frakcije Nusra, povezane s Al Kaidom. Sirija je takođe služila kao glavna logistička osnova za organizaciju, omogućavajući Hezbolahu da izgradi arsenal projektila u svojoj matičnoj zemlji, Libanu.

( S.S. )